Azərbaycanda yayılmış sürünənlərin siyahısı
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Azərbaycanda yayılmış sürünənlərin siyahısı
Azərbaycan ərazisində 3 növ tısbağa, 29 növ kərtənkələ, 27 növ ilan vardır[1], Timsahların və Dimdikbaşlar nümayəndələrinə rast gəlinmir.
Tısbağalar (Testudines)
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Fəsilə Amerikan şirinsu tısbağaları (Emydidae)[2]
- Cins Bataqlıq tısbağaları (Emys)[3]
- Növ Bataqlıq tısbağası (Emys orbicularis);
- Yarımnöv Kür bataqlıq tısbağası (Emys orbicularis kurae)
- Növ Bataqlıq tısbağası (Emys orbicularis);
- Cins Bataqlıq tısbağaları (Emys)[3]
- Fəsilə Asiya şirinsu tısbağaları (Geoemydidae)
- Cins Su tısbağaları (Mauremys)
- Növ Xəzər tısbağası (Mauremys caspica);
- Cins Su tısbağaları (Mauremys)
- Fəsilə Quru tısbağaları (Testudinidae)
- Cins Aralıq dənizi tısbağaları (Testudo)
- Növ Aralıq dənizi tısbağası (Testudo graeca[4][5]);
- Cins Aralıq dənizi tısbağaları (Testudo)
Kərtənkələlər (Sauria)
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Fəsilə Gekkonlar (Gekkonidae)
- Cins Nazik barmaq gekkonlar (Cyrtopodion)
- Növ Xəzər gekkonu (Cyrtopodion caspius);
- Yarımnöv Cyrtopodion caspius insularis (Cyrtopodion caspius insularis[6])
- Növ Xəzər gekkonu (Cyrtopodion caspius);
- Cins Nazik barmaq gekkonlar (Cyrtopodion)
- Fəsilə Kələzlər (Agamidae)
- Cins Asiya dağlıq kələzləri (Laudakia)
- Növ Qafqaz kələzi (Laudakia caucasia);
- Cins Düzənlik kələzləri (Trapelus)
- Növ Xarabalıq kələzi (Trapelus ruderatus);
- Cins Girdəbaşlar (Phrynocephalus)[7];
- Növ Yovşanlıq girdəbaşı (Phrynocephalus helioscopus);
- Yarımnöv Cənubi Qafqaz yovşanlıq girdəbaşı (Phrynocephalus helioscopus horvathi);
- Yarımnöv Fars girdəbaşı (Phrynocephalus persicus);
- Növ Yovşanlıq girdəbaşı (Phrynocephalus helioscopus);
- Cins Asiya dağlıq kələzləri (Laudakia)
- Fəsilə Koramallar (Anguidae)
- Cins Koramal (Anguis)
- Növ Cılız koramal (Anguis fragilis);
- Cins Pançir koramal (Pseudopus)
- Növ Sarı koramal (Pseudopus apodus);
- Cins Koramal (Anguis)
- Fəsilə Uzunayaqlar (Scincidae)
- Cins Çılpaqgözlülər (Ablepharus)
- Növ Zolaqlı çılpaqgöz (Ablepharus bivittatus);
- Növ Asiya çılpaqgözü (Ablepharus pannonicus);
- Növ Qızılı mabuya (Trachylepis aurata);
- Cins Uzunayaq sçinklər (Eumeces)
- Növ Uzunayaq sçink (Eumeces schneideri);
- Cins Afrika mabuyaları (Trachylepis)
- Növ Ön Asiya mabuyası (Trachylepis septemtaeniata);
- Cins Çılpaqgözlülər (Ablepharus)
- Fəsilə Əsl kərtənkələlər (Lacertidae)
- Cins Qayalıq kərtənkələləri və ya Darevski (Darevskia)
- Növ Ermənistan kərtənkələsi (Darevskia armeniaca);
- Növ Qafqaz kərtənkələsi (Darevskia caucasica);
- Növ Yaşılqarın kərtənkələ (Darevskia chlorogaster);
- Növ Artvin kərtənkələsi (Darevskia derjugini);
- Növ Kür kərtənkələsi (Darevskia portschinskii);
- Növ Luqov kərtənkələsi (Darevskia praticola);
- Növ Azərbaycan kərtənkələsi (Darevskia raddei);
- Növ Rüstəmbəy kərtənkələsi (Darevskia rostombekovi);
- Növ Gürcüstan kərtənkələsi (Darevskia rudis);
- Növ Valentin kərtənkələsi (Darevskia valentini);
- Cins Kərtənkələcik (Eremias)
- Növ Rəngarəng kərtənkələcik (Eremias arguta)
- Növ Cənubi Qafqaz kərtənkələciyi (Eremias pleskei)
- Növ Ştraux kərtənkələciyi (Eremias strauchi)
- Növ Cəld kərtənkələcik (Eremias velox)
- Cins Yaşıl kərtənkələlər (Lacerta)
- Növ Adi kərtənkələ (Lacerta agilis);
- Növ Aralıq kərtənkələsi (Lacerta media);
- Növ Zolaqlı kərtənkələ (Lacerta strigata);
- Növ İran kərtənkələsi (Lacerta brandtii);
- Cins İlanbaş (Ophisops)
- Növ Zərif ilanbaş (Ophisops elegans);
- Cins Qayalıq kərtənkələləri və ya Darevski (Darevskia)
İlanlar (Serpentes)
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Fəsilə Typhlopidae, (Typhlopidae)
- Cins Kor ilanlar, (Typhlops)
- Növ Qurdabənzər korilan (Typhlops vermicularis);
- Cins Kor ilanlar, (Typhlops)
- Fəsilə Yatağanlar, (Boidae)
- Cins Yatağan ilanlar (Eryx)
- Növ Qərb yatağanı (Eryx jaculus);
- Cins Yatağan ilanlar (Eryx)
- Fəsilə Suilanıkimilər (Colubridae)
- Cins Gözəl təlxələr (Coluber)
- Növ Zeytuni təlxə (Coluber najadum);
- Yarımnöv Coluber najadum albitemporalis (Coluber najadum albitemporalis)
- Növ Rəngarəng təlxə (Coluber ravergieri);
- Növ Zeytuni təlxə (Coluber najadum);
- Cins Qonur ilan (Coronella)
- Növ Adi qonurilan (Coronella austriaca);
- Cins Eyrenis (Eirenis)
- Növ Xaltalı eyrenis (Eirenis collarus);
- Növ Sakit eyrenis (Eirenis modestus);
- Növ Ermənistan eyrenisi (Eirenis punctatolineatus);
- Cins Dırmanan təlxələr (Elaphe)
- Növ Cənubi Qafqaz dırmanantəlxəsi (Elaphe hohenackeri);
- Növ Fars dırmanantəlxəsi (Elaphe persica); (Əvvələr Eskulap dırmanantəlxəsinin yarımnövü hesab esilirdi)
- Növ Pallas dırmanantəlxəsi (Elaphe sauromates);
- Cins Dolichophis (Dolichophis)
- Növ Xəzər təlxəsi (Dolichophis caspius);
- Növ Qırmızıqarın təlxə (Dolichophis schmidti);
- Cins Kərtənkələyəbənzər ilanlar (Malpolon)
- Növ Kərtənkələyəbənzər ilan (Malpolon monspessulanus);
- Cins Suilanı (Natrix)
- Növ Adi suilanı (Natrix natrix);
- Növ Damalı su ilanı (Natrix tesellata);
- Cins Qumluq ilanı (Psammophis)
- Növ Ox-ilan (Psammophis lineolatus);
- Cins Rinxokalamus (Rhinchocalamus)
- Növ Qara rinxokalamus (Rhinchocalamus melanocephalus);
- Cins Pişik ilanlar (Telescopus)
- Növ Adi pişik ilanı (Telescopus fallax);
- Cins Gözəl təlxələr (Coluber)
- Fəsilə Gürzələr (Viperidae)
- Cins Qalxansifətlər (Gloydius)
- Növ Adi qalxansifət (Gloydius halys);
- Cins Əsl gürzələr (Vipera)
- Növ Dinnik gürzəsi (Vipera (Pelias) dinniki);
- Növ Radde dağ gürzəsi (Vipera (Montivipera) raddei);
- Növ Şərq çöl gürzəsi (Vipera (Pelias) renardi) - əvvəllər Şamaxı gürzəsi olaraq ayrıca növ hesab edilirdi.
- Növ İrəvan və ya Ermənistan çöl gürzəsi (Vipera eriwanensis)
- Növ Lotiyev gürzəsi (Vipera lotievi);
- Cins Nəhəng gürzə (Macrovipera)
- Növ Gürzə (Macrovipera lebetina);
- Cins Qalxansifətlər (Gloydius)
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ [1] Arxivləşdirilib 2016-12-08 at the Wayback Machine Azərbaycanın fauna xəritəsi
- ↑ N. B. Ananeva, N. L. Orlov, R. Q. Xalikov, İ. S Darevski, S.А. Ryabov, А. V. Baranov "Atlas Şimali Asiyanın sürünənləri. Rusiya Elmlər akademiyası Zoologiya institutu. Sankt-Peterburq, 2004, — səh. 21
- ↑ Cinsə bir növ daxildir
- ↑ [2] Arxivləşdirilib 2016-02-14 at the Wayback Machine Aralıq dənizi tısbağası və onun yarımnövləri
- ↑ Ələkbərov A. M. Azərbaycanın Suda-quruda Yaşayan və Sürünənləri. Bakı – Elm, 246 s. (rus dilində)
- ↑ Akhmedov, M. I., and N. N. Shcherbak, 1978: Gymnodactylus caspius insularis ssp. n. (Reptilia, Sauria), A new subspecies of Gymnodactylus caspius EICHW. f rom the Vulf Island in the Caspian Sea [in Russian]. Vestnik Zoologii, Kiev, (2):80–82. Rösler, Herbert, 1997: Paläarktische Geckos (Reptilia: Gekkota) Teil I: Historischer Überblick, Geographie und Klima, Verbreitung. Sauria 19 (1): 17–28.
- ↑ Д. А. Мельников, Н. Б. Ананьева, А. Л. Агасян, М. Раджабизаде История изучения и таксономический статус персидской круглоголовки Phrynocephalus persicus DE FILIPPI, 1863 и такырной круглоголовки Хорвата Phrynocephalus helioscopus horvathi MEHELY, 1894 в сб. Вопросы герпетологии. Материалы Третьего съезда Герпетологического общества им. А. М. Никольского, СПб: 2008. 468 с. ISBN 978-5-98092-021-0 [3] Arxivləşdirilib 2016-03-08 at the Wayback Machine