I Şapur
| I Şapur | |
|---|---|
| 𐭱𐭧𐭯𐭥𐭧𐭥𐭩 | |
 | |
| 12 aprel, 241 – may,272 | |
| Əvvəlki | I Ərdəşir |
| Sonrakı | I Hürmüz |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Firuzabad, İran |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri |
|
| Fəaliyyəti | suveren[d] |
| Atası | I Ərdəşir |
| Anası | Mirod |
| Həyat yoldaşları | Gurzad, Xuranjim |
| Uşaqları | |
| Dini | Zərdüştilik |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
I Şapur (fars. شاپور اول; II əsr, Firuzabad, Fars ostanı – 272[1][2][…], Bişapur[d], Fars ostanı) — ikinci Sasani şahı.
İlk illəri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şapur 215-ci ildə doğulmuşdu. Atası I Ərdəşir, anası isə Arşakilər sülaləsindən Miroddur. 240-cı ildə artıq atası ilə birgə hökmdarlıq edirdi. 242-ci ildə Ərəb Filiplə sülh imzaladı və 500.000 dinar təzminat aldı.[3] Lakin sülh tez pozuldu və 253-cü ildə Barbarissos döyüşündə Sasani ordusu 60000lik Roma ordusunu məhv etdi.
Hakimiyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]252-ci ildə Şapurun əmri ilə Ermənistan çarı II Xosrov (Arşaki) öldürüldü, I Hürmüz Ermənistan taxtına gətirildi. Gürcüstan da işğal edilərək Sasanilər dövlətinə birləşdirildi.
260-cı ildə Roma-Sasani müharibələrində Roma ordusunu məğlub etdi. Öz qələbəsi barədə bütün qonşu ölkələrə xəbər saldı ki, ona tabe olsunlar. Alban hökmdarı I Vaçe tabe olmaq istəməsə də, 262-ci ildə I Şapur Albaniyanı özündən asılı vəziyyətə gətirdi. 10 il sonra (272) I Şapur öldü və Albaniya asılılıqdan çıxdı.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ Gabrieli F. SHĀHPŪR // Enciclopedia Treccani (it.). Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1936.
- ↑ Cambridge History of Iran, Volume III, edited by Ehsan Yarshater (professor of Iranian studies, Columbia University, New York)
Anar İsayev, Rəhim Məcnunov, Muxtar Abbasov — Azərbaycan tarixi VI–XI sinif
 | Monarx, sülalə və ya onların nümayəndələri ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | |
|---|---|
I Ərdəşir (224-241) • I Şapur (241-272) • I Hürmüz (272-273) • I Bəhram (273-276) • II Bəhram (276-293) • III Bəhram (293) • Narseh (293-302) • II Hürmüz (302-310) • II Şapur (310-379) • II Ərdəşir (379-383) • III Şapur (383-388) • IV Bəhram (388-399) • I Yezdəgird (399-420) • V Bəhram (420-438) • II Yezdəgird (438-457) • III Hürmüz (457-459) • I Firuz (457-484) • Balaş (484-488) • I Qubad (488-531, 498/499-531) • Zamaspa (496-498/499) • I Xosrov Ənuşirəvan (531-579) • IV Hürmüz (579-590) • Bəhram Çubin (590-591) • II Xosrov (591-628) • II Qubad (628) • III Ərdəşir (628-629) • Şəhrvəraz (629) • Boran (629-630) • Azərməduxt (630-631) • V Hürmüz (631-632) • III Yezdəgird (632-652) | |
