Curaçao
- Pal llicor, ver Curaçao (llicor).
Curaçao (pronunciáu kurasaoen neerlandés y Kòrsou en papiamentu actual), oficialmente País de Curaçao, ye un territoriu autónomu del Reinu de los Países Baxos[5][6] con superficie averada de 444 km².[7] Ta asitiáu nel sur del mar de les Antilles, a unos 50 km de la mariña noroccidental de Venezuela, y pertenez al grupu de les islles de Sotaventu, xunto coles sos islles vecines d'Aruba y Bonaire. Hasta 2010 formó parte de les Antilles Neerlandeses. La so capital y llocalidá más poblada ye Willemstad, allugada al sur de la islla.
Etimoloxía
[editar | editar la fonte]Esisten delles versiones sobre l'orixe del nome Curaçao. Una d'elles afirma que cuando los portugueses llegaron a la islla, vieron que los marineros que carecíen escorbutu curar tres desembarcar, de xuru gracies a la gran cantidá de frutes que consumieron. Por ello, bautizaron la islla como Ilha da Curação (en portugués, «Islla del Sanamientu»). Tres la conquista neerlandesa el nome quedó finalmente como Curaçao.
Historia
[editar | editar la fonte]Los rexistros históricu y arqueolóxicu señalen a tribus de caquetíos, pertenecientes a la familia arawak, como primeros pobladores de la islla.
El descubrimientu de los primeros colonizadores españoles producir nel añu 1499, cuando una espedición española comandada por Alonso de Ojeda, afaya la islla mientres el so primer viaxe d'esploración de la mariña norte de Suramérica. Al pie de él atópense Juan de la Cosa y Américo Vespucio quien la llama Islla de los Xigantes, debíu aparentemente, a la elevada estatura de los sos habitantes indíxenes.
El dominiu español caltener mientres tol sieglu XVI, periodu mientres el cual los sos habitantes orixinales fueron treslladaos escontra la colonia de la islla la Española. Sirvió de ponte pa la esploración y conquista española de territorios nel norte de Suramérica. La islla foi abandonada pasu ente pasu, a midida que avanzaba la colonización del continente. España colonizó Curaçao dende 1499 por un periodu averáu d'un sieglu como parte insular de la Provincia de Venezuela. Coles mesmes, una de les referencies más antigües sobre'l nome de la islla, atopar nel archivu del Rexistru Públicu Principal de la ciudá de Caraques (Venezuela). Un documentu fecháu'l 9 d'avientu de 1595 especifica que Francisco Montesinos, cura y vicariu de "les Yslas de Curasao, Aruba y Bonaire" confería-y un poder a Pedro Gutiérrez de Llugo, estante en Caraques, por que cobrara de les Reales Caxes de Felipe II el salariu que-y correspondía pol so oficiu de cura y vicariu de les islles.
Los primeros rexistros d'asentamientos neerlandeses na islla daten del añu 1621, quien precisaben abastecese de recursos vitales como madera y sal. La islla de Curaçao perteneció a la Provincia de Venezuela hasta'l 28 de xunetu de 1634, cuando una espedición de la Compañía Neerlandesa de les Indies Occidentales comandada pol almirante Johannes van Walbeeck, conquistó'l so territoriu a pesar de la obstinada defensa que fixeron López de Morría y Juan Matheos. L'amenorgada colonia española y cuasi tola población de los indíxenes arahuacos, que se negaron a xurar obediencia a los Países Baxos, fueron espulsaos y abellugar nes mariñes de Venezuela.
A mediaos del sieglu XVII lleguen a la islla colonos neerlandeses y xudíos sefardinos procedentes orixinalmente de la Península Ibérica, d'onde fueron espulsaos primero a Portugal, dempués a los Países Baxos y d'últimes al nordeste del Brasil, d'onde procedía la mayoría de los sefardinos que s'establecieron en Curaçao. Esti orixe de los xudíos sefardinos ye'l qu'esplica la esistencia de pallabres portugueses, d'apellíos sefardinos hispanu portugueses abondosos nos campusantos xudíos y, sobremanera, na fonética del papiamentu, abondo similar al portugués, cosa inesplicable nel Caribe, onde nun hai colonies portugueses. Colos nuevos pobladores ameyórense les téuniques pal cultivu de cítricos y l'esplotación de salines. En 1642, Peter Stuyvesant ye designáu gobernador. Con él, la islla tresformar nun importante centru de comerciu, y establezse lo que aportaría a unu de los principales mercaos d'esclavos pa les colonies europees n'América especialmente pal Brasil, fechu ésti que da un fuerte impulsu al desenvolvimientu económicu de la colonia.
La islla foi invadida polos ingleses en dos causes, que van de 1800 a 1803, y de 1807 a 1816, dambes motivaes poles Guerres Napoleóniques n'Europa. De manera cuasi simultánea, prodúcense los movimientos independentistes de les colonies hispanes del continente, coles que contribúi dando abellugu a patriotes anglófilos como Simón Bolívar, y cola participación, de siquier, dos de los sos personaxes claves, como son Manuel Piar, líder de les revueltes anti patriotes de la provincia de Guayana, y Luis Brión, quien aportaría a Almirante de la Gran Colombia.
En 1829 roblar en Londres el Tratáu de Paz, Amistá, Navegación y Comerciu” ente la Gran Colombia y el reinu de los Países Baxos. Dichu tratáu benefició direutamente a los comerciantes brasilanos y esto xunto cola abolición de la Inquisición en 1821 condicionó favorablemente la decisión de los xudíos de Curaçao d'aniciase en Venezuela.
Pal añu 1863 la esclavitú ye abolida nes colonies neerlandeses, incluyendo nelles a la islla de Curaçao, lo cual conduz a una severa crisis económica. Por cuenta de esto, un importante númberu de los sos habitantes emigra en busca d'emplegu, principalmente a la islla de Cuba, onde trabayen nos plantíos de caña d'azucre. El reinu de los Países Baxos promovió entós la trayida de mano d'obra de la India y les Indies Orientales Neerlandeses (actual Indonesia).
El descubrimientu de xacimientos petrolíferos en Venezuela, a principios del sieglu XX, específicamente, na cuenca del llagu de Maracaibo, lleva a la Royal Dutch Shell al establecimientu en 1918 de la refinería de Willemstad una más importantes del mundu pal so tiempu. Esto da un nuevu impulsu a la so economía, y a la llegada d'una nueva fola d'inmigrantes.
El 8 de xunu de 1929 revolucionarios venezolanos antigomecistas asalten el fuerte Ámsterdam y prinden al gobernador neerlandés Leonard Albert Fruytier. Darréu los insurxentes tomen al vapor d'Estaos Xuníos «Maracaibo» ya invaden ensin ésitu a Venezuela por La Vela de Coru.
En 1940, ante la cayida de los Países Baxos a manes de l'Alemaña nazi, los británicos ocupen Curaçao y los franceses Aruba. Darréu, en 1942, van ser relevaos por tropes d'Estaos Xuníos que construyeron aeropuertos militares en Aruba ("Dakota") y Curaçao ("Hato"). L'oxetu principal yera la llucha contra los esperaos ataques de submarinos y bombarderos nazis de llarga distancia, lo cual correspondió a la orientación norteamericana na amenaza primaria d'una invasión alemana cola ayuda de los colonos alemanes n'América Llatina, de tonu opuestu a la visión británica. El puertu de la islla, una de les principales fontes de combustible pa les operaciones de los Aliaos, ye asediado por submarinos alemanes en diverses ocasiones.
La presencia de potencies distinta a los Países Baxos causa alarma al gobiernu venezolanu. La cercanía d'estes islles, bases tradicionales pa llanzar incursiones contra territoriu venezolanu, y el fechu d'apoderar la entrada al Golfu de Venezuela más que xustifiquen esta molición.
El 30 de mayu de 1963 prodúcense llevantamientos populares na islla, motivaos pola contraición mundial de la industria petrolera y el descontentu productu de la esclusión social dientro de la so principal industria. Estos llevantamientos tuvieron el so clímax en 1969, cuando alteries violentes quemaron una gran cantidá de comercios na zona urbana más importante de Willemstad, polo que les perdes económiques fueron enormes.
Pa finales del sieglu XX y principios del XXI convocar a los sos eleutores a dellos referendos pa decidir el futuru estatus políticu-alministrativu de la islla. Nel postreru de los cualos decídese la so separación de les Antilles Neerlandeses, y la busca d'un estatus d'autonomía pa la islla, dientro del Reinu de los Países Baxos.
Curaçao dixebrar de les Antilles Neerlandeses, faciéndoles sumir, yá que Saba, San Eustaquio y Bonaire agora son Islles del Reinu de los Países Baxos, ente que Sint Maarten va tener el mesmu estatus de Curaçao y Aruba. Anque taba prevista la separación pal 15 d'avientu de 2008, ésta foi retardada pal añu siguiente.[8]
El 15 de mayu de 2009 celebróse un referendu na islla pa decidir la so estatus con respectu al Reinu de los Países Baxos; los votantes tuvieron que decidir ente aprobar o non l'alcuerdu axustáu nos primeros meses de 2009 colos Países Baxos por que Curaçao convertir nun país autónomu dientro del Reinu amenorgando la so delda, o si pela cueta refugaba esti alcuerdu. Finalmente foi aprobáu pola mayoría del eleutoráu, de forma que les Antilles Neerlandeses eslleiéronse formalmente'l 10 d'ochobre de 2010.[9][10][11]
Política y gobiernu
[editar | editar la fonte]
Curaçao ganó parte del so autogobiernu'l 1 de xineru de 1954 como un territoriu insular de les Antilles Neerlandeses. A pesar d'ello, los isleños nun participaron dafechu nel procesu políticu hasta dempués de los movimientos sociales a finales de los 60. Na década de 2000 l'estatutu políticu de la islla empieza a ser oxetu d'alderique de nuevu, al igual que pa les otres islles de les Antilles Neerlandeses, sobremanera tocantes a la rellación colos Países Baxos y ente les islles de les Antilles.
Nun referendu celebráu'l 8 d'abril de 2005, los residentes votaron a favor d'un estatutu independiente fora de les Antilles Neerlandeses, similar al d'Aruba, refugando les opciones pa la plena independencia, convertise en parte direuta de los Países Baxos, o caltener el statu quo. En 2006, Emily de Jongh-Elhage, una residente de Curaçao, foi escoyida como'l nueva primer ministru de les Antilles Neerlandeses, y non solo de Curaçao.
El 1 de xunetu de 2007, la islla de Curaçao tenía de convertise nun estáu asociáu autónomu, al Reinu de los Países Baxos. El 28 de payares de 2006, el conseyu insular refugó una nota aclaratoria sobre'l procesu. El 9 de xunetu de 2007, el conseyu de la insular de Curaçao nuevamente aprobó l'alcuerdu enantes refugáu en payares de 2006. El 15 d'avientu de 2008, Curaçao tenía programáu convertise un país autónomu dientro del Reinu de los Países Baxos (como Aruba dende 1986 y les Antilles Neerlandeses hasta 2010). Un referendu sobre esti plan llevar a cabu en Curaçao el 15 de mayu de 2009, nel cual el 52 per cientu de los votantes sofitaron esos planes de más autonomía.
Poder executivu
[editar | editar la fonte]
El Xefe d'Estáu ye l'actual monarca de los Países Baxos, el rey Guillermo Alejandro, que ye representáu en Curaçao pol gobernador de Curaçao, escoyíu pa un periodu de seis años, y qu'anguaño ye Lucille George-Wout. El Xefe de Gobiernu ye'l Primer Ministru de Curaçao, quien forma, xunto col Conseyu de Ministros, el poder executivo del gobiernu. Bernard Whiteman, miembru del partíu Pueblu Soberanu, formó un gobiernu pa la islla xunto con otros trés partíos.
Poder llexislativu
[editar | editar la fonte]El miércoles 25 d'agostu de 2010[12] los votantes de Curaçao escoyeron el primer Parllamentu de Curaçao[12] (en papiamentu: Parllamentu di Kòrsou, neerlandés: Staten van Curaçao), formáu por 21 miembros que son escoyíos cada 4 años, y encárguense de redactar y aprobar les lleis, amás de designar al Primer Ministru de Curaçao[12] siendo riquíos 11 escaños.[12] El nuevu gobiernu asumió'l 10 d'ochobre de 2010,[12] al concretase la disolución del gobiernu de les Antilles Neerlandeses. El poder llexislativu de la islla aprobó'l 5 de setiembre de 2010 la Constitución de Curaçao (Staats Regeling van Curaçao).[13]
Xeografía
[editar | editar la fonte]
La ciudá principal de Curaçao ye Willemstad. Curaçao inclúi nel sureste'l pequeñu castru despobláu llamáu Klein Curaçao (qu'en neerlandés significa "Pequeña Curaçao"). Como la mayoría de les islles del mar Caribe, Curaçao atopar na Zona Intertropical y ta alliniada de noroeste a sureste, polo que les mariñes del norte son les de Barloventu, yá que reciben direutamente los efeutos de los vientos alisios, ente que les mariñes meridionales son les de Sotaventu, esto ye, les que tán de llombu a los vientos y, arriendes d'ello, onde'l mar ta en perpetuu aselu.
.jpg)
La imaxe de l'acción erosiva na mariña norte amuesa los efeutos de los alisios que, anque nun son vientos bien fuertes soplen mientres tol añu, con mayor fuercia n'hores de la tarde. Esti aguaxe enfusar na plataforma caliar de la mariña norte, na que s'abrieron cueves, pontes naturales y pequeñes valles formaos pol derrumbe de los techos n'antiguos covarones allargaos.
La ciudá de Willemstad ye'l puertu principal y capital de la islla, amás de selo tamién de les Antilles Neerlandeses. El so área histórica, centru de la ciudá y puertu, fueron declaraos Patrimoniu Mundial de la Humanidá pola Unesco nel añu 1997. Nésta atópase, ente otros, la sinagoga Mikvé Israel-Emanuel que ye la más antigua del continente americanu en continuu funcionamientu (1651), la ponte de pontones y el fuerte Nassau, según el Fuerte Ámsterdam, el más importante de Curaçao onde inda s'atopa encuallada na so paré la bala de cañón disparada poles tropes del Capitán William Bligh. Anguaño atópase nel fuerte la residencia del Gobernador, delles oficines del gobiernu y la Ilesia Protestante Xunida, que inclúi un muséu.
Curaçao ye famosa pol llamáu Llicor de Curaçao que se fabrica cola corteza de les naranxes de la islla, y por celebrar unu de los Antroxos más conocíos nel Caribe.
Siendo esta islla un Territoriu Insular de les Antilles Neerlandeses, forma parte de los Países y Territorios d'Ultramar de la Xunión Europea. Nella asiéntanse les principales instalaciones navales de la Marina Real de los Países Baxos nel mar Caribe, y da soporte loxísticu a los miembros de la OTAN na rexón. Adicionalmente, nel so territoriu ta en funcionamientu dende l'añu 1999 una Base d'Operaciones d'Avanzada del Comandu Sur de los Estaos Xuníos.
Clima
[editar | editar la fonte]
El so clima ye del tipu semiárido. La cantidá permediu d'agua añal ye de más o menos 600 mm; los meses con más agua son de setiembre a xineru. La temperatura medio ye de 27 °C con un récor máximu de 38,3 °C (midíu en 1996) y un récor mínimu de 19,0 °C (midíu en 1925, según la enciclopedia de les Antilles Neerlandeses). La máxima elevación ye'l Christoffelberg (Monte Cristóbal) con 375 m d'altor y asitiáu nel noroeste de la islla.
 Parámetros climáticos permediu d'Aeropuertu Hato, Curaçao 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura máxima absoluta (°C) | 32.8 | 33.2 | 33 | 34.7 | 35.8 | 37.5 | 35 | 37.4 | 38.3 | 36 | 35.6 | 33.3 | 38.3 |
| Temperatura máxima media (°C) | 29.7 | 30 | 30.5 | 31.1 | 31.6 | 32 | 31.9 | 32.4 | 32.6 | 31.9 | 31.1 | 30.1 | 31.2 |
| Temperatura media (°C) | 26.5 | 26.6 | 27.1 | 27.6 | 28.2 | 28.5 | 28.4 | 28.7 | 28.9 | 28.5 | 28 | 27.1 | 27.8 |
| Temperatura mínima media (°C) | 24.3 | 24.4 | 24.8 | 25.5 | 26.3 | 26.4 | 26.1 | 26.3 | 26.5 | 26.2 | 25.6 | 24.8 | 25.6 |
| Temperatura mínima absoluta (°C) | 20.3 | 20.6 | 21 | 22 | 21.6 | 22.6 | 22.4 | 21.3 | 21.17 | 21.9 | 22.2 | 21.1 | 20.3 |
| Precipitación total (mm) | 46.0 | 28.8 | 14.2 | 19.4 | 19.6 | 19.3 | 40.2 | 39.7 | 48.6 | 102.0 | 122.4 | 99.8 | 600 |
| Díes de precipitaciones (≥ 1 mm) | 8.6 | 5.8 | 2.8 | 2.4 | 2 | 3 | 6.3 | 4.6 | 4.6 | 8.1 | 10.9 | 11.5 | 70.6 |
| Fonte: Departamento Meteorolóxicu de Curaçao 2012[14] | |||||||||||||
Economía
[editar | editar la fonte]
El puertu de Willemstad, asitiáu alredor d'una badea natural na parte suroriental de la islla, ye parte fundamental de la so economía. Pol mesmu, transita una de les principales rutes marítimes de la Canal de Panamá. Nel mesmu hai una refinería, estelleros pa buques del tipu Panamax, nos que s'inclúi'l mayor dique secu de la rexón, amás d'un importante centru pal transbordo de contenedores, y el so Zona Franca.
La principal industria ye'l refináu de petroleu importáu dende Venezuela. Nella atopa la refinería Islla, alministrada pola petrolera estatal venezolana PDVSA con una capacidá instalada de 335 000 barriles per día, lo que la convierte na tercera mayor refinería del Caribe.
Sectores de servicios, como'l turismu y la banca, son otres pilastres de la so economía, yá que dan emplegu al mayor porcentaxe de la población. El turismu recuperóse dempués d'una crisis na década de 1980 y 1990, con más de 450 000 visitantes pal añu 2014.
La banca offshore sigue siendo un importante sector dientro de la so economía, a pesar d'esperimentar una importante contraición, debida en parte a cambeos daos na política fiscal de la islla, y de les Antilles Neerlandeses.
Demografía
[editar | editar la fonte]
Según los datos de la Oficina Central d'Estadístiques local[15] los datos de población son los siguientes:
| Añu | Población | hab/km² |
|---|---|---|
| 2005 | 135.747[15] | 305,74 |
| 2006 | 139.596[15] | 314,41 |
| 2007 | 142.902[15] | 321,85 |
| 2008 | 145.220[15] | 327,07 |
| 2009 | 146.543[15] | 330,05 |
| 2010 | 147.122[15] | 331,36 |
| 2011 | 150.284[15] | 338,48 |
| 2012 | 151.378[15] | 340,94 |
| 2013 | 152.798[15] | 344,14 |
| 2014 | 154.843[15] | 348,75 |
Etnies
[editar | editar la fonte]La población de la islla de Curaçao tien oríxenes bien diversos. La mayor parte ye descendiente de pueblos orixinarios principalmente del Occidente d'África y de pueblos afrocaribeños, provenientes d'islles vecines del mar Caribe. Síguen-y n'importancia descendientes o ciudadanos orixinarios de los Países Baxos. Dempués tán les principales colonies estranxeres establecíes na islla provenientes de Venezuela, Colombia, República Dominicana, Haití, Surinam, Xamaica, Portugal, India, China y Guyana, ente otros.
Llingües
[editar | editar la fonte]
Los idiomes oficiales son el neerlandés, llingua materna d'alredor del 10% de la población y el papiamentu llingua materna d'alredor del 75% de la población (amiestu d'español y afro portugués). El papiamentu pertenez a la familia de llingües creoles (criollas) del mar Caribe, y caracterízase por ser un amiestu de llingües europees y africanes. Otros idiomes d'usu xeneral, son l'español y l'inglés.
| Idioma | Papiamentu | Inglés | Neerlandés | Español | Otros |
|---|---|---|---|---|---|
| Curaçao | 78,6% | 3,5% | 9,4% | 6% | 2,5% |
| Antilles Neerlandeses | 65% | 16% | 7% | 6% | 5% |
Relixón
[editar | editar la fonte]
El cristianismu, introducíu polos colonizadores europeos mientres el sieglu XVI, ye la relixón predominante na islla. D'alcuerdu a estimaciones de 2011, los católicos son la denominación cristiana más importante, pos representen alredor del 72,8% de la población. A ellos síguenlu: la Ilesia pentecostal (6,6%), la Ilesia protestante (3,2%), la Ilesia adventista (3%), los testigos de Xehová (2%) y la Ilesia evanxélica (1,9%). Pela so parte, 3,8% de la población pertenez a otru credo, y otru 6% afirmó nun tener nenguna relixón.[16]
Educación
[editar | editar la fonte]La educación basar nel sistema educativu neerlandés. Hasta apocayá, tola instrucción brindóse solo nel idioma neerlandés. Agora, la educación primaria billingüe en papiamentu (llingua llocal y principal) y en neerlandés tamién ta disponible. Les escueles priváu y parroquial tamién tán presentes na islla. La Escuela Internacional de Curaçao y la Escuela preparatoria d'Estaos Xuníos de Curaçao o «CAPS» (Curaçao American Preparatory School) ufierta educación pa los inmigrantes de fala inglesa.
La educación cimera en Curaçao, como nel restu de les Antilles Neerlandeses, ye bona en rellación colos estándares rexonales. El principal institutu d'educación cimera ye la Universidá de Curaçao (University of Curaçao Dr. Moises Frumencio da Costa Gómez o UoC), tamién ta la Caribbean International University (CIU).
Cultura
[editar | editar la fonte]
La cultura de Curaçao ye productu de la combinación de los distintos grupos étnicos qu'habiten la islla y que conformaron un patrimoniu únicu. Los arahuacos, neerlandeses, españoles, antillanos, venezolanos y africanos dexaron la so buelga nel arte, la gastronomía, les fiestes, les costumes y tradiciones de los cruceños modernos.[17]
Gastronomía
[editar | editar la fonte]Puesto que gran parte de los productos alimenticios son importaos, la cocina curazoleña contién una gran variedá d'ingredientes europeos y americanos. Dalgunos de los platillos más conocíos de la gastronomía de Curaçao inclúin: Erwtensoep, una sopa d'arbeyos, carne de gochu, xamón y salchiches; Nasi goreng, frijoles cocinaos con cachos de carne y pollu; Bami, tallarines llargos acompañaos de vexetales y carne; Saté, brochetas de carne con mueyu de maní, tamién llamáu en dellos países cacagüés ; y el Rijsttafel, arroz p'acompañar diversos platillos.[18] La bébora más popular ye'l llicor de Curaçao.
Fiestes
[editar | editar la fonte]| Fecha | Festividá[19] | Nome llocal | Notes |
|---|---|---|---|
| 1 de xineru | Añu Nuevu | Nieuwjaar | |
| Febreru | Llunes d'Antroxu | Antroxu Maandag | Celebráu'l llunes anterior al miércoles de Ceniza. |
| Marzu-abril | Pascua | Pasen | Celebráu'l primer domingu dempués de la lluna llena tres l'equinocciu de primavera. |
| 27 d'abril | Día del rei | Koningsdag | Cumpleaños del rei Guillermo Alejandro de los Países Baxos y día nacional de los Países Baxos. |
| 1 de mayu | Día del Trabayu | Dag van de Arbeid | |
| Mayu | Día de l'Ascensión | Hemelvaartsdag | Celebráu cuarenta díes dempués de la Pascua. |
| 2 de xunetu | Día de la Bandera | Dag van de Vlag | |
| 10 d'ochobre | Día de Curaçao | Dag van Curaçao | Fiesta nacional de Curaçao. |
| 25 d'avientu | Navidá | Kerstmis | |
| 26 d'avientu | Boxing Day | Tweede kerstdag |
Medios de comunicación
[editar | editar la fonte]Curaçao cunta con diversos medios de comunicación en delles de les llingües falaes na islla:
- Periódicos:
- La Prensa (papiamentu).
- Curaçao Chronicle (n'inglés).
- Extra (papiamentu).
- Curaçao Magacín (papiamentu).
- Postreru Noticia (papiamentu).
- Vixilante (papiamentu).
- Bala (papiamentu).
- Bolletin (papiamentu).
- Caraïbische uitgave van de De Telegraaf (neerlandés).
- Antilliaans Dagblad (neerlandés).
- Amigoe (neerlandés).
- Noticias Curazao (n'español).
- El Periódico de Curazao (castellanu).
- El selmanariu impresu La Brújula del Caribe (español con noticies en papiamentu y una seición pa la comunidá portuguesa).
- Televisión:
- TeleCuraçao.[20]
- BVN (neerlandés).[21]
- TV11 (papiamentu).[22]
- Kanal 24.
- Delles canales venezolanes (castellanu).
- Teves, Canal 10 (castellanu).
- Venevisión, Canal 12 (castellanu).[23]
- Radio:
- Dolfijn FM (neerlandés).
- Paradise FM (neerlandés).
- One FM (neerlandés).
- Radio Hoyer I (papiamentu).
- Radio Hoyer II (neerlandés).
- Radio Nederland (neerlandés).
- Kórsou FM (papiamentu).
- Top FM (papiamentu).
- Radio Krioyo (papiamentu).
- El mio 95.7 FM (papiamentu).
- Radio Mas 99 (papiamentu).
- Radio New Song (papiamentu).
- Hit 100.3 (papiamentu).
- Radio Direct (papiamentu).
- Radio Direct Live (papiamentu).
- Radio Delta (papiamentu).
- 88 Rock Korsou (papiamentu).
- Easy 97.9 FM (n'inglés).
- Z86 AM (papiamentu).
- Simia FM (papiamentu).
- Class FM Curaçao 95.1 FM (n'inglés).
- Radio 88.9 FM (papiamentu).
- Rumbera Network 107.9 (castellanu).
Deporte
[editar | editar la fonte]
Como en delles partes del Caribe, unu de los deportes más populares de la islla ye'l béisbol.
El país cuntó cola so propia seleición de fútbol hasta qu'esta foi absorbida pola de les Antilles Neerlandeses. L'estadiu Ergilio Hato, tamién conocíu en papiamentu como Sentro Deportivo Korsou, SDK, allugáu en Willemstad, ye la instalación deportiva más grande del país, con una capacidá pa 15 000 espectadores; foi llamáu asina n'honor d'un destacáu xugador de fútbol llocal. La seleición nacional, restituyida col cambéu nel estatus políticu de la isla, ta compuesta principalmente por xugadores nacíos en Países Baxos con oríxenes en Curaçao.
Pol so clima, na islla prauticar tamién otros deportes rellacionaos con actividaes turístiques, como'l windsurfing y el bucéu.
Curazoleños famosos
[editar | editar la fonte]- Kanisha Sluis, Miss Curaçao 2015 y top 10 en Miss Universu 2015.
- Verna Vásquez, Miss Curaçao 1997 y top 6 en Miss Universu 1997
- Anne Marie Braafheid, primer finalista en Miss Universu 1968, la reina de guapura de Curaçao que más lloñe llegó en Miss Universu
- Manuel Piar, Xeneral en Xefe venezolanu d'orixe curazoleño, prócer de la Independencia de Venezuela. Dientro de los añales de la hestoria republicana venezolana ye reconocíu como "El Llibertador de Guayana".
- Luis Brión, Militar curazoleño-venezolanu que lluchó na Guerra d'independencia de Venezuela algamando'l grau d'Almirante de les Marines de Guerra de Venezuela y Gran Colombia.
- Andruw Jones, xugador de béisbol profesional de les Grandes Lligues d'Estaos Xuníos. Anguaño xugador de los Tohoku Rakuten Golden Eagles de la Lliga Xaponesa de Béisbol Profesional.
- Churandy Martina, atleta olímpicu y profesional, especialista en carreres de velocidá de 100 y 200 metros llisos. Compite pa los Países Baxos dende la disolución de les Antilles Neerlandeses.
- Jean-Juliën Rojer, tenista profesional. Especialista en dobles. Semifinalista del Abiertu d'Australia y ganador de siete torneos de dobles del circuitu del ATP tour.
- Hensley Meulens, xugador de béisbol profesional de les Grandes Lligues d'Estaos Xuníos
- Vurnon Anita, futbolista del Newcastle United y de la seleición nacional de los Países Baxos.
- Gregory van der Wiel, futbolista neerlandés del Cagliari.
- Marc de Maar, ciclista profesional neerlandés. Integrante del equipu ciclista profesional d'Estaos Xuníos UnitedHealthcare Pro Cycling Team.
- Peter F. Hartman, executivu neerlandés, presidente y CEO de KLM, y vicepresidente d'Air France-KLM.
- Jurickson Profar, xugador de béisbol profesional de Texas Rangers nes Grandes Lligues de Béisbol.
- Egberton Rulove “Roelly” Etienne-Winklaar, fisicoculturista profesional IFBB.
- Leandro Bacuna, futbolista
- Kenley Jansen, xugador de béisbol profesional, llanzador de les Grandes Lligues que xuega pa Los Angeles Dodgers, equipu col que debutó en 2010.
- Didi Gregorius, xugador de los New York Yankees de les Grandes Lligues de Béisbol nacíu nos Países Baxos d'orixe curazoleño.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Notes y referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ URL de la referencia: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Editorial: Interpol. Data de consulta: 7 avientu 2017.
- ↑ URL de la referencia: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.
- ↑ URL de la referencia: https://public.wmo.int/en/members/cura%C3%A7ao-and-sint-maarten. Data de consulta: 26 mayu 2020.
- ↑ URL de la referencia: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Data de consulta: 16 marzu 2024. Páxina: 2. Supports qualifier: data de principiu.
- ↑ «[https://www.bbc.co.uk/mundo/ultimas_noticias/2010/10/101010_ultnot_antillas_holandeses_disolucion_lh.shtml Dos nuevos países: Curaçao y San Martín]». bbc.co.uk (10 d'ochobre de 2010). Consultáu'l 10 d'ochobre de 2010.
- ↑ «Celebren San Martín y Curaçao nacencia como países autónomos». Consultáu'l 10 d'ochobre de 2010.
- ↑ Error de cita: La etiqueta
<ref>nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaessuperficie - ↑ «Ensin fecha de separación». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-09-02.
- ↑ «more/ Netherlands Antilles no more». Consultáu'l 10 d'ochobre de 2010.
- ↑ «Dutch Caribbean islands get new status Dutchnews». Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'ochobre de 2010. Consultáu'l 10 d'ochobre de 2010.
- ↑ «El final de les Antilles Holandeses Radio Nederland». Archiváu dende l'orixinal, el 16 d'ochobre de 2010. Consultáu'l 10 d'ochobre de 2010.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 «Autonomía de Curaçao n'ochobre». Archiváu dende l'orixinal, el 31 d'agostu de 2010. Consultáu'l 30 d'agostu de 2010.
- ↑ http://www.rnw.nl/caribiana/bulletin/eilandsraad-curacao-stemt-voor-staatsregeling
- ↑ Departamentu Meteorolóxicu de Curaçao (2000). «Climatological Summary for Curaçao» (inglés). Waether.an. Archiváu dende l'orixinal, el 7 d'agostu de 2007. Consultáu'l 2 de febreru de 2012.
- ↑ 15,00 15,01 15,02 15,03 15,04 15,05 15,06 15,07 15,08 15,09 15,10 «Oficina Central d'Estadístiques». Archiváu dende l'orixinal, el 11 d'abril de 2015. Consultáu'l 5 d'abril de 2015.
- ↑ CIA (2014). «Curaçao» (inglés). The World Factbook. Archiváu dende l'orixinal, el 2019-01-10. Consultáu'l 31 de mayu de 2015.
- ↑ Oficina de Turismu de Curaçao. «La nuesa Xente y La nuesa Cultura». Curaçao.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-02-07. Consultáu'l 10 de marzu de 2013.
- ↑ Oficina de Turismu de Curaçao. «Delicious-Cuisines» (inglés). Curaçao.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-07-20. Consultáu'l 10 de marzu de 2013.
- ↑ Oficina de Turismu de Curaçao. «Public Holidays» (inglés). Curaçao.com. Archiváu dende l'orixinal, el 25 d'agostu de 2012. Consultáu'l 10 de marzu de 2013.
- ↑ TeleCuraçao telecuracao.com.
- ↑ BVN bvn.nl.
- ↑ TV11 tv11curacao.net.
- ↑ Venevisión venevision.net.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Curaçao.
- Viaxes al Caribe de Curaçao - Caribe Holandés.
- Curaçao Tourist Board Channel - YouTube.
- Nuevu Portal del Gobiernu de Curaçao (papiamentu).
- Páxina del Gobiernu de Curaçao - Territoriu Insular - Antilles Neerlandeses (neerlandés).
- GobiernuKorsou's Channel - YouTube.
- Liveincuracao.com Muncha información actualizada pa turistes, ciudadanos, estudiantes en práutiques y muncho más (n'inglés).
- La Brúxula del Caribe - Selmanariu (español y portugués).
- Galería de semeyes de Curaçao.
- El mercáu llibre de Curaçao.
- NosFM.com Archiváu 2017-09-24 en Wayback Machine - Estaciones de radio de Curaçao (papiamentu).
