Kraliça Yelezaveta adaları

Kraliça Yelezaveta adaları
ing. Queen Elizabeth Islands, fr. Îles de la Reine-Élisabeth
Ümumi məlumatlar
Adaların sayı	2126
Ən böyük adası	[[Aksel-Heyberq Ellef-Rinqnes Amund-Rinqnes]]
Ümumi sahəsi	419.061 km²
Hündür nöqtəsi	2616 m
Yerləşməsi
78°00′00″ şm. e. 100°00′00″ q. u.
Ölkə	Kanada
Arxipelaq	Kanada Arktik arxipelaqı
Akvatoriya	Şimal Buzlu okean
Kraliça Yelezaveta adaları
Kraliça Yelezaveta adaları Kraliça Yelezaveta adaları, Kanada
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kraliça Yelezaveta adaları (ing. Queen Elizabeth Islands, fr. Îles de la Reine-Élisabeth - əvvələr Perri adalaarı və ya Parri arxiipelaqı) — Kanada Arktik arxipelaqının şimalında yerləşir. Kanadanın Nunavut və Şimal-Qərb əraziləri vilayətlərinə daxildir.

Coğrafiyası

Borbo zirvəsi (2616 metr) — Elsmir adasının və Nunavut vilayətinin ən hündür zirvəsi

Adalar Şimal Buzlu okean akvatoriyasına daxildir. Ərazidən ardıcıllıq təşkil edən boğazlar sistemi keçir. Mak-Klur boğazı, Vaykaunt-Melvill boğazı, Barrou boğazı, Lankaster boğazı (hamısı birlikdə Parri boğazlar sistemini əmələ gətirir). Boğazlar boyunca Elsmir, Melvill, Devon, Kornuollis adaları yerləşir.

Kraliça Yelezaveta adaları, Şimali Kanada.

Arxipelaqın adının Kraliça Yelezaveta adaları olduqdan sonra cənub qərb adaları Şahzadə Ptrik, Melvill, Baterst, Borden, Makkenzi-Kral və Kornuollis Kraliça Yelezaveta adaları, digər adalar Kornuol Amund-Rinqnes, Aksel-Heyberq və Ellef-Rinqnes adaları Sverdrup adaları adlandırılır.

Ərazidə yerləşən adalarda hündürlük heçdə yüksək deyil əsasən 300–600 m, devon adasında hündürlüyü 1921 metrə çatan yaylalar vardır. Ən hündür yeri Babo pikidir (2616 m) və Elsmir adasında yerləşir. Adaların iqlimi çox sərtdir. Əsasən Arktik səhralarla örtülüdür.

Adaların ümumi sahəsi 419 061 km² təşkil edir. Adaların bir çoxu Adaların dünyada sahəsinə görə sıralamasına daxildir. Onlarda ən iriləri Elsmir (ada) və Devon (ada).

№	Ada	daxil olduğu qrup	Ərazilər	Sahəsi, km²	Yeri Kanada	Yeri Dünyada	Kordinatlar
1	Aleksandr (ada)	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	484	66		75°52′ şm. e. 102°37′ q. u.
2	Amund-Rinqnes	Sverdrup adaları	Nunavut	5255	25	111	77°53′ şm. e. 095°30′ q. u.
3	Aksel-Heyberq	Sverdrup adaları	Nunavut	43178	7	32	79°26′ şm. e. 090°46′ q. u.
4	Beylli-Hamilton adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	290	91		75°53′ şm. e. 094°35′ q. u.
5	Baterst	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	16042	13	54	75°46′ şm. e. 099°47′ q. u.
6	Borden adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut/Şimal-Qərb əraziləri	2794	30	170	78°33′ şm. e. 111°10′ q. u.
7	Brok adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Şimal-Qərb əraziləri	764	58	383	77°51′ şm. e. 114°27′ q. u.
8	Bukinhem adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	137	137		77°12′ şm. e. 091°00′ q. u.
9	Bayam-Martin adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	1150	42	294	75°12′ şm. e. 104°17′ q. u.
10	Kameron adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	1059	46	312	77°48′ şm. e. 101°51′ q. u.
11	Koberq adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	411	83		75°57′ şm. e. 079°18′ q. u.
12	Kornuoll adası	Sverdrup adaları	Nunavut	2358	31	184	77°37′ şm. e. 094°52′ q. u.
13	Kornuollis adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	6995	21	96	75°05′ şm. e. 095°00′ q. u.
14	Devon (ada)	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	55247	6	27	75°08′ şm. e. 087°51′ q. u.
15	Eqlinton adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Şimal-Qərb əraziləri	1541	36	249	75°46′ şm. e. 118°27′ q. u.
16	Ellef-Rinqnes	Sverdrup adaları	Nunavut	11295	16	69	78°37′ şm. e. 101°56′ q. u.
17	Elsmir (ada)	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	196236	3	10	80°10′ şm. e. 079°05′ q. u.
18	Emerald (ada)	Kraliça Yelezaveta adaları	Şimal-Qərb əraziləri	549	63	466	76°48′ şm. e. 114°07′ q. u.
19	Qrehem adası	Sverdrup adaları	Nunavut	1378	38	265	77°26′ şm. e. 090°30′ q. u.
20	Qriffit adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	189	110		74°35′ şm. e. 095°30′ q. u.
21	Helena adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	327	85		76°40′ şm. e. 101°00′ q. u.
22	Houvd adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	158	125		77°32′ şm. e. 085°09′ q. u.
23	Vane	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	1126	44	298	76°10′ şm. e. 103°15′ q. u.
24	Kral-Kristian	Sverdrup adaları	Nunavut	645	60	420	77°45′ şm. e. 102°00′ q. u.
25	Litl-Kornuollis adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	412	75		75°30′ şm. e. 096°30′ q. u.
26	Lohid adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	1308	41	273	77°24′ şm. e. 105°15′ q. u.
27	Louter (ada)	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	145	133		74°33′ şm. e. 097°30′ q. u.
28	Makkenzi-Kral	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut/Şimal-Qərb əraziləri	5048	26	115	77°43′ şm. e. 111°57′ q. u.
29	Messi (ada)	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	432	71		75°59′ şm. e. 102°58′ q. u.
30	Mien adası	Sverdrup adaları	Nunavut	955	50	337	79°59′ şm. e. 099°30′ q. u.
31	Melvill (ada)	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut/Şimal-Qərb əraziləri	42149	8	33	75°30′ şm. e. 111°30′ q. u.
32	Nort-Kent adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Nunavut	590	62	453	76°40′ şm. e. 090°15′ q. u.
33	Şahzadə-Patrik adası	Kraliça Yelezaveta adaları	Şimal-Qərb əraziləri	15848	14	55	76°45′ şm. e. 119°30′ q. u.
34	Stor (ada)	Sverdrup adaları	Nunavut	313	87		78°59′ şm. e. 085°50′ q. u.
35	Digər kiçik adalar (2 092 ədəd)		Nunavut/Şimal-Qərb əraziləri	2321	…	…	…
	Kraliça Yelezaveta adaları		Nunavut/Şimal-Qərb əraziləri	419061	…	…	78°05′ şm. e. 95°10′ q. u.

Tarixi

1616 arxipelaqa ilk dəfə avropallılar ayaq basmışlar. Arxipelaq ilk dəfə Britaniya admiralı Vilyam Eduard Parrinin şərəfinə adlandırılır. O, adaları 1819-1820 ci illərdə kəşf edir. Sonradan adı II Yelezavetanın şərəfinə adlandırılır.

Əhalisi

Əhalisi — 375 nəfər (2006). Yaşayış məntəqələri Rezolyut qəsəbəsi, Kopnuollis (229 nəfər) və Qris-Ford, Elsmir (ada) (141 nəfər). Bunlardan əlavə Elsmir adasında Alert qəsəbəsi yerləşir ki, orada cəmi 5 nəfər yaşayır. Digər adalarda isə yaşayış yoxdur. Əsas gəlir mənbəyi neftdir.

Mənbə

• Kanada atlası, təbiət mənzərələri Arxivləşdirilib 2013-01-22 at the Wayback Machine
• Parri arxipelaqı