Saltar al conteníu

Prunus armeniaca

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Prunus armeniaca
albaricocal
Clasificación científica
Reinu: Plantae
División: Magnoliophyta
Clas: Magnoliopsida
Subclas: Rosidae
Orde: Rosales
Familia: Rosaceae
Subfamilia: Amygdaloideae
Tribu: Amygdaleae
Xéneru: Prunus
Subxéneru: Prunus
Seición: Armeniaca
Especie: P. armeniaca
L.
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online World Flora online
[editar datos en Wikidata]
Albaricoques, crudos
Tamañu de porción
Enerxía 50 kcal 211 kJ
Carbohidratos 11.12 g
 • Zucres 9.24 g
 • Fibra alimentaria 2.0 g
Grases 0.39 g
Proteínes 1.40 g
Agua 86.35 g
Retinol (vit. A) 96 μg (11%)
Tiamina (vit. B1) 0.030 mg (2%)
Riboflavina (vit. B2) 0.040 mg (3%)
Niacina (vit. B3) 0.600 mg (4%)
Vitamina B6 0.054 mg (4%)
Vitamina C 10.0 mg (17%)
Vitamina E 0.89 mg (6%)
Vitamina K 3.3 μg (3%)
Calciu 13 mg (1%)
Fierro 0.39 mg (3%)
Magnesiu 10 mg (3%)
Fósforu 23 mg (3%)
Potasiu 269 mg (6%)
Sodiu 1 mg (0%)
Cinc 0.20 mg (2%)
% de la cantidá diaria encamentada p'adultos.
Fonte: Albaricoques, crudos na base de datos de nutrientes del USDA.
[editar datos en Wikidata]

L'albaricocal[1] (Prunus armeniaca) ye un árbol frutal orixinariu de China (onde foi topada la variedá orixinaria montesa), Turquía, Irán, Armenia, Azerbaixán y Siria. Ye la especie más estensamente cultivada del xéneru.

Prunus armeniaca en flor.

Descripción

[editar | editar la fonte]

Ye un árbol d'unos 3-6 m d'altu, caducifoliu, inerme o daqué espinosu, coles fueyes, peciolaes y axustaes que miden 5-10 por 3,5-8 cm, y son ovaes, suborbiculares o cordiformes, acuminaes, de marxe doblemente serrucháu, de fexe y viesu glabrescentes, acolorataes cuando moces, con delles glándules na base del llimbu. Les flores son solitaries o en fascículos de 2-6, subsésiles, con receptáculu de 5-7 mm, amotáu o tubular, d'interior anaranxáu y esterior purpúreo o amarellentáu. Los sépalos, de 5-7 mm, son reflexos, de obovaos a oblongos, de marxe denticuláu y subciliáu, obtusos, purpúreos, mientres los pétalos miden 10-15 mm y son obovaos, blancos o d'un rosa pálidu. L'ovariu ye pubescente y da un un frutu de 3-6 cm, subgloboso o elipsoidal, velutino, amarellentáu o anaranxáu, con un riegu llonxitudinal. El mesocarpo, comestible, ye de sabor más o menos duce y l'endocarpu ye estruyíu, llisu o llixeramente engurriáu, aquilláu, con 2 arestes paraleles a la quilla, xuntáu al mesocarpo.[2]

Historia

[editar | editar la fonte]

L'albaricoqueru ye orixinariu d'Asia central, na zona entendida ente'l Mar Negru y el noroeste de China.[3] Armenia tien una gran tradición del so cultivu dende tiempos remotos dando llugar al nome científicu de la especie. Nos países cercanos a Armenia suélse-y llamar "la mazana armenia".

Créese que los griegos introducir n'Europa aproximao l'añu 400 (A.C.).[3] Los romanos darréu estender entá más hacia l'añu 70 e.C. llamándo-y a praecox pos floriaba ceo na primavera.[ensin referencies]

Cultivu

[editar | editar la fonte]
Albaricoques secos nun pueblu de Capadocia (Turquía).

Distribución

[editar | editar la fonte]

Turquía ye'l mayor productor mundial d'albaricoques, siguíu por Irán y Uzbequistán. Anguaño Turquía produz el 85 per cientu de los albaricoques (damascos) secos.

N'España, el cultivu d'esta especie ocupaba en 2006 una estensión de 18.150 ha, siendo les principales provincies productores Murcia con 10.152 hai, Valencia con 3.496 hai y Albacete con 1.915 hai. N'Arxentina, la mayor superficie cultivada con damascos allugar na provincia de Mendoza (aproximao'l 81%), siguida pola provincia de San Juan (11%) y Buenos Aires (5%), ente qu'otres provincies representen el 3% restante.[4]

Variedaes cultivaes

[editar | editar la fonte]

Dalgunes de les principales variedaes cultivaes n'España son: 'bulida', 'canín', 'moniquí', 'nancy' y 'paviot'.

Esti árbol suelse cultivar en regadío anque n'España hai daqué de producción de secanu, onde evidentemente les producciones son menores y con más variación d'un añu a otru.

Espardimientu

[editar | editar la fonte]
Albaricoques maduros.

El so espardimientu suelse realizar por inxertu utilizando como portainjerto, pie d'inxertu o patrón, dalgunu de los siguientes:

  1. Franco, esto ye, albaricoqueru. Ye'l portainjerto natural y, poro, el más conveniente, siempres qu'atope condiciones apropiaes pa la so crecedera. Desenvuelve un sistema radical fondu, particularmente en suelos llixeros, y suel aguantar llargos periodos de seca. La planta crez con muncho puxanza y suel ser llonxeva. Como contraparte, la planta ensierta sobre esti patrón suel entrar en producción daqué más tarde que nel casu d'otros portainjertos, anque la producción suel ser bien abondosa. Afaise meyor a variedaes tardíes o de media estación que tempranes.[5]
  2. Pescal o duraznero. Cuando s'usa esti portainjerto, l'albaricoqueru tien bona adautación a suelos llixeros o arenu-magrizos. L'exemplar adquier gran desenvolvimientu y ye precoz, en cuantes que los frutos tienden a maurecer una selmana primero que sobre pie francu. Sicasí, la planta ye menos llonxeva que sobre pie francu y la xunión del ensiertu al portainjerto nun ye tan perfecta como nel primer casu.[5]
  3. Cirolar. Les cirolares Santuyano, Prunus cerasifera (mirabolán o mirabolano), Prunus doméstica cv. Reina Claudia, Marianna (Prunus cerasifera x Prunus munsoniana) y otros, son los portainjertos más utilizaos n'Europa. Santuyano y mirabolán tienen niveles d'afinidá col albaricoqueru que varien de medianos a bonos, pero en zones de vientos fuertes la combinación ufierta poques probabilidaes d'ésitu. Tocantes a Reina Claudia, afacer a una variedá de suelos, dende llivianos a pesaos, y dio bien bones resultancies na rexón de Rosellón (Francia).[5]
  4. Almendral. Los híbridos de piescu x almendral, bien utilizaos nel restu d'especies frutales de güesu, nun son compatibles col albaricoqueru y por tanto nun s'utilicen sacantes que se use madera entemedia (patrón intermediariu), esto ye, inxertar l'híbridu con pescal o almendral, por casu, y darréu sobre esi biltu inxertar la variedá deseyada d'albaricoqueru. Esto allarga'l periodu de permanencia nel viveru nun añu y por tanto encarez la so producción.

El Inxertu#De yema inxertu de yema ye'l meyor pal albaricoqueru. Usualmente úsase l'ensiertu a yema dormida, pero en zones templáu-templaes puede faese la injertación a yema despierta, al empecipiase la brotación de primavera o a principios de branu. Si'l portainjertos ye la cirolar Santuyano, puédese tamién inxertar d'escayu.[5]

Caltenimientu del frutu

[editar | editar la fonte]

El frutu de Prunus armeniaca tien un comportamientu climatéricu, con una tasa respiratoria moderada.[6] La so sensibilidá al etilenu ye moderada.[7] Les condiciones óptimas de caltenimientu son 0 °C y mugor relativo de 90-95 %.[7] Neses condiciones, la vida en postcosecha varia ente 1 y 3 selmanes, según les variedaes.[7] Nun tolera'l hidroenfriamiento, esto ye, enfriamientu con agua frío, riquiendo enfriamientu en cámares con aire.[7] Los frutos de la mayoría de cultivar de P. armeniaca allandiar con rapidez a 20°C, lo que los fai bien susceptibles al dañu físicu (golpes, compresión) y al ataque de microorganismos.

Propiedaes

[editar | editar la fonte]
  • L'aceite d'albaricoque utilizar al igual que l'aceite d'almendres duces como demulcente de la piel.
  • N'Indochina úsase como antisépticu n'enfermedaes respiratories.
  • Les granes usar pa tratar la tos y l'estriñimientu en medicina china.Tien vitamina A, potente antioxidante, meyora tamién les enfermedaes de los güeyos.
  • El amaretto ye un llicor bastante popular n'Italia qu'emplega les almendres d'albaricoque nel so confección y de ende'l so nome yá que son de sabor amargoso (amaro n'italianu).[8]
  • L'albaricoque utilizar en cosmética pa la ellaboración de mázcaros, pa tratar les anomalíes de la piel, especialmente de la piel. Ye capaz de nutrir la piel de vitamina A y apurrir numberosos minerales. Protexe la piel contra l'apaición d'arrugues y blanquia aquelles cares provistes de manches na cara causaes pol sol o pola edá.

Taxonomía

[editar | editar la fonte]

Prunus armeniaca describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 474. 1753.[9]

Etimoloxía

Prunus: nome xenéricu que provién d'un antiguu nome griegu (προύνη), y depués llatín (prūnus, i) de la cirolar. Yá emplegáu por, ente otros, Virxiliu (Xeórxiques, 2, 34) y Pliniu'l Vieyu (Historia naturalis,13, XIX, 64)[10][11]

armeniaca: epítetu xeográficu qu'alude a la so llocalización n'Armenia.

Variedaes
Sinonimia
  • Amygdalus armeniaca (L.) Dumort.
  • Armeniaca armeniaca (L.) Huth
  • Armeniaca vulgaris Lam. basónimu[12]

Nome común

[editar | editar la fonte]

Esta especie ye conocida nel dominiu llingüísticu asturlleonés col nome común albaricocal[1].

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
  2. ↑ Prunus armeniaca en Flora Ibérica, RJB/CSIS, Madrid
  3. ↑ 3,0 3,1 Martínez-Mora, C.; et al.. «Genetic variability among local apricots (Prunus armeniaca L.) from the Southeast of Spain». Archiváu dende l'orixinal, el 2015-09-24. Consultáu'l 23 de febreru de 2011.
  4. ↑ Sozzi, G.O. (2007). Árboles frutales. Ecofisioloxía, cultivu y aprovechamiento. Buenos Aires: Facultá d'Agronomía, páx. 28. ISBN 950-29-0974-7.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Grünberg, I. P.; Sartori, E. (1978). L'arte de criar y inxertar frutales. Buenos Aires: Editorial Universitaria de Buenos Aires, páx. 131-132.
  6. ↑ Sozzi, Gabriel O. (2008). «Fisioloxía de la maduración de los frutos d'especies maderices», Sozzi, Gabriel O: Árboles frutales. Ecofisioloxía, cultivu y aprovechamientu, 1ª reimpresión, 1ª, Buenos Aires: Facultá d'Agronomía, páx. 667-687. ISBN 950-29-0974-7.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Sozzi, Gabriel O. (2008). «Tecnoloxía en postcosecha y la so influencia sobre la calidá de los frutos», Sozzi, Gabriel O: Árboles frutales. Ecofisioloxía, cultivu y aprovechamientu, 1ª reimpresión, 1ª, Buenos Aires: Facultá d'Agronomía, páx. 769-805. ISBN 950-29-0974-7.
  8. ↑ Dr. Berdonces I Serra. . Gran Enciclopecia de les Plantes Melecinales páxs. 963-94. Tikal ediciones.
  9. ↑ «Prunus armeniaca». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 20 de xineru de 2015.
  10. ↑ En Nomes botánicos
  11. ↑ Prunus en F. Gaffiot, Dictionnaire Latin-Français, Hachette, Paris, 1934.
  12. ↑ Prunus armeniaca en PlantList/

Bibliografía

[editar | editar la fonte]
  1. Anonymous. 1986. List-Based Rec., Soil Conserv. Serv., U.S.D.A. Database of the U.S.D.A., Beltsville.
  2. Breedlove, D. E. 1986. Flora de Chiapas. Llistaos Floríst. Méxicu 4: i–v, 1–246.
  3. CONABIO. 2009. Catálogo taxonómico de especies de México. 1. In Capital Nat. Méxicu. CONABIO, Mexico City.
  4. Cronquist, A.J., N. H. Holmgren & P. K. Holmgren. 1997. Vascular plants of the intermountain west, U.S.A., subclass Rosidae (except Fabales). 3A: 1–446. In A.J. Cronquist, A. H. Holmgren, N. H. Holmgren, J. L. Reveal & P. K. Holmgren (eds.) Intermount. Fl.. Hafner Pub. Co., New York.
  5. Davidse, G., M. Sousa Sánchez, S. Knapp & F. Chiang Cabrera. 2014. Saururaceae a Zygophyllaceae. 2(3): ined. In G. Davidse, M. Sousa Sánchez, S. Knapp & F. Chiang Cabrera (eds.) Fl. Mesoamer.. Universidá Nacional Autónoma de Méxicu, Méxicu.
  6. Gleason, H. A. 1968. The Choripetalous Dicotyledoneae. vol. 2. 655 pp. In H. A. Gleason Ill. Fl. N. U.S.. New York Botanical Garden, New York.
  7. Gleason, H. A. & A.J. Cronquist. 1991. Man. Vasc. Pl. N.E. U.S. (ed. 2) i–910. New York Botanical Garden, Bronx.
  8. Munz, P. A. & D. D. Keck. 1959. Cal. Fl. 1–1681. University of California Press, Berkeley.
  9. Standley, P. C. & J. A. Steyermark. 1946. Rosaceae. En: Standley, P.C. & J.A. Steyermark (eds.), Flora of Guatemala - Part IV. Fieldiana, Bot. 24(4): 432–484.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Prunus_armeniaca&oldid=4286105»