Jump to content

Lato-lato

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Sarong set nin lato-lato
1971 na baretang Dutch na dapit sa bantog na kawatan na "Klik-klak-rage"

An lato-lato iyo an popular na kawatan kan kahurihan nin dekada 1960 asin kaamayan kan 1970.[1][2]

Kaidtong 1968, naglataw an mga modelong tempered sphere sa huri magkakaparasa, na nagdadara nin bubog sa lalawgon kan naggagamit asin siisay man na harani. Kaidtong amay nin 1970, binago sinda kan mga tagagibo pasiring sa plastik na sphere na nakakalaykalay sa lambang pisi. Kapag sinda naglalabyog paitaas asin paibaba, nagbabaranggaan sa lambang saro nin dakul na pwersa mala ta sa ginibo nindang tanog an makusog na "lagatik". An mga lato-lato nakakaagid sa itsura nin bolas, an armas kan Argentina.

An kawatan nabibilog hale sa duwang solidong bola nin polymer, lambang saro mga 2 pulgada (5 sm) an diametro, nakakatakod sa sarong morong tabyos na may halos matibay na lubid. Kapot kan parakawat an taklob na may mga bolang nakabitay sa ibaba asin sa paagi nin pabilog na aksyon gibo kan duwang bola naglalabyog, ginigibong lagatik na ribok na nagtataong pangaran kaini. Sa pagpraktis pwedeng gibohon an mga bola na parantay ngane magkasabay sindang maglagatik sa itaas sagkod ibaba kan kamot.

Kaligtasan sa paggamit

[baguhon | baguhon an source]

Tinangkas sa merkado an lato-lato sa Estados Unidos asin Canada kan an mga report nagluwas gikan sa mga aki na nadanyaran mantang nagkakarawat nin lato-lato. Medyo magabat asin marikas maghiro, asin gibo sa matagas na acrylic plastic, an mga bola pag minsan nakakawaragas kada bes sinda magbaranggaan.[3][4] Sa Estados Unidos, sinda klinasipikar bilang "mechanical hazard" sa United States v. Article Consisting of 50,000 Cardboard Boxes More or Less, Each Containing One Pair of Clacker Balls.

An pagbalik

[baguhon | baguhon an source]

Sa kahurihan kan 2022, buminalik giraray an kawatan sa bilog na Indonesia asin marikas na nagin bantog sa publiko. Bistado sinda bilang "katto-katto" o "latto-latto". An katagang Latto sarong kataga sa Buginese na nangangahulogan na tanog na lagatik, mantang an Katto iyo an saiyang Makassarese counterpart na igwa nin kaparehas na kahulugan.[5] Luminakop an saiyang kabantogan sa paagi kan TikTok pasiring sa kataid na nasyon na Filipinas kaidtong 2023, na kun saen ini bistado bilang "lato-lato".[6][7]