Ssirım

Ssirım
Ssirım
Ümumi məlumatlar
Mənşə ölkəsi	Koryö
İcraçı qurum	Ssirım federasiyası
İlk oyun	1912 ; Cənubi Koreya , Seul, Dansonqsa teatrı
Xüsusiyyətləri
Tipi	fərdi
Cinsiyyətə görə	kişi, qadın
worldssireum.org
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ssirım (Hanqıl: 씨름) və ya Koreya güləşi- IV əsrdə yaranmış Koreyanın qədimi güləş növü və milli idman sahəsidir.

Müasir formada hər bir yarışçı beli və budunun ətrafına sarılan kəmər (satba) taxır. Yarışmada rəqibə az zərər verən və xəsarət yetirən bir sıra texnikalar tətbiq olunur: rəqiblər bir-birinin kəmərindən tutur və bir tərəf rəqibinin dizdən yuxarı hər hansı bir hissəsini yerə vuraraq qələbə qazanır.

Etimologiya

Tarixən, Çin mədəniyyətinin təqdimi ilə Koreyada ssirım ilə yanaşı "güləş" üçün istifadə olunan gakco (각저:角抵), gakhi (각희:角戱), gakryok (각력:角力), gakci (각지:角支), çiuhi (치우희:蚩尤戱), sanqbak (상박:相撲), cenqgyo (쟁교:爭交) kimi başqa terminlər də var. Yayğın olaraq istifadə olunan Gak (각:角) prefiksinin fiziki güc üstünlüyü uğrunda rəqabət aparan öküz kimi buynuzlu heyvanların mübarizəsindən əmələ gəldiyi hesab olunur.

Mexanika

Ssirımda rəqibi atarkən gövdə 45 dərəcədən 90 dərəcəyə çevrilir. Bu yarışçının bütün ağırlığını ayaqlarına verməsi və yerə sabitlənməsi ilə baş verir.

Tarixi

Ssirımın ən erkən dəlilləri Koquryo dövrünə aiddir. Əvvəlcə hərbi seçmələrdə istifadə olunan ssirım, Qoryo və Coson krallığı dövrlərində bir çox Koreya kralı da daxil olmaqla xalq arasında məşhur bir məşğuliyyətə çevrildi. Ənənəvi həyatda, ssirım ay təqvimi ilə beşinci ayın beşinci günü qeyd olunan Koreyanın milli bayramı Dano-da edilən məşhur bir fəaliyyət idi və turnirlər yayda və payızda keçirilirdi. Ssirım yarışları üçüncü ayın üçüncü günü, dördüncü ayın səkkizinci günü və Buddist bütün ruhlar günü kimi digər xüsusi günlərdə də keçirilirdi. Yarışda ənənəvi hədiyyə kimi kənd təsərrüfatına əsaslanan cəmiyyətdə qiymətli mal olan və yarışçının gücünü simvolizə edən öküz verilirdi. XX əsrdə ssirım Cənubi Koreyada ölkə üzrə yayımlanan idmana çevrildi. İlk müasir yarış 1912-ci ildə Seuldakı Dansonqsa teatrında keçirildi. Koreya güləşi 1920-ci illərdən bəri ssirım olaraq adlandırılır. Pan Çosun Ssirım Federasiyası 1927-ci ildə qurulmuşdur. 1947-ci ildən bəri Ssirım Federasiyası tərəfindən təşkil edilən yarış Milli Ssirım Çempionatı Yarışması adlanır. Ağırlıq sinifləri bu yarışın 12-ci buraxılışında təqdim edildi və 1967-ci ildə yenidən nəzərdən keçirildi. İki ənənəvi ssirım üslubu var: Gyonqgi əyalətinin və Cənubi Koreyanın Honam regionunun bəzi bölgələrində üstünlük təşkil edən "sağ tərəf"-li üslub və Gyonqsanq və Çunçonq vilayətlərində üstünlük verilən "sol tərəf"-li stil. Fərq satbanın bərkidilməsindən asılıdır. 1994-cü ildə Koreya Ssirım Federasiyası ssirımın bütün iştirakçılar tərəfindən istifadə ediləcək şəkildə rəsmi üslub olaraq satbanın təkcə sol tərəfə birləşdirilməsini təklif etdi.

Mədəni irs statusu

2018-ci il noyabrın 26 — da Koreyanın Hökumətlərarası UNESCO Qeyri-Maddi Mədəni İrsin Qorunması Komitəsi hər iki Koreyanın görünməmiş müştərək müraciətindən sonra milli Koreya güləşini mədəni irs siyahısına daxil etdi.

Rəqabət metodu

Ssirım diametri təxminən 7 metr olan, üzəri qum ilə örtülmüş dairəvi bir halqa daxilində aparılır. İştirakçılar yarışa qum üzərində diz çökərək əlbəyaxa pozisyada başlayır (baro cabki), hər biri rəqibinin beli və budunun ətrafına sarılmış satba olaraq bilinən kəmərdən tutur. Daha sonra güləşçilər rəqibinin satbasdan əllərini çəkmədən dikəlir. Rəqibinin dizdən yuxarı hər hansı bir hissəsini yerə vuran iştirakçı yarışın qalibi olur. Sumodan fərqli olaraq, rəqibinizi rinqdən kənara itələmək qalibiyyət sayılmır, belə olduqda oyun yenidən başlayır. Ümumiyyətlə, professional ssirım ən yaxşı üç üslubda oynanır. Oyunda bir baş hakim və üç köməkçi hakim olur. Baş hakim rinqin içərisində, köməkçi hakimlər rinqin xaricində, biri sağda, digərləri solda yerləşir. Ədalətsiz qərar qəbul edildikdə və ya baş hakim qərar verə bilmədikdə, köməkçi hakimlər qərarın ləğvini və ya oyunun təkrarını tələb edə bilərlər. Əlavə olaraq, bir zədə meydana gəldikdə yarışın dayandırılmasını tövsiyə edə bilərlər. Yarış boyu hakimlərin qərarları mütləqdir və ən yüksək səviyyədə qəbul edilir, yəni idmançılar qarşılaşma zamanı verilən hökmlərə etiraz edə bilməzlər. Bu gün qadın Ssireum güləşçiləri də var. Qadınlar yalnız öz aralarında güləşirlər, amma eyni qaydalara riayət edirlər (tək fərq qadınların üst hissəsi qapalı geyimdə, kişilərin isə üstsüz yarışmasıdır). Peşəkar güləşdə 4 çəki dərəcəsi var: ən yüngül (Tebek, 75 kq), yüngül (Qımqanq, 90 kq), orta çəki (Halla, 105 kq) və ağır (Bekdu, 160 kq-a qədər), dərəcələr Koreyadakı dörd məşhur zirvənin adını daşıyır.

Ssirım və sumo arasındakı fərqləri qeyd etmək vacibdir. Ssirım əsasən milli idman növü olaraq qalmışdır. Sumodan fərqli olaraq, Ssirımda yumruq və şillə kimi fiziki zərbələrə icazə verilmir. Baxmayaraq ki, Koreyalı güləşçilər daha arıq olurlar, hər iki idmanda iştirakçılar adətən olduqca iridir. Bununla birlikdə, irilik hər iki idman növündə də müvəffəqiyyəti təmin etmir. Hər iki idman növü bir-birinə bənzəsə də, xüsusiyyətləri ilə yanaşı dəyərləri ilə də fərqlənirlər.

Ssirımın Koreyadakı milli idarəetmə orqanı olan Koreya Ssireum Təşkilatı, bu idmanın "Koreya Yarışının fəlsəfi baxışını" əks etdirən "harmoniya və birliyə fokuslanan dinc bir rəqabət" kimi xarakterizə olunduğunu iddia edir.

İstinadlar

1."Ssireum".

2. What is Ssireum? Korean Ssireum Research Institute. (in Korean) Origin and definition of ssireum 씨름의 정의 Archived 2009–03-19 at the Wayback Machine Yongin University Ssireum Research Center

3."Ssireum wrestling hand techniques". ynucc.yu.ac.kr.

4."Ssireum wrestling Jabchigi technique".

5. Green, Thomas A.; Svinth, Joseph R. (2010–06-11). Martial Arts of the World: An Encyclopedia of History and Innovation [2 volumes]: An Encyclopedia of History and Innovation. ABC-CLIO. pp. 192–193. ISBN 9781598842449. Retrieved 29 March 2017.

6."Traditional Korean wrestling listed as Intangible Cultural Heritage following unprecedented merged application from both Koreas". UNESCO. November 26, 2018.

7. Connor, Mary E. (2009–06-30). The Koreas. ABC-CLIO. p. 325. ISBN 978-1-59884-160-2. Retrieved 16 January 2012.

8."Korean Wrestle Mania". Tripologist. Retrieved 19 June 2018.

9."Archived copy". Archived from the original on 2008–01-31. Retrieved 2007–10-17.