Saltar al conteníu

Dorsal mediooceánica

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Formación d'una dorsal.
Dorsal oceánica.

Les dosales mediooceánicas son elevaciones submarines asitiaes na parte media de los océanos de la Tierra. Algamen una altitú media de 2000 a 3000 metros percima de la llanura oceánica y tienen un riegu central, llamáu rift mediooceánico, onde abonda'l vulcanismu fisural, emitiéndose magma (llava) de cutio dende'l mantu sublitosférico al traviés de fisuras del fondu del océanu, y formándose nuevos volcanes y porciones de litosfera oceánica. Por cuenta de esto, les roques son más nueves nel centru de la dorsal (cerca d'onde ta la fisura) que na periferia. Esto provoca qu'a lo llargo de millones d'años, el fondu del océanu (y per tantu l'océanu en si) vaya creciendo y espándase, polo que los continentes a entrambos llaos d'esi océanu van alloñar ente sigo. Esto ye lo qu'asocede anguaño col océanu Atlánticu, que s'espande y provoca que Europa y África alloñar del continente americanu, procesu que s'empecipió hai unos 180 millones d'años. Per otru llau, la permanente renovación del suelu de los océanus por esti continuu fluyir de magma fai qu'esta clase de corteza sía, polo xeneral, considerablemente más nuevu que les corteces continentales, siquier nes partes más próximes a la mesma dorsal.

Dellos visos de les dorsales sobresalen percima del mar y formen islles volcániques, como Islandia, Santa Elena o Ascensión.

Etapes principales de la formación d'una dorsal oceánica

[editar | editar la fonte]
  • A - Rift continental: abombadura y fundimientu central. Quebra en puntos triples y formación de aulacógenos.
  • B - Mar Bermeya Celeste: Formación de falles normales.
  • C - Océanu estrechu: Sedimentación onlap (progradante)
  • D - Atlánticu: Marxe continental pasivu madura

Teoríes alternatives del mecanismu

[editar | editar la fonte]

Esisten dos procesos a los que se cree responsable de la separación que se repara nes dorsales del centru de los océanus, y nun ta claru cual d'ellos ye'l principal. La subducción y l'emburrie de les dorsales son los dos procesos más populares colos que se trata d'esplicar el procesu. Nel casu del emburrie de les dorsales, sostiense que'l pesu del cordal emburria al restu de la placa, alloñar del centru y averándola a una zona de subducción. Na zona de subducción, el pesu de la placa que ta siendo "tirada" escontra baxo, atrai al restu de la placa escontra'l llugar.

La otra teoría qu'intenta esplicar la formación de nueva corteza oceánica nel centru de les dorsales submarines ye'l cintu tresportador nel mantu (diagramado na segunda imaxe). Sicasí, los que s'oponen a esta teoría indiquen que la parte cimera del mantu, l'astenosfera, ye demasiáu flexible por que'l resfregón xeneráu pueda emburriar a una placa tectónica.

Velocidá d'espansión del fondu oceánicu

[editar | editar la fonte]
Edá del fondu oceánicu. En colloráu'l más nuevu, xunto a les dorsales, por casu na centroatlántica. N'azul el más antiguu, por casu, xunto a les mariñes norteafricana y norteamericana. La distinta estensión de los fondos de cada edá dan un claru niciu de la distinta velocidá d'espansión en cada puntu, qu'anició les zones de quebra (falles transformantes) claramente visibles como discontinuidaes davezu perpendiculares a les dorsales.

La velocidá de creación de nuevu material no fondero del océanu, conocida xeneralmente como velocidá d'espansión, ye pequeña y mídese en milímetros/añu. Pa una clasificación rápida, subdivídense les velocidaes en:

  • Rápides: más de 200 mm/añu
  • Medianes: alredor de 60 mm/añu
  • Lentes: menos de 20 mm/añu

El nuevu material formáu nes dorsales mesoceánicas, al dir esfreciéndose y tresformándose en roca, allíniense d'alcuerdu al campu magnético terrestre. Estudiando la so orientación, pudiéronse determinar les variaciones que tuvo'l campu magnético a lo llargo de la historia del planeta.

El procesu pol cual una fisura como'l Gran Valle del Rift pasa a convertise nuna dorsal oceánica nun ye entá del tou entendíu, anque se cree que l'área del mar Roxu ye un exemplu, nel cual el golfu de Suez, nel Norte, representaría les etapes más tempranes, el Norte del mar Bermeya una etapa entemedia y el Sur d'este una etapa más avanzada de la formación.

Zones de quebra

[editar | editar la fonte]

Denominar zones de quebra de les dorsales a los resquiebros que traviesen les sos crestes, marcando la direición del deslizamiento según l'aldu de les llamaes falles transformantes, resultáu de la compensación de les tensiones a que se somete la dorsal y tol fondu marín poles distintes velocidaes a que se produz la espansión del suelu marín a lo llargo de les dorsales. Un exemplu d'estes zones de quebra ye la famosa falla de San Andrés (que remanez al esterior en California, Estaos Xuníos), anque la mayoría son submarines.

Estructura

[editar | editar la fonte]

La cadena presenta un relieve bien accidentáu, con fasteres amplies y crestes marcaes de cutiu por una fonda hendidura llonxitudinal, llamada valle de fundimientu o rift, a lo llargo de la cual prodúcense numberosos seísmos superficiales y erupciones volcániques qu'arramen laves de basaltu. A los llaos de la dorsal va aumentando adulces la grosez de la corteza volcánica y l'espesura de los sedimentos; l'actividá sísmica se atenúa más rápido. Fora de les crestes nun hai sinón volcanes esvalixaos que formen montes aisllaos. Les crestes de la dorsal pueden tar movíes lateralmente a lo llargo de tramos estensos que correspuenden a zones de quebra.

Nes llendes ente dos plaques la llava encesa fundida xube hasta la superficie, esfrezse y se solidifica de la que la corteza más antigua va dixebrándose a entrambos llaos de la dorsal. En dellos puntos del Atlánticu mediu la dorsal muévese unos 2 cm al añu, ente que nel Pacíficu oriental muévese más apriesa, a razón d'unos 14 cm añales. El cambéu gradual del volume somorguiáu de les dorsales oceániques provoca cambeos bien llixeros del nivel del mar a una escala xeolóxica de tiempos.

Nes crestes de les dorsales hai tamién fumarolas o resquiebros hidrotermales de les que brota vapor ricu en minerales a una temperatura d'hasta 350 °C al traviés de los resquiebros del fondu marín. Estes fontes d'agua depositen estructures columnares de sulfuros metálicos que caltienen colonies d'animales pocu comunes. Los compuestos qu'emiten estos manantiales d'agua caliente desempeñen una importante función nel caltenimientu de la composición de l'agua marino.

Llista de dorsales oceániques

[editar | editar la fonte]
Distribución mundial de les dorsales oceániques.

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]