Париж университеты
Париж университеты (франц. Université de Paris) — Парижда француз университеты, донъяла иң боронғоларҙың береһе; XII быуат уртаһында нигеҙләнгән; милләт-ара уҡыу йорто булараҡ, бик тиҙ генә Европала абруйға ҡаҙанған. Сена йылғаһының һул ярындағы Латин кварталында Сорбоннаның бинаһы Париж университетының үҙәге булып тора.
Магистрҙарҙың (уҡытыусыларҙың) рухани властарға буйһонған йәмғиәте ярым рухани булараҡ Париж университеты төньяҡ Италияның донъяуи, республикан университеттарынан ныҡ айырылған. Париж университетында төп белем биреүҙә (Studium generale) башлыса руханилыҡтың һәм ирекле сәнғәттәрҙең юғары мәктәбе булып торған, үҙ программаларына юриспруденцияны тик ҡануни хоҡуҡ сифатында индергән, ә медицинала беренселекте башҡа studia generalia биргән.
Бөтә Көнбайыш Европаның иң бөйөк мәктәбе булып китеп, үҙ уҡыусылары һәм уҡытыусылары араһында урта быуаттарҙың бөйөк ғалимдарына һәм барлыҡ милләт вәкилдәренә эйә булып (Фома Аквинский, Бөйөк Альберт, Раймунд Луллий, Роджер Бэкон, Иоанн Дунс Скот, Уильям Оккам) — папалыҡ ҡолаған осорҙа ла, бөйөк тарҡалыу дәүерендә лә университет дин һәм аң мәсьәләләрендә иң юғары абруйға ҡаҙанған, һәм Пётр Д’Альи, Леви бен Гершом менән Матье Никола Клеманжи йөҙөндә католик сиркәүе менән етәкселек иткән һәм уны башлыҡтар һәм ағзалар аша үҙгәртеп ҡоророға маташҡан.
1968 йылдың майындағы ваҡиғаларҙан һуң 1970 йылда Париждың 13 бойондороҡһоҙ университеттарға үҙгәртеп ҡоролған.
Коллеждар (коллегиялар)
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- des Dix-Huit йәғни de Notre-Dame коллежы, 1180 йылда нигеҙләнгән, 1368 йылда яңынан ойошторолған
- des Bons-Enfants-Saint-Honoré коллежы, 1208
- des Mathurins (ordre de la Sainte-Trinité) коллежы, 1209
- de Saint-Nicolas-du-Louvre коллежы, яҡынса 1217
- des Dominicains йәғни Jacobins (ordre des Dominicains) коллежы, 1229
- de Sainte-Catherine-du-Val-des-Écoliers коллежы, 1229
- des Cordeliers коллежы, 1230
- des Bernardins йәғни Saint-Bernard йәғни de Cîteaux (ordre cistercien) коллежы, 1246
- des Bons-Enfants-Saint-Victor коллежы, 1250
- Сорбонна коллежы, 1253
- de Prémontré йәғни Saint-Anne коллежы, 1255
- des Augustins коллежы, яҡынса 1261
- de Cluny коллежы, 1261
- du Trésorier йәғни Notre-Dame de Rouen коллежы, 1268
- de Danemark йәғни de Dace коллежы, 1275
- des Charités-Saint-Denis коллежы, 1263
- de Calvy (Petite Sorbonne) коллежы, 1274
- d'Harcourt коллежы, 1280
- d’Uppsala йәғни de Suesse коллежы, 1291
- des Cholets коллежы, 1295
- du Cardinal-Lemoine коллежы, 1303
- Наварра йәғни Шампань коллежы, 1304
- Байё коллежы, 1308
- de Laon коллежы, 1314
- de Presles коллежы, 1313
- de Montaigu коллежы, 1314
- de Cornouailles коллежы, 1317
- de Narbonne коллежы, 1317
- de Linköping коллежы, 1317
- du Plessis коллежы, 1322
- de Tréguier коллежы, 1325
- de Marmoutiers коллежы, 1329
- de Bourgogne коллежы, 1330
- d'Arras коллежы, 1332
- des Écossais коллежы, 1333
- de Tours коллежы, 1333
- de Hubant йәғни de l’Ave-Maria коллежы, 1334 (1339)
- des Lombards коллежы, 1334
- de Lisieux коллежы, 1335
- d'Autun коллежы, 1337
- de Chanac Pompadour йәғни de Saint-Michel коллежы, 1338
- de Toul йәғни de Thou коллежы, 1393
- Mignon йәғни de Grammont коллежы, 1343
- de Cambrai йәғни des Trois-Évêques коллежы, 1348
- des Allemands коллежы, яҡынса 1348
- de Tournai коллежы, 1353
- de Boncourt коллежы, 1353
- de Justice коллежы, 1354
- de Boissy коллежы, 1358
- de la Marche-Winville коллежы, 1362
- de Vendôme коллежы, 1367 ?
- de Beauvais йәғни de Dormans, 1370
- de Maitre Gervais йәғни de Notre-Dame-de-Bayeux коллежы, 1370
- de Dainville коллежы, 1380
- de Fortet коллежы, 1394
- de Séez йәғни Sées коллежы, 1427
- de Reims һәм de Rethel коллежы, 1412
- de Coqueret коллежы, 1450
- du Mans коллежы, 1526
- Sainte-Barbe коллежы, 1460
- de Carembert йәғни Karembert йәғни de Léon коллежы, 1325
- de la Merci коллежы, 1515
- Клермон коллежы, 1563, артабан 1682 йылда Бөйөк Людовик коллежы
- des Grassins коллежы, 1569
- des Irlandais коллежы, 1578
- Дүрт Милләт (Мазарини) коллежы, 1661
- d'Aubusson коллежы
- du Dauphiné коллежы, 1538
- de Skara коллежы
- de Saint-Nicolas-du-Chardonnet коллежы, 1632
- des Trente-trois коллежы, 1657
- de Vézelay коллежы
- de Tonnerre коллежы, XV век
- de Donjon коллежы, XV век
1970 йылғы үҙгәртеп ҡороуҙан һуң барлыҡҡа килгән 13 университет
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Париж I — Пантеон-Сорбонна университеты
- Париж II — Пантеон-Ассас университеты
- Париж III — Яңы Сорбонна университеты
- Париж IV — Париж-Сорбонна университеты
- Париж V — Париж-Декарт университеты
- Париж VI — Пьер һәм Мария Кюри университеты
- Париж VII — Дидро университеты
- Париж VIII — Венсен — Сен-Дёни университеты
- Париж IX — Париж-Дофин университеты
- Париж X — Нантер-ля-Дефанс университеты
- Париж XI — Көньяҡ Париж университеты
- Париж XII — Париж — Валь-де-Марн университеты
- Париж XIII — Төньяҡ Париж (Сен-Дени — Вильтанёз) университеты
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ https://web.archive.org/web/20231020113811/https://orcid.org/members
- ↑ https://eosc.eu/members/
- ↑ https://apps.db.ripe.net/search/lookup.html?source=ripe&key=2001:660:3018::/48&type=inet6num
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Тарле Е. В. Сорбонна // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)