Suharto

Si Suharto

Si Haji Mohammad Soeharto o Suharto (Hunyo 8 1921 - Enero 27 2008) iyo an ikaduwang presidente kan Indonesya asin kinapotan an pwestong ini nin 32 na taon, poon 1967 kan napiritan magbutas si Sukarno sa nasabing katongdan, sundo' 1998 kan siya nagdemitir na. Si Suharto namundag sa sarong sadit na barrio harani sa Yogyakarta kan panahon na kolonya pa an Indonesya kan Olandes. Aki pa siya, nagsuruwayan na an mga magurang niyang Javanesa asin pasa-pasa siyang nagdakula sa mga nag'ataman saiya. Kan maglaog an Hapon, siya naglingkod sa pwersa seguridad na binilog kan mga Hapon. Kan panahon na naghihingowa an banwa niya na magin independiente, siya nagbali sa bagong nabilog na hokbong Indones. Nagtaas an ranggo niya sa tenyente heneral kan makamit na an katalingkasan kan saiyang nasyon. Kan magngata' na magkudeta sa laog kan nasyon, na ipigsala sa Partido Komunista komo iyo an kagtolod, si Suharto nagtipon nin pwersa sa mga elemento kan Hokbong Indones sa pagsumpo' kaini. Anopa, dai naka'asba an pagkudeta asin an saiyang Hokbo nagbungsod nin lakopan na pagpupurga asin haros pinuho an mga Komunista asin mga ka'alyado kaini. Gibo kan pagsakat niya sa poder, naagaw na niya an liderato ki Sukarno. Nanombrahan siyang temporaryong presidente kan 1967 asin pagsunod na taon, siya na an pinatukaw na presidente

Alagad, nagpoon magluya an suporta saiya kan magputok an krisis pinansyal sa Asya kan mga taon 1997-98. Napiritan siyang magdemitir sa pagkapresidente kan Mayo 1998. Nagadan siya kan 2008, huli sa komplikasyon kan helang niya sa katoy asin sa bato. Piglubong siya sa mauseleo nin Giri Bangun kun saen an restos kan saiyang agom nakakaag.

Mga babasahon

• McDonald, H., Suharto's Indonesia, Fontana Books, 1980, Blackburn, Australia, ISBN 0006357210
• McGlynn, John H. et al., Indonesia in the Soeharto years. Issue, incidents and images, Jakarta 2007, KITLV
• Schwarz, A. 1999, A Nation in Waiting: Indonesia's Search for Stability, Westview Press; 2nd edition (October 1999), ISBN 0-8133-3650-3
• "Vengeance with a Smile", Time Magazine, Friday, Jul. 15, 1966 Archived 2013-08-27 at the Wayback Machine.
• Retnowati Abdulgani-Knapp; "Soeharto: The Life and Legacy of Indonesia's Second President, An Authorised Biography", Kaglagda': Marshall Cavendish Editions; ISBN 9812613404, ISBN 978-9812613400

Mga panluwas na takod

• news.bbc.co.uk, Life in pictures: Indonesia's Suharto BBC
• Financial Times obituary
• The Guardian obituary
• Obituary in The Times, January 28, 2008 Archived August 9, 2011, at the Wayback Machine.
• "Suharto, Inc." May 1999 Time Magazine exposé on Suharto's regime and family, published on the first anniversary of Suharto's resignation
• Shadow Play — Website accompanying a 2002 PBS documentary on Indonesia, with emphasis on the Suharto-era and the transition from New Order to Reformation
• "Suharto to Iraq: Nothing has changed" Archived 2011-07-14 at the Wayback Machine. – Artikulo kan Ingles na peryodista asin kritiko ni Suharto na si John Pilger sa ika-40ng anibersaryo kan Transisyon sa Bagong Orden sa Zmag (pinublikar orihinalmente sa New Statesman).
• Tiger Tales: Indonesia — Websayt katakin kan 2002 BBC World Service dokumentaryo sa radyo sa Indonesia, nasesentro sa amay na periodo kan pagtukaw ni Suharto. Itinampok mga interbyu sa mga heneral na Indones asin si mga biktima kan rehimen.