19 лістапада

19 лістапа́да — 324-ы дзень году (323-і ў невысакосным годзе) паводле Грыгарыянскага календару. Да канца году застаецца 43 дні.

Падзеі

• 1190 — заснаваньне Тэўтонскага ордэна
• 1493 — экспэдыцыя Хрыстафора Калюмба адкрыла выспу Пуэрта-Рыка
• 1700 — у бітве пад Алькенікамі (Віленшчына) войска Сапегаў, што імкнуліся адлучыць Вялікае Княства Літоўскае ад Польшчы, пацярпела паразу ад канфэдэрацыі шляхты
• 1816 — заснаваны Варшаўскі ўнівэрсытэт
• 1863 — прэзыдэнт ЗША Абрагам Лінкальн зьвярнуўся да грамадзянаў у Гетысбурскае прамове
• 1917 — у Быхаве зь вязьніцы вызвалілі расейскіх генэралаў Карнілава, Дзянікіна і Лукомскага
• 1918:
  • Янка Купала напісаў верш Спадчына
  • пачынае дзейнічаць Эстонская дзяржаўная пошта
• 1939 — Наваградзкае ваяводзтва пасьля ўзьяднаньня Заходняй і БССР ператворанае ў Наваградзкую вобласьць
• 1969 — на Месяц прызямліўся амэрыканскі касьмічны карабель «Апалён-12»
• 1982 — каманда «Дынама» (Менск) зрабілася чэмпіёнам СССР па футболе
• 1990 — заснаваны Магілёўскі абласны мастацкі музэй імя Паўла Масьленікава
• 1991 — створана Беларускае прыватнае агенцтва навінаў (БелаПАН)
• 1992 — Беларусь усталявала дыпляматычныя дачыненьні з Малдоваю
• 1996 — са станцыі Яцукі адправіўся апошні эшалён з ракетаю «Топаль»: Беларусь зрабілася бязьядзернаю дзяржаваю
• 1998 — У РФ заснаваны рух Айчына — уся Расея

Нараджэньні

• 1600 — Карл Ікароль Ангельшчыны, Шатляндыі і Ірляндыі ,
• 1711 — Міхаіл Ламаносаў, расейскі навуковец-прыродазнавец, энцыкляпэдыст, хімік і фізык
• 1784 — Міхал Баброўскі, навуковец-славіст, адзін з пачынальнікаў беларускага нацыянальнага адраджэньня, першы беларускі скарыназнавец
• 1875:
  • Гайрэм Бінггэм, амэрыканскі археоляг і палітык, які абесьсьмяроціў сябе адкрыцьцём «згубленага гораду інкаў»
  • Авэтык Ісаакян (пам. 1957), армянскі паэт, празаік, публіцыст
  • Міхаіл Калінін, савецкі дзяржаўны і партыйны дзяяч. Атрымаў мянушку «ўсесаюзнага старасты».
• 1881 — Уладзімер Марзон, хірург, заслужаны доктар Беларусі
• 1888 — Хасэ Капаблянка, кубінскі шахматыст
• 1894 — Гайнц Гопф, нямецкі і швайцарскі матэматык
• 1908 — Мікола Засім, беларускі паэт
• 1910 — Давід Разіэль, камандзір габрэйскай падпольнай узброенай арганізацыі Іргун цваі леуммі
• 1915 — Вадзім Жучкевіч, беларускі навуковец-географ
• 1930 — Рэм Салавухін, беларускі савецкі фізык і пэдагог
• 1936 — Эрнэст Ялугін, беларускі пісьменьнік, журналіст
• 1951 — Міхай Гімпу, малдоўскі палітычны дзяяч, лідэр Лібэральнай партыі Малдовы
• 1955 — Уладзімер Зіноўскі, дзяржаўны дзяяч Беларусі. Міністар эканомікі Беларусі
• 1961 — Міхаіл Жураўкоў. беларускі палітык, Міністар адукацыі Рэспублікі Беларусь
• 1965 — Ляран Блян, былы футбаліст, а пасьля галоўны трэнэр «Пары Сэн-Жэрмэн»
• 1984 — Аляксандар Буйкевіч. беларуская фэхтавальнік
• 1989 — Алег Гарошка, беларускі хакеіст
• 1996 — Юры Дземідовіч, беларускі музыка, прадстаўнік Беларусі на «дзіцячым Эўрабачаньні-2009»

Сьмерці

• 1557 — Бона Сфорца, каралева польская і вялікая княгіня літоўская, другая жонка Жыгімонта I Старога
• 1640 — Крыштап Радзівіл, грамадзкі і дзяржаўны дзяяч Рэчы Паспалітай
• 1665 — Нікаля Пусэн, францускі мастак, заснавальнік францускага клясыцызму ў жывапісе
• 1700 — Міхал Францішак Сапега, дзяржаўны і вайсковы дзяяч Вялікага Княства Літоўскага
• 1828 — Франц Шубэрт, аўстрыйскі кампазытар
• 1956 — Леў Руднеў, савецкі архітэктар, вядучы практык сталінскай архітэктуры
• 1959 — Мікалай Нікольскі, беларускі гісторык
• 1993 — Леанід Гайдай, савецкі і расейскі кінарэжысэр, сцэнарыст, актор
• 2004 — Юзэфа Найдзюк, беларуская грамадзка-палітычная дзяячка
• 2007 — Язэп Сажыч, беларускі грамадзка-палітычны дзяяч, у 1982—1997 старшыня Рады БНР
• 2008 — Алег Лойка, беларускі паэт, пісьменьнік і літаратуразнавец
• 2011 — Валер Раеўскі, беларускі тэатральны рэжысэр, пэдагог. Народны артыст Беларусі.
• 2012 — Барыс Стругацкі, расейскі пісьменьнік, сцэнарыст, перакладчык
• 2019 — Міхаіл Шэшка, беларускі матэматык

Сьвяты

• Міжнародны мужчынскі дзень