کانادا

کانادا
بایراق Coat of arms
شوعار: A mari usque ad mare (لاتینجه) "From Sea to Sea"
میلی مارش: "O Canada" Royal anthem: "God Save the Queen"
پایتخت	اوتاوا 45°24′N 75°40′W
بؤیوک شهری	تورونتو
رسمی دیللر	اینگیلیسجه فرانسجا
اتنیک قروپلار (۲۰۱۶)	لیست 72.9% اوروپالی 17.7% آسیالی 4.9% Indigenous 3.1% African 1.3% Latin American 0.2% اوقیانوسیهn
دین (2011)	لیست 67.2% مسیحی 23.9% دین‌سیز 3.2% ایسلام 1.5% هیندیسم 1.4% سیکیسم 1.1% بودایی 1.0% جووت 0.6% آیریلار
دمونیم(لر)	Canadian
دؤولت	فدرالیسم پارلیمانلی مشروط
• شاه	اوچونجو چارلز
• Governor General  Administrator	vacant Richard Wagner
• باش وزیر	جاستين ترودو
قانون اوقانی	پارلیمان
• یوخاری مجلیس	سئنا
• آشاغی مجلیس	House of Commons
ایستیقلالی  بیرلشمیش شاهلیق دان
• کونفئدراسیون	جولای ۱، ۱۸۶۷
• Statute of Westminster	دئسامبر ۱۱، ۱۹۳۱
• Patriation	آپریل ۱۷، ۱۹۸۲
اراضی
• تامام اراضی	(۲-جی)
• سو (%)	۱۱.۷۶ (۲۰۱۵-دن)
• تامام توپراق اراضی	۹٬۰۹۳٬۵۰۷ km2 (۳٬۵۱۱٬۰۲۳ sq mi)
جمعیت
• Q1 2021 تخمینی	38,048,738 (۳۷-جی)
• ۲۰۱۶ census	35,151,728
• سیخیلیق	(۱۸۵-جی)
جی‌دی‌پی (PPP)	۲۰۲۱ تخمینی
• جمعی	$1.979 تریلیون (۱۵-جی)
• آدام‌باشی	$۵۱٬۷۱۳ (۲۰-جی)
جی‌دی‌پی (نامینل)	۲۰۲۱ تخمینی
• جمعی	$۱.۸۸۳ تریلیون (۹-جی)
• آدام‌باشی	$۴۹٬۲۲۲ (۱۸-جی)
جینی (۲۰۱۷)	31.0 اورتا
اچ‌دی‌آی (۲۰۱۹)	0.929 چوخ‌یوخاری · ۱۶-جی
پول واحیدی	کانادا دولاری ($) (CAD)
چاغ بؤلگه‌سی	UTC−3.5 to −8
• یای (دی‌اس‌تی)	UTC−2.5 to −7
تاریخ فورمتی	yyyy-mm-dd (AD)
سوروجولوک طرفی	ساغ
تیلفون کودو	۱+
اینترنت ال‌تی‌دی	.ca (canada.ca یادا gc.ca فئدرال دوولت ایشلرینه ایستیفاده اولونار)

کانادا (اینگیلیسجه: Canada) شومالی آمریکادا یئرلشن بیر اؤلکه دیر. اون اوستان و اوچ اراضی‌سی آتلانتیکدن پاسیفیکه و شمالدان شمال بوزلو اوقیانوسونا اوزانیر، ۹.۸۹ میلیون کیلومئتر موربع (۳.۸۵ میلیون مایل موربع) ائحاطه ائدیر و عمومی اراضیه‌گوره دونیانین ایکینجی ان بویوک اؤلکه‌سینه چئوریلیر. آمریکا بیرلشمیش ایالتلرله جنوب و غرب سرحدی، ۸٬۸۹۱ کیلومئتر (۵٬۵۲۵ مایل) اوزونلوق ایله، دونیانین ایکی میلی قورو سرحدلرینین لاپ اوزونودور. کانادانین پایتختی اوتاوا دیر و اوچ بویوک مئتروپولیتن منطقه‌سی تورونتو، مونترآل و ونکوور دیر. یئرلی خالقلار مین ایللردیر دواملی صورتده ایندیکی کانادادا یاشاییرلار. ۱۶-جی عصرین باشلانیشیندا اینگیلیس و فرانسه‌دن گوندریلنلر، آتلانتیک ساحیلی بویونجا آراشدیردیلار و داها سونرا یئرلشدیلر. موختلیف نیظامی ساواشلار نتیجه‌سینده، فرانسه ۱۷۶۳-جی ایلده شمالی آمریکاداکی بوتون موستملکه‌لرین ترک ائتدی. ۱۸۶۷-جی ایلده کانادا کونفئدراسیون ایله اوچ بریتانیا قوزئی آمریکاسینین موستملکه‌سینین بیرلشمسی ایله، کانادانین دورد اوستانیندا فئدرال شکلده حاکئمیت قورولدو.

ایکی رسمی دیلی اینگیلیس دیلی ایله فرانسه دیلی دیر. ۲۰۱۱ ایلینین سایمینا گؤره ۳۳٬۴۷۶٬۶۸۸ جمعیتی وار. توپراغی‌نین سویوخلوغونا گؤره چوْخ بؤلگه‌لرینده اینسان یاشامیر. جمعییتینین ۹۰٪ آمریکا نین مرزینه یاخین یاشییرلار. جمعییتی چوْخ اوْلان شهرلری تورونتو، مونترآل و ونکوور دیر.

آدینین توره‌مه‌سی

حال-حاضیرده کانادا کلمه‌سینین توره‌مه و ریشه باره‌سینده موختلیف تئورولار و نظریه‌لر دئییلیر. بو گون بو آد، سنت لارنس ایروکوئیانلار دیلینده کاناتا (kanata) معناسین قبول ائدیلیر و بو کلمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نین معناسی تورکجه‌ده کند، قصبه و یا یاشاییش یئری نه چئوریله بیلر.

تاریخی

کانادانین آوروپالیلار طرفیندن ایشغالینادک بۇرادا اسکیمولار و هیندولار یاشاییردی. ۱۶۰۵-جی ایلده فرانسوی لر، ۱۶۲۳-جو ایلده ایسه اینگیلیس لر کانادا اراضیسینده ایلک یاشاییش منطقه‌لری‌نین اساسینی قوْیدولار. ۱۸-جی عصرین اوْرتالاریندا (۱۷۵۶-۱۷۶۳) فرانسه و بؤیوک بریتانیا آراسیندا یددی ایللیک ساواش‌ده بریتانیالیلارین غلبه‌سی نتیجه سینده کانادا بریتانیانین موستملکه‌سینه چئوریلمیش و یالنیز ۱۹۳۱-جی ایلده موستقیل‌لیک الده ائتمیشدیر.

ایقتصاد

کانادا «بؤیوک یددی‌لیک» قروپونا داخیل اوْلان دؤولتلردن بیردیر. اؤلکه‌نین ایقتصادیاتی اۇزون مدت «انینه»، سوْن اوْن ایللیکلر عرضینده ایسه گرگین هیزده «دری‌نینه» توسعه ائدیر. اؤلکه‌نین هیزلی اینکیشافینا آشاغی‌داکی عامیللر ائتکی ائتمیشدیر.

1. موستملکه آسیلیلیغینین تئزلیک‌له لغو ائدیلمه‌سی
2. اهالی‌نین سایینین نیسبتاً آز اوْلماسی ایله اوْلدوقجا بؤیوک توْرپاق و مینرال قایناقلارا صاحیب اوْلماسی
3. کۆتلوی (توده) موهاجیر و گرگین خاریجی کاپیتال آخینی
4. ایشچی قوه‌سینین چاتیشماماسی ایله علاقه دار تکنیکین هیزلی اینکیشافی

پول-اعتیبار سیستمی

تورونتو شهری. ایشگوزار مرکز

تورونتونون مرکزی.

کانادانین پول اعتیبار سیستمی تاریخاً فورمالاشماغا باشلامیش‌دیر. بۇ ۱۸۶۷–جی ایله قدر تشکول تاپمیش‌دیر. کانادانین دؤولت کیمی یارانماسینا قدر پول موناسیبتلری‌نین کوللونیال تیپی مؤوجود ایدی. بۇرادا پول کیمی فرانسه، ایسپانیا، پورتوقال گوموش پوللاری و بیرده کاغیذ پوللار دا دؤور ائدیردی.

۱۶۷۰-جی ایلدن مۆبادیله واسطه‌سی کیمی کانادادا دۇز ایشلنیردی. لاکین بۇ داخیلی موناسیبتلره نیسبتاً آز یئر توتردو. بۇ زاماندا کانادادا هامینین ددیی کیمی تیجرت دؤورییه‌سی بیرباشا امتهه‌لرین مۆبادیله‌سی‌له باش وریردی. امتهه‌لرین بیرباشا مۆبادیله‌سی داخیلی بازاردا بیر نئچه سببه گؤره باش وئریری‌دی: یوْللارین پیس دۇروم‌ده اوْلماسی، یئرلی بازارلارین محدود اوْلماسی و.س. کاغیذ پولون مۆبادیله‌سینه شرایط یاران‌سا دا، ۱۶۸۵-جی ایلده فرانسه کوللونیلاری بۇنا قارشی چیخدیلار. کاغیذ پوللار ۱۸ –جی عصرین سوْنلاریندا فرانسه کوللونیلارینین حاکمیّتی‌نین سوْنا چاتدیغی دؤورده تشکول تاپماغا باشلادی. ۱۸۲۵–جی ایلده اینگیلیسنین رسمی اوْلاراق قیزیل مونومتالیزمه کئچمه‌سی تصدیق اوْلوندوق‌دان سوْنرا کانادانین پول واحیدی فونت ایسترلینق اوْلدو.

۱۸۷۰-جی ایلدن کانادانین پول واحیدی کانادا دوللاری اوْلدو. بۇ پول واحیدی بریتانیا فونت ایسترلینقینه اساساً تشکول تاپ‌دی. کانادا دوللاریی، نهایت آمریکا بیرلشمیش ایالتلری دوللاری ایله دییش‌دیری‌له بیلینردی هانسی کی، اوْ دا بئله قیزیلا اساسلانیردی. ۱۹۰۸–جی ایلدن اؤلکه‌ده قپیکلر-دمیر پوللار کسیلمه‌یه باشلادی. اساس گوموش اوْلماق اعتباری‌له، دمیر پوللار ۱۹۰۸-۱۹۱۹–جو ایللر آراسی کسیلیردی. بانکنوتلارین امیسسی‌سینین مرکزلشدیرمه‌سی ۱۹۳۵-جی ایلده کانادا بانکینین یارانماسینا سبب اوْلدو. اونون میلّیلشدیرمه‌سی ایسه ۱۹۳۸ –جی ایله تصادوف ائدیر.

کانادا ایله آزاد تیجارت حاقیندا سازیش ایمزالایان اؤلکه‌لرین خریطه‌سی. توند گؤی‌له-ایمزالانمیش، آچیق گؤی-ایمضالاناجاق اؤلکه‌لر.

ساواش‌دن سوْنراکی اینفلیاسی

ساواش‌دن سوْنراکی دؤورده اؤلکه‌ده اینفلیاسی دالغاسی باشلادی. بۇنون سببلری، کوریادا ساواش، خام و اینوستیسی «بوم» لاری، آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-آ خام و یاریمفابریکاتلارین ایخراجینین آرتیمی و س. اوْلموش‌دور.

باخمایاراق کی، کانادا دوللاری داخیلی هسابلاشمالاردا ایستیفاده ائدیلیر، اوْنون پول رزرولرینه باغلی‌لیغی بۇ پول واحیدینی دۆنیا پول سیستمینین حسّاس پولونا چویریب. چونکی، کانادا دوللاری اینتقراسیانین نتیجه‌سی اوْلاراق آمریکا بیرلشمیش ایالتلری دوللارینا ایستیقامتلنیب و اوْنا قارشی چوْخ حسّاس‌دیر.

کانادا حاکمیّتی ۱۹۶۹-۱۹۷۵-جی ایللرده قیمتلرین و ایش حاقینین آرتیمینی محدودلاشدیرماغا چالیشیردی. لاکین، بۇ تدبیرلر فای‌داسیز اوْلدو، چونکی حاکمیّت قیمتلره و ایش حاقینا ائتکی گؤسترن مونوپولیانی دایان‌دیرا بیلمه‌دی.

اینفلیاسی کانادادا ۱۹۹۰-جی ایلده ۵٫۲ ٪-دن ۱۹۹۳-جو ایلده ۱٫۸-٪-ا دۆشدو و ۱۹۹۴-جو ایلده ۰٫۲٪ تشکیل ائتدی کی، بۇ دا بۆتون موهریبه‌دن سوْنراکی دؤورده قئیده آلینان ان آشاغی گؤستریجی ایدی. ۱۹۹۶-جی ایلده یۇمشاق اعتیبار-پول سیاستینه باخمایاراق، اینفلیاسی تمپی ۱٫۵ ٪ تشکیل ائتمیش دی.

پول اعتیبار موناسیبتلری‌نین اساسلاری

کانادادا پول اعتیبار موناسیبتلرینده اساس روْلو چک عملیّاتلاری تۇتور. چکلر پول حسابلارینین ۹۰٪-نی تۇتور. کانادا اهالی‌سی آرتیق بۇ عملیّاتلارا اۇیغونلاشمیش و اوْنلار اۆچون بۇ داها راحت‌دیر. نقدسیز دؤورییه‌ده، اینکیشافین نتیجه‌سی اوْلاراق، اعتیبار کارتلاری اؤنملی روْل اوْیناییر. ۱۹۷۰-جی ایله قدر کانادا دوللاری آمریکا بیرلشمیش ایالتلری دوللارینا مؤحکم باغلی ایدی. ۱۹۷۰-جی ایلین مئیین‌دان سوْنرا کانادا حاکمیّتی اعلان ائتدی کی، کانادا بانکی آمریکا بیرلشمیش ایالتلری دوللاری، دیگر پوللار و کانادا دوللاری آراسیندا مزننه پاریتتینی تثبیت ائتمه‌یه‌جهk.Belهلیکله، میلّی پول اۆزن پولیا چئوریلدی. کانادانین پول کردیت سیاستی اساساً اؤلکه‌نین میلّی پول‌سینین مؤهکملنمه‌سینه و سابیتلینه یؤنلیب کی، بۇ دا اینفلیاسییا و کانادا دوللارینین مزننه کورسونا نظارت‌له الده ائدیلیر. چاغداش دؤورده اؤلکه‌نین پول-اعتیبار سیاستی‌نین اساس آلتی حاکمیّته و دیگر کوممرسی بانکلارینا مخصوص دپوزیتلرین یردییشمه‌سی و عکس حرکتی‌دیر.

بۇنو قئید ائتمک لازیمدیر کی، کانادا خاریجی تیجارت دؤورییه‌سینین ۲/۳ حیصّه سی آمریکا بیرلشمیش ایالتلریا مخصوص‌دور. بۇ پروسِس‌ده آمریکا بیرلشمیش ایالتلری دولارین‌دان ایستیفاده ائدیلیر. اما غربی آوروپا و اۇزاق شرق اؤلکه‌لری‌له تیجارت‌ده کانادا فونت-ایسترلینق‌دن ایستیفاده ائدیر.

کانادا ایقتصادیاتینین حدسیز آچیق‌لیغی و اوْنون آمریکا بیرلشمیش ایالتلری ایقتصادیاتی ایله تاریخی علاقه‌لری کانادا حاکمیّتینی دۆنیا پول بازارلارین‌داکی حادیثه‌لری ایزلمیی مجبور ائدیر. ۸۰-جی ایللردن باشلایاراق کانادا پول سیاستی‌نین اساس آماچ کانادا دوللارینین مزننه‌سینی آمریکا بیرلشمیش ایالتلری دوللارینا نیسبتاً ثابت ساخلاماق‌دیر.

صنایع‌سی

کانادادا کولک انرژی‌سی اۆرتیم (تولید) ائدن توربینلر

بۆتون توسعه ائتمیش اؤلکه‌لرده اوْلدوغو کیمی کانادادا دا صنایع‌نین ساهوی ترکیب مورکّب‌دیر. انرژی چیفتلیک (مزرعه) نفت و طبیعی قازا، هم ده کانادادا الکتریک انرژیسینین ۲/۳-دن آرتیغینی وئرن سس-لره اساس‌لانیر. اؤلکه‌ده آتوم انرژی‌سی توسعه ائدیر. امالدیجی صنایع‌نین یاپیسال (ساختار) ون‌دا متالوژی و ماشینقاییرما حاکم مؤقع تۇتور. قارا متاللورگیانین باشلیجا مرکزی هامیلتوندور. اۇجوز الکتریک انرژی‌سینه و زنگین یئرلی خاما (بوکسیت استثنا اوْلماقلا) اساسلانان الوان متالوژی، اؤزل‌له قایانا و یامایکادان گتیریلن بوکسیت اساسیندا آلومینیوم اۆرتیم (تولید) ی ساحه‌سی گۆج‌لو توسعه ائتمیشدیر. قارا متالوژی‌دان فرقلی اوْلاراق بۇ ساحه ایخراجات اهمیتی داشیییر.

ماشینقاییرما نقلیات ماشینلاری اۆرتیم (تولید) ی، رادیولکترونیکا، جیهازقاییرما ایله، هم ده مشه تداروکو و آغاج آمالی اۆچون ماشین و آوادان‌لیق اۆرتیم (تولید) ی ایله تمثیل اوْلونور. قارا متالوژی فابریکالاری کیمی ماشینقاییرما موسّسه‌لری‌نین ده بؤیوک حیصّه سی گؤل ساحلی و مقدس لاورنتی چایی بوْیونجا (تورونتو، مونرال و س) یئرلشیر. کانادادا چیفتلیک (مزرعه) ین قدیمی ساحه‌سی مشه تداروکو، آغاج آمالی و سللولوز-کاغیذ صنایع‌سی‌دیر. مشه ماده لرینین بؤیوک حیصّه‌سینی بریتانیا کولومبیاسی وئریر. مشه صنایعسینین ایری مرکزی وانکووردیر. کیمیا صنایعسینین ان ایری موسّسه‌لری باتی ایالتلری‌نین ایری و اوْرتا شهرلرینده یئرلشیر. اساساً ایدخال خاما اساسلانان یۆنگول صنایع اؤلکه‌نین نیازینین یالنیز یاری‌سینی تأمین ائدیر. یۆنگول صنایع موسّسه‌لری بۆتون ایالتلرده وار.

اهالی‌سی

کانادانین اراضیسی مین ایللرله چاغداش هیندو و اسکیمولارین سویلاری طرفیندن، ۴ عصر اؤنجه ایسه آوروپالیلار طرفیندن مسکونلاشمیش‌دیر. مۆختلیف اؤلکه‌لردن ایممیقراسی پروسسینین اۇزون مدت داوام ائتمه‌سی اؤلکه اهالیسینین اتنیک ترکیبینه جدی ائتکی گؤسترمیش‌دیر.

ایندی اؤلکه‌ده اهالی‌نین بؤیوک حیصّه‌سینی اینگیلیس منشألی (۱۳ میلیون نفر) و کوبک ویلایتینده مسکونلاشان فرانسه منشألی کانادالیلار (۹ میلیون نفر) تشکیل ائدیر. دیگر اتنیک قروپلار (آلمانلار، ایتالیالار، اوکراین‌لیلار، روسلار و ب) اهالی‌نین ۳۳ ٪-نی، یئرلی اهالی ایسه ۱٫۳ ٪-نی تشکیل ائدیر.

اهالی اؤلکه اراضیسی اۆزره غیری-برابر، باشلیجا اوْلاراق آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-لا سرحد بوْیونجا داها سیخ یرلشمیش‌دیر. اهالی‌نین ۷۷۷٪-ای۷٪- شهرلرده یاشاییر. ایلده ۳۰ مین نفرین کانادایا ایممیقراسی ائتمه‌سی اهالی‌نین آرتیمینا موثبت ائتکی گؤستریر. ایری میلیون‌چو شهرلری مونرال، تورونتو و ونکووردیر. قوزئی‌دا ایری توْرپاق ساحه‌لری ایسه دمک اوْلار کی، منیمسنیلمه‌ایب. کانادانین حیاتیندا بیر چوْخ شئی گۆج‌لو گونئی قوْنشوسو آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-لا موناسیبتلرله مویینلشیر. دۆنیادا بیر–بیری ایله ایکیترف‌لی تیجارت حجمینه گؤره آمریکا بیرلشمیش ایالتلری و کانادا ایله رقابته گیره بیله‌جک باشقا جوت اؤلکه یوْخدور.

کانادانین آمریکا بیرلشمیش ایالتلری و مکزیک ایله بیرگه ایمزالادیغی شیمالی آمریکا سازیشی اؤلکه‌ده تیجارتین بیردن –بیره یوکسلیشینه سبب اوْلدو. اما بیر چوْخ پروبلملر حل اوْلونمامیش قالدی. اساس ناراضی‌لیق ایسه آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این کانادا ایخراجاتینا منفی ائتکی ائدن فعالیّتی‌دیر – مثلاً، کانادا مشه‌سینه اوْلان تاریف و آمریکا فرمرلرینه آرتان مادی یاردیم. کانادا ایله آمریکا بیرلشمیش ایالتلری آراسیندا دیگر مۆباحیثه‌یه سبب ایسه اطراف مۆحیطین چیرکلنمه‌سی‌دیر. سرحد بوْیونجا اۇزانان آمریکا فابریکالاری و آلیاسکاداکی نفت صنایع‌سی چیرکلنمه‌یه اساس سبب گؤستریلیر. خاریجی سیاست سفراسیندا کانادا گونئی قوْنشوسون‌دان فرقلی کورس‌دادیر. مثلاً، کانادا آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این اعلان ائتدیی تررورلا ساواش اۆچون اؤز قوْشونلاریندان ایستیفاده ائتمک قرارینی وئردی، اما اوْنلاری عیراقا گؤندرمه‌دی. کانادا آمریکانین کوبایا قویدوغو تیجارت امبارقوسونو دا دستکلمیر. ۲۰۰۱-جی ایل ۱۱ سپتامبر حادیثه‌سیندن سوْنرا اساس آکتوال پروبلم تررورچولارین ۹ مین km اۇزونلوق‌دا اوْلان آمریکا-کانادا سرحددین‌دن کچه بیلمه‌سینین قارشی‌سینی آلماق اوْلوب. بۇ، هر ایکی دؤولتی داها فعّال بیلیشیم مۆبادیله‌سی آپارماغا شؤوق ائتدی. ایممیقراسی کانادایا دۆنیانین ان زنگین اؤلکه‌لریندن بیری اوْلماغا کؤمک ائتدی. میلّتلراراسی کونفلیکتلر بۇ اؤلکه‌ده چوْخ نادر حاللاردا اوْلور. گؤچ ائتمک سیاستینی یومشاقلیغین‌دان سوْن زامانلار اؤلکه‌یه آسیادان چوْخلو موهاجیرلر گلیر. کانادانین آبوری‌ژنلری (یئرلی اهالی‌سی) – هیندو طایفه لری اهالی‌نین ایکی فایزین‌دن آزینی تشکیل ائدیر.

یئرلی ایداره اوْرقانلاری ایله هیندو خالقی آراسیندا توْرپاقلارین و طبیعی قایناقلارین ایستیفاده‌سی ایله باغلی صلاحیتلرین بللیلشدیرمه‌سی پروبلمی آرتیق اۇزون ایللردیر کی، ایجتیمایتین دیقّت مرکزینده قالماق‌دا داوام ائدیر. داخیلی سیاستین اساس پروبلمی ایسه کوبک ایالتی‌نین فرانسیزدیل‌لی اهالیسینین اۇزون ایللردن بری داوام ائدن سپارات‌چی مؤقیعتی‌دیر. ۱۹۵۵-جی ایلده بۇ پروبلم‌له باغلی کچیریلن سوْنونجو رفرندوم‌دا کوبکین تاتمامی‌له موستقیل اوْلماسینی ایستینلر سسلرین یاری‌سیندان بیر آز توْپلایاراق مغلوب اوْلدولار. اما همین واخت‌دان ایجتیماعی فیکرین سورغوسو موستقیل‌لیک طرفدارلارینین آزالدیغینی قئید ائدیر. ۲۰۰۳-جو ایلده یئرلی سئچکی کوبکین موستقیللیینه چالیشانلارین مغلوبیتی ایله نتیجه لندی. کوبکین اوْریژینال‌لیغی کۇنوسو ۲۰۰۶-جی ایلین سوْنون‌دا داها دا توسعه ائتدی. بئله کی، مجلیس کوبک‌لیلرین کانادینین ترکیبینده آیری بیر میلّت اوْلدوغونو مویینلشدیردی. بۇ قرار، اساساً، سیموولیک کاراکتر داشیییر و اؤلکه‌نین آنا یاساسی و دیگر قانونلاریندا قئید اوْلونماییب. کانادا سوْن زامانلار آرکتیکا ایله غیری-دقیق سرحدله آیریلمیش عرضیلرده حاکمیّت حۆقوقو باره‌ده داها فعّال بیاناتلار وئریر. بۇنونلا یاناشی، آمریکا بیرلشمیش ایالتلری و دانمارک دا بعضی رایونلارا اؤز حۆقوقلاری اوْلدوقلارینی ایرلی سوروبلر. گئنیش، لاکین هله تدقیق ائدیلممیش نفت و قاز احتیاطلارینین کیمه مخصوص اوْلاجاغی بۇ مۆباحیثه‌لرین نتیجه‌سیندن وابسته‌دیر.

دین

کریستیانلار			۷۷.۲%
دین‌سیز			۱۷%
آیری			۶.۲%
ماده پایلانماسی

کی کریستیانلار ساییسیندا ۴۳٬۶% کاتولیکدیر.

تحصیل

Manitoba Universitetiمانیتوبا بیلیم یوردو

اؤلکه‌نین تحصیل سیستمینه دؤولت مکتبلری داخیل اوْلدوغو کیمی، اؤزل مکتبلر ده داخیلدیر. آنا یاسایا گؤره تحصیل یالنیز ایالتین ایختیاریندا یئرلشیر. نتیجه‌ده، مۆختلیف اؤلکه‌لرده تحصیل سیستمی اهمیت‌لی درجه‌ده مۆختلیف اوْلا بیلر.

لاکین، عۆمومی‌لیکده اؤلکه‌ده تحصیل ایستاندارلاری عئینی درجه‌ده یۆکسک‌دیر. کانادا بیلیم یوردولاری‌نین دیپلوملاری بۆتون دۆنیادا تانینیر. کانادا اۇنیورسیتلری چاغداش مادی-تکنیکی آوادان‌لیقلا تجهیز ائدیلیر و یاخشی کیتابخانالاری وار. کانادا عالی مکتبلری‌نین اساس طرفی علم و تجروبه ایله سیخ علاقه‌دیر. عۆمومی‌لیکده کانادانین عالی تحصیل سیستمی آمریکا بیرلشمیش ایالتلری عالی تحصیل سیستمینه اۇیغون‌دور.

بیر حال‌دا کی، کانادادا ایکی دؤولت دیلی – اینگیلیس و فرانسه دیلی وار، طلبه‌لر بۇ ایکی دیللردن بیرینده تحصیل آلا بیلر. بعضی بیلیم یوردولرده تحصیلین ایکی دیل‌ده اوْلماسینا باخمایاراق، طلبه‌لرین داخیل اوْلماسی اۆچون ایکی دیلی یاخشی بیلمک ائله ده واجیب دئییل.

طبیعی احتیاطلار

کانادانین طبیعی قایناقلاری اوْلدوقجا بؤیوک و مۆختلیف دیر. بۇنلارا الوان، نجیب و نادر دمیرلر، دمیر فیلیزی، اورانوس، نفت، طبیعی قاز، داش کؤمور، آسبست و باشقا مینراللار داخیلدیر. بۇنونلا یاناشی چَتین طبیعی شرایطه مالیک اوْلان قوزئی اراضیلری‌نین زنگین مینرال قایناقلاری هله منیمسنیلمه‌ایب. هیدرونرژی قایناقلارینین بؤیوک چیفتلیک (مزرعه) اهمیتی وار و آچیغا چیکمامیش احتیاطینا گؤره دۆنیادا بیرینجی یئرلردن بیرینی تۇتور. هم ده بۇ احتیاطلار اؤلکه اراضیسی اۆزره برابر پایلانمیش‌دیر. قوزئی‌دا فیل‌لی-ماککنزی چای سیستمی، باتی‌ده داغ چایلاری، مرکزده ساسکاچوان-نلسون، شرق‌ده اری و اوْنتاریو گؤللری آراسیندا نیاقارا شلاله‌سی داها بؤیوک احتیاطلارا مالیک‌دیر. هم نقلیات اۆچون، هم ده توریزمین اینکیشافی اۆچون مشه‌لرله ایحاطه اوْلونموش چوْخسای‌لی گؤللرین بؤیوک اهمیتی وار. مشه قایناقلاری دۆنیا میقیاسیندا اهمیته مالیک‌دیر. اؤلکه اراضیسینین ۱/۳-دن چوْخو اینیارپاق‌لی مشه‌لرله اؤرتولودور.

اراضی

کانادا اراضیسینین اؤلچوسونه گؤره روسیه دان سوْنرا دۆنیادا ایکینجی یئری تۇتور. اؤلکه‌نین اراضیسی بیر چوْخ طبیعی زونالارلا (آرکتیکا بوزلاقلاری ندان توتموش چؤللره قدر) تمثیل اوْلونور. یئرینده دوزن‌لیکلر اۆستونلوک تشکیل ائدیر. غربینده اۇزانان کوردیلیر داغ سیستمی اینسانلارین چیفتلیک (مزرعه) فعالیّتینی چتینلشدیریر. لاکین کانادانین آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-لا سرحد اوْلماسی، تاریخاً اؤلکه‌ده ایشگوزار اینسانلارین مسکونلاشماسی و اۆچ اوقیانوس سولارینین اوْنو ایحاطه ائتمه‌سی اؤلکه‌نین هیزله توسعه ائتمه‌سینه سبب اوْلموش‌دور.

اوستان و بؤلگه‌لر

کانادانین اون اوستانی و اوچ اراضی‌سی و مرکزلرینی گوسترن و تیکلنبیلن نقشه‌سی

A clickable map of Canada exhibiting its ten provinces and three territories, and their capitals.

بایراق	نیشان	اوستان	قیسا آدی	مرکز	بویوک شهری (اهلی اساسندا)	کونفدراسیونا گیریشمه تاریخی	اهالی (جولای ۲۰۱۶)	ساحه: توْپراق (km۲)	ساحه: سۇ (km۲)	ساحه: بۆتون (km۲)	رسمی دیلی	مجلیسی‌ده وکیل ساییسی	سنا مجلیسنده وکیل ساییسی
		اونتاریو	ON	تورونتو	تورونتو	۰جولای ۱، ۱۸۶۷	۱۳٬۹۸۳٬۰۰۰	۹۱۷٬۷۴۱	۱۵۸٬۶۵۴	۱٬۰۷۵٬۳۹۵	اینگیلیس	۱۲۱	۲۴
		کئبئک	QC	کئبئک	مونترآل	۰جولای ۱، ۱۸۶۷	۸٬۳۲۶٬۱۰۰	۱٬۳۵۶٬۱۲۸	۱۸۵٬۹۲۸	۱٬۵۴۲٬۰۵۶	فرانسه	۷۸	۲۴
		نوا اسکوشیا	NS	هلیفکس	هلیفکس	۰جولای ۱، ۱۸۶۷	۹۴۹٬۵۰۰	۵۳٬۳۳۸	۱٬۹۴۶	۵۵٬۲۸۴	اینگیلیس	۱۱	۱۰
		نیوبرانزویک	NB	فردریکتون	سنت جان	۰جولای ۱، ۱۸۶۷	۷۵۶٬۸۰۰	۷۱٬۴۵۰	۱٬۴۵۸	۷۲٬۹۰۸	اینگیلیس و فرانسه	۱۰	۱۰
		منیتوبا	MB	وینیپگ	وینیپگ	۰جولای ۱۵، ۱۸۷۰	۱٬۳۱۸٬۱۰۰	۶۴۷٬۷۹۷	۹۴٬۲۴۱	۶۴۷٬۷۹۷	اینگیلیس	۱۴	۶
		بریتیش کولومبیا	BC	ویکتوریا	ونکوور	۰جولای ۲۰، ۱۸۷۱	۴٬۷۵۱٬۶۰۰	۹۲۵٬۱۸۶	۱۹٬۵۴۹	۹۴۴٬۷۳۵	اینگیلیس	۴۲	۶
		پرنس ادوارد آداسی	PE	شارلوت‌تاون	شارلوت‌تاون	۰جولای ۱، ۱۸۷۳	۱۴۸٬۶۰۰	۵٬۶۶۰	۰	۵٬۶۶۰	اینگیلیس	۴	۴
		ساسکاچووان	SK	رجاینا	ساسکاتون	۰سپتامبر ۱، ۱۹۰۵	۱٬۱۵۰٬۶۰۰	۵۹۱٬۶۷۰	۵۹٬۳۶۶	۶۵۱٬۰۳۶	اینگیلیس	۱۴	۶
		آلبئرتا	AB	ادمونتون	کلگری	۰سپتامبر ۱، ۱۹۰۵	۴٬۲۵۲٬۹۰۰	۶۴۲٬۳۱۷	۱۹٬۵۳۱	۶۶۱٬۸۴۸	اینگیلیس	۳۴	۶
		نیوفاندلند و لابرادور	NL	سنت جونز	سنت جونز	۰مارس ۳۱، ۱۹۴۹	۵۳۰٬۱۰۰	۳۷۳٬۸۷۲	۳۱٬۳۴۰	۴۰۵٬۲۱۲	اینگیلیس	۷	۶
جمع							7007361673000000000♠۳۶٬۱۶۷٬۳۰۰	7006549091800000000♠۵٬۴۹۰٬۹۱۸	7005572013000000000♠۵۷۲٬۰۱۳	7006606293100000000♠۶٬۰۶۲٬۹۳۱	—	7002335000000000000♠۳۳۵	7002102000000000000♠۱۰۲

اوستانلارین مجلیس بینلاری

• 
  British Columbia Parliament Buildings
• 
  Alberta Legislative Building
• 
  Saskatchewan Legislative Building
• 
  Manitoba Legislative Building
• 
  Ontario Legislative Building
• 
  Parliament Building (Quebec)
• 
  Confederation Building (Newfoundland and Labrador)
• 
  New Brunswick Legislative Building
• 
  Province House (Nova Scotia)
• 
  Province House (Prince Edward Island)

دیللر

اینگیلیسجه			۶۷.۱%
فرانسه‌جه			۲۱.۵%
چینجه			۲.۶%
آیری			۸.۸%
ماده پایلانماسی

• اینگیلیس دیلی: ۲۰٬۵۸۴٬۷۷۵ (۶۷٫۱٪)
• فرانسه دیلی: ۶٬۶۰۸٬۱۲۵ (۲۱٫۵٪)
• چین دیلی: ۷۹۰٬۰۳۵ (۲٫۶٪)
• پنجاب دیلی: ۲۷۸٬۵۰۰ (۰٫۸٪)
• ایسپانیا دیلی: ۲۰۹٬۹۵۵ (۰٫۷٪)
• ایتالیا دیلی: ۱۷۰٬۳۳۰ (۰٫۶٪)
• عرب دیلی: ۱۴۴٬۷۴۵ (۰٫۵٪)
• آلمان دیلی: ۱۲۸٬۳۵۰ (۰٫۴٪)
• فیللیپین دیلی: ۱۱۹٬۳۴۵ (۰٫۴٪)
• ویتنام دیلی: ۱۱۱٬۴۴۰ (۰٫۴٪)
• پورتوگال دیلی: ۱۰۳٬۸۷۵ (۰٫۳٪)
• اۇردو دیلی: ۱۰۲٬۸۰۵ (۰٫۳٪)
• لهیستان دیلی: ۱۰۱٬۵۷۵ (۰٫۳٪)
• کوریا دیلی: ۱۰۱٬۵۰۰ (۰٫۳٪)
• فارس دیلی: ۹۷٬۲۲۰ (۰٫۳٪)
• روس دیلی: ۹۳٬۸۰۵ (۰٫۳٪)
• تامیل دیلی: ۹۲٬۶۸۰ (۰٫۳٪)
• یونان دیلی: ۵۵٬۱۰۰ (۰٫۲٪)
• گوجاراتی دیلی: ۵۲٬۷۱۵ (۰٫۲٪)
• رومین دیلی: ۵۱٬۰۶۰ (۰٫۲٪)

قایناقلار

• کانادا Archived 2016-03-05 at the Wayback Machine.

خاریجی لینکلر

• Canada from کولورادو بولدر بیلیم‌یوردو Libraries GovPubs
• کانادا Curlie دا
• Canada from بی‌بی‌سی نیوز
• Canada Archived 2019-04-30 at the Wayback Machine. from the CIA's The World Factbook
• Canada profile from the OECD
• Canadiana: The National Bibliography of Canada from Library and Archives Canada
• Key Development Forecasts for Canada from International Futures
• Official website of the Government of Canada
• Official website of the Governor General of Canada
• Official website of the Prime Ministers of Canada
• Canada's official website for travel and tourism
• Official website of Destination Canada Archived 2013-04-26 at the Wayback Machine.
• A Guide to the Sources Archived 2016-08-22 at the Wayback Machine. from International Council for Canadian Studies