Nolan Buşnell

Nolan Buşnell (5 fevral 1943, Klirfild^[d], Yuta) — mühəndis.

Nolan Buşnell
ing. Nolan Bushnell
Doğum tarixi	5 fevral 1943(1943-02-05) (81 yaş)
Doğum yeri	Klirfild[d], Yuta, ABŞ
Təhsili	Yuta Universiteti, Yuta Ştat Universiteti[d]
Fəaliyyəti	mühəndis, sahibkar, informatik, ixtiraçı
nolanbushnell.com
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Buşnell 5 fevral 1943-cü il Yuta ştatı (ABŞ) Klervill şəhərində doğulub. Kiçik yaşlarından elektronika sahəsinə maraq göstərib.

Loqan şəhərindəki kolleci bitirən Buşnell bir neçə il sonra Yuta ştatının universitetinə daxil olur. Mühəndislik elmlərindən başqa, o, maraqla iqtisadiyyatı, fəlsəfəni, riyaziyyatı və biznesin təşkilini öyrənirdi. Nolan təhsil aldığı dövrdə universitetdə Devid Evans və İvan Sazerlend elektron qrafikləri kursunu tədris edirdilər. Onlar Buşnellin gələcək uğurlu karyerasının bünövrəsini qoydular. O, bu kurslarda həvəslə iştirak edir və elektronika sahəsinin incəliklərini öyrənməyə və tətbiq etməyə səy göstərirdi. Buşnel kompüterlərə, xüsusilə videooyunlara heyran qalmışdı. O zaman "Ulduzlu müharibələr" adlı oyun xüsusilə məşhur idi. Nolan artıq adi istifadəçilərin oynaya bilməsi üçün bu oyunların daha sadə kompüterlərə yüklənməsi imkanını reallaşdırmağı düşünürdü.

Buşnell universitetin kompüter laboratoriyasında öz təcrübəsindən və biliyindən istifadə etməyə qərar verir. Bütün oyunlar onu cəlb edirdi. O, universitetdə "Qo" qədim Çin oyununu öyrənmişdi. Oyun vaxtı "Atari" sözü tez-tez tələffüz edilirdi. Bu söz tərcümədə "diqqətli olun, mən hücum edirəm" mənasını ifadə edirdi. Daha sonra Buşnell bu söz üçün başqa tətbiq tapdı.

Volt Disneyin studiyasında işə düzəlməyə çalışır, amma müsabiqədən keçmir. 1966-cı ildə o evlənir və həyat yoldaşı ilə birlikdə Kaliforniya ştatının Santa-Klara şəhərinə köçürlər. O, burada maqnitofonların istehsalı üzrə lider — "Ampex Corporation" şirkətinin texnologiya hazırlamaları bölməsinə işə düzəlir. İki il burada çalışdıqdan sonra ciddi şəkildə oyun biznesinə daxil olmağa qərar verir.

Buşnell bütün boş vaxtını "Kompüter dünyası" oyununu təkmilləşdirməyə sərf edirdi. Elektron oyunlar istehsal edən "Nutting Associates" kiçik firması "Kompüter dünyası"nı buraxmağa başlayanda Buşnell orada istehsal üzrə mühəndis vəzifəsində çalışaraq öz oyununun satışına rəhbərlik etdi. 1971-ci ilin sonunda o anladı ki, özü firmanı idarə etdikdə daha çox uğur əldə edə bilər. "Nutting Associates"in prezidenti Bil Nattinq firmada qalmaq qarşılığında texniki hazırlamalar üzrə rəhbər postunu və 20% səhmi ona təklif etdi. Lakin Buşnel razılaşmadı və dərhal sonra o, öz şəxsi firmasının "Syzygy"nin əsasını qoydu. Sonra şirkətin adı "Atari" ilə əvəz olundu. Çünki bu ad artıq başqa firma tərəfindən patentlənmişdi.

"Atari" firmasının ilk addımları ondan başlandı ki, Buşnell öz dostu Ell Elkornla mini-kompüteri pul qəbuledicisi və köhnə televizorla birləşdirdilər. Maraq üçün bu hazırlamanı onlar Kaliforniya ştatının Saniveyl şəhərində Endi Keps barında qoydular. Qısa zaman ərzində barın müştərilərinin sayı artmağa başladı. Onlar oyunu "Ponq" adlandırdılar. Ponq tennis prinsipləri əsasında hazırlanmış bir oyun idi. Burada ora-bura uçan top vardı. Dördbucaq şəklində olan raketkanı dəstəyi tərpətməklə yuxarı və aşağı istiqamətlərdə hərəkətə gətirirdilər. Raketkanı ekranda topa toxundurmaqla onu müxtəlif tərəflərə istiqamətləndirmək olurdu. Qarşı tərəfdəki rəqiblə bu yolla tennis oynamaq mümkün idi.

"Ponq" oyununun video versiyası 1962-ci ildən mövcud idi, amma hələ tam variant deyildi. 1972-ci ilin bir neçə ayı ərzində oyunun satış səviyyəsi kəskin artdı, birinci partiya həmin ilin noyabrında satılıb qurtardı.

Buşnell oyunun ev versiyası üzərində işləyirdi ki, onu ev televizoruna birləşdirmək mümkün olsun. Buşnell bildirir ki, bu, kompüter oyunları inqilabının əvvəli idi. Beləliklə, onun şöhrəti Amerikadan kənarlara yayıldı.

"Sears Roebuck" şirkəti ev versiyasının hazırlandığı haqda məlumat əldə etdikdən sonra dərhal onun istehsalına dair bütün hüquqları aldı. 1974-cü ildən oyun artıq bu firmanın ticarət şəbəkəsinin bütün mağazalarında satılırdı. "Ponq" fenomenal müvəffəqiyyətə malik idi.

Buşnell tezliklə "Ponq" ideyasını başqa oyunlarda istifadə etməyə başladı. "Atari" bir sıra belə oxşar oyunlar buraxdı: "Yarışlar", "Poker", "Xenq-Men", "Skrabl" və s.

1974-cü ildə videooyunların istehsalında "Atari"yə daha da uğur qazandıran "Gran Trak" yeni oyunu oldu. 1975-ci ildə "Ponq"un yeni versiyası hazırlandı və böyük şöhrət qazandı.

"Atari" uğur qazandıqca biznesin idarə edilməsi üçün daha çox pul tələb olunurdu. "Warner Communications" şirkəti 1976-cı ilin avqustunda 28 milyon dollara "Atari"ni aldı. Buşnell məbləğin yarısını şəxsən əldə etdi və Səhmdarlar Şurasının sədri oldu. Razılıq sazişinin əsas şərti idi ki, Buşnell 1 oktyabr 1983-cü ilə qədər — yeddi il ərzində şirkəti tərk etməyəcək.

Sözügedən şirkət ilk kompüter videosistemi kartric və 400/800 ev oyun kompüterindən istifadə etməklə buraxdı. Bu layihə uğurlu alınmadı, şirkət ziyana düşdü. Bu uğursuzluğa görə hamı Buşnelli ittiham etdi və 1979-cu ilin yanvarında o, istefaya getməyə məcbur idi.

1981-ci ilin sonunda Buşnell təhlükəli layihələrə pul qoymağa başladı. O, yeni ideyaların mərkəzi adlandırılan "Catalyst Technologies" holdinqinin əsasını qoydu. Şirkət ixtiraçılara və yeni başlayan sahibkarlara istehlakçıya öz ideyalarını çatdırmağa kömək edirdi. Holdinq 12 korporasiyaya yardım edirdi. Onlardan biri sənaye variantında robotlar buraxan "Androbot" idi. Şirkətin istehsal etdiyi robotlardan biri 2,5 min dollar dəyərində idi. O, ev keşikçisi rolunu yerinə yetirirdi və hər hansı anlaşılmazlıq aşkar etdikdə polisə xəbər verirdi. Bundan başqa o, əsil sahibə kimi təmizlik işləri apara bilirdi. Bu robot digər bir sıra xüsusiyyətlərinə görə insanların heyrətinə səbəb olmuşdu. Buşnell inanırdı ki, belə robotlar insanların həyatında çevriliş edəcəklər.

1985-ci ildə Buşnell öz sevimli layihələrindən birini həyata keçirdi. Uşaq oyuncaqlarını və oyunlarını istehsal edən "Ekslon" şirkəti proqramlaşdırılan robotların, danışan oyuncaqların həmçinin elektron oyunların istehsalında ixtisaslaşdırıldı.

1980-ci illərin sonlarında Buşnell Silikon vadisinin dahilərindən olan Stiv Voznyakla birgə çalışmağa başladı. 1986-cı ildə onlar yeni layihə haqqında düşünürdülər. Voznyak Buşnell ilə birlikdə "NEMO" adlı yeni kompüter oyuncağını buraxmağa qərar verdilər. Bu, kənardan idarə olunan iki robotdan ibarət idi. Uşaq öz robotunu idarə edə bilirdi və onun robot rəqibi videokasetdən gələn siqnallarla idarə olunurdu.

Nolan Buşnel ümumilikdə iyirmidən artıq şirkətin əsasını qoyub. Təsadüfi deyil ki, dahi ixtiraçı və biznesmen Nolan Buşnell "Newsweek" jurnalı tərəfindən tərtib olunan Amerikanı dəyişdirmiş əlli insan siyahısında yer alıb.