Medium

Medium – ruhlar aləmi ilə əlaqəyə keçə bildiyini və ölülər ilə canlılar arasında əlaqə qura bildiyini iddia edən şəxs. Azərbaycan dilinə Fransız dilindən keçən sözün mənşəyi Latınca medium (vasitəçi) sözünə dayanır.

Spiritualizm terminologiyasında "dünyadakı bədənini tərk etmiş ruhlarla əlaqə quraraq onlardan aldıqları təsirləri müxtəlif təzahürlər halında dünyaya əks edən, ekstrasens baxımdan həssas şəxslərə (zehni mediumlar) və ya hər hansı bir ruhani əlaqə mövzusu olmadan paranormal fenomenlər ortaya qoya bilən xüsusi qabiliyyətlərə sahib şəxslərə (fiziki mediumlar) verilən ad" olaraq izah edilir. Bu izahdan da başa düşüləcəyi kimi bir mediumun paranormal bir fenomen ortaya qoymasında mediumun ruhundan başqa bir ruhun var olması şərt deyildir. Yəni mediumun ruhundan başqa bir ruhun mövzusu olmadığı meduimi təzahürlərin də olduğuna inanılır.

Spiritualist anlayışa görə mediumluq qabiliyyətinə sahib olmaq bir hünər deyildir və spiritualist etik anlayışına görə şəxsin bu qabiliyyətini əsla yanlış yollarda və ya hər hansı bir məqsəd güdməklə istifadə etməməsi lazımdır.

Neo-spiritualist terminologiyada mediumluq yalnızca ekstrasens həssas olmaqdan ibarət deyildir; medium, mediumluq haqqında bəs edən ədəb, məlumat və təcrübəyə sahib olmasıyla birlikdə, mediumluğun vəzifələrini, məsuliyyətlərini lazımi qədər bilən və tətbiq edən şəxsə deyilir. Həmçinin mediumun lazımi xüsusiyyətlərə sahib olması da bəs etmir; o xüsusiyyətlərə mediumu transa soxan və istiqamət verən operatorun da sahib olması lazımdır.

İdrak və iradə cəhətdən

Mediumluq mediumda dünyəvi idrak və iradənin görünüb görünməməsi baxımından üç qrupda ələ alınır:

1. Medium etdiyi işləri idrak etdiyi kimi bunların öz iradəsi daxilində meydana gəldiyini bilir. İntuisiyal mediumluk bu qruba daxildir.
2. Medium idraksız və öz iradəsiylə hərəkət etməyən kimi görsənir. Mexaniki mediumluq bu qruba daxildir.
3. Mediumun hərəkətləri haqqında idraki olmasına qarşılıq iradəsi görünməz. Avtomatik mediumluq bu qruba daxildir.

Təzahür cəhətdən

Mediumluq mediumun ortaya qoyduğu əlamətlərə görə isə fiziki mediumluq və zehni mediumluq olaraq iki qrupda ələ alınır:

• Fiziki mediumluq materializasiya, dematerializasiya, levitasiya, telekinez və s. kimi fiziki varlıqlar mövzusu olduğu paranormal fenomenləri əhatə edir.
• Zehni mediumluq isə məlumat alış-verişinin mövzu olduğu mediumluğu, yəni mediumun söz və ya yazıyla məlumat göndərişini əhatə edər. Zehni mediumluq da öz içində müxtəlif qruplara ayrılır ki, bunlardan biri hissi mediumluqdur.

Tənqidlər

Mediumlar tez-tez modern falçılar olmaqla iddiham edilirlər və tənqid edilirlər. Ruhçuluğa görə medyumluq gələcək haqqında bilgi almaq deyildir; əksinə, bunun kimi sualların soruşulduğu ruhani təcrübə seansları əsasən bərabərində obsesion təhlükəsini gətirdiyinə görə ruhçular seanslarda belə suallar soruşulmasından uzaqlaşılması lazım olduğunu bildirirlər. Ruhçular maddi gəlir qazanmaq, əylənmək, vaxt keçirmək, gələcəkdən məlumat almaq məqsədilə keyfiyyətsiz sualların soruşulduğu və obsesionla nəticələnən bu kimi ruhani əlaqələrə "əbəs təcrübə" adını verirlər.

Həmçinin bax

• Ruhani təcrübə