Почап

Почап лац. Počap
Агульны выгляд
Герб Почапу
Першыя згадкі:	1447
Краіна:	Расея
Суб’ект фэдэрацыі:	Бранская вобласьць
Муніцыпальны раён:	Почапскі
Плошча:	20 км²
Вышыня:	150 м н. у. м.
Насельніцтва:	17 114 чал. (2009)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	48345
Паштовы індэкс:	243400
Нумарны знак:	32
Геаграфічныя каардынаты:	52°56′0″ пн. ш. 33°27′0″ у. д.
Почап на мапе Расеі Почап
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

По́чап — места ў Расеі, на рацэ Судасьці. Адміністрацыйны цэнтар Почапскага раёну Бранскай вобласьці. Насельніцтва на 2016 год — 16 748 чалавекі. Знаходзіцца за 84 км на паўднёвы захад ад Бранску, чыгуначная станцыя на лініі Бранск — Унеча.

Почап — места гістарычнай Старадубшчыны (частка Смаленшчыны і Севершчыны), на этнічнай тэрыторыі беларусаў.

Гісторыя

Паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Маскоўскай дзяржавай

Почап (Potzap, праз «а»), з мапы 1539 г.

Почап (Poczap, праз «а»), з мапы 1554 г.

Фрагмэнт мапы 1565 году, на якім Почап значыцца як Poczap (у беларускім напісаньні — праз «а»)

Першы пісьмовы ўпамін пра Почап як места ў складзе Вялікага Княства Літоўскага датуецца 1447 годам. У 1503 годзе места захапіла Маскоўская дзяржава.

У пачатку XVII ст. Почап вярнуўся ў склад Вялікага Княства Літоўскага, што пацьвердзіла Дэвулінскае замірэньне 1618 году. Ён увайшоў у Старадубскім павет Смаленскага ваяводзтва. З пачаткам вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай у 1654 годзе Почап захапілі маскоўскія войскі.

Пад уладай Маскоўскай дзяржавы і Расейскай імпэрыі

Палац Разумоўскіх, да 1918 г.

Згодна з Андрусаўскім замірэньнем 1667 году Почап апынуўся ў складзе Маскоўскай дзяржавы. У XVIII—XIX стагодзьдзях места знаходзілася ў валоданьні Меншыкава, Разумоўскага, Клейнміхэля.

У 1781 годзе статус Почапу панізілі да мястэчка ў складзе Мглінскага павету Ноўгарад-Северскага намесьніцтва.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Почап абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР, у Мглінскі павет («падраён») Гомельскага раёну. Аднак 16 студзеня Масква адабрала места разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР, у Чарнігаўскую губэрню, з 1944 году ў Бранскай вобласьці.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1866 год — 5285 чал.; 1897 год — 8,3 тыс. чал.
• XIX стагодзьдзе: 1920 год — 11,8 тыс. чал.; 1926 год — 13,3 тыс. чал.; 1939 год — 15,6 тыс. чал.; 1950 год — 12,3 тыс. чал.; 1960 год — 15,8 тыс. чал.; 1970 год — 16,0 тыс. чал.; 1979 год — 16,3 тыс. чал.; 1989 год — 17,1 тыс. чал.; 1999 год — 18,2 тыс. чал.
• XXI стагодзьдзе: 2002 год — 17 064 чал.; 2009 год — 17 114 чал.; 2016 год — 16 748 чал.

Эканоміка

Кансэрвавы, масларобны заводы, завод апрацоўкі пянькі, крухмалапатачнае прадпрыемства, мясаптушкакамбінат. Дрэваапрацоўчыя прадпрыемствы.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Палац Разумоўскіх (XVIII ст.; захаваўся часткова)
• Парк «Верхні сад»
• Сядзіба Лапоткаў (XIX ст.)
• Царква Прачыстай Багародзіцы (1891)
• Царква саборная Ўваскрасеньня Хрыстова (1765—1771)
• Царква Сьвятога Антонія (1798—1801)
• Царква Сьвятога Прарока Ільлі (1810—1823)

Галерэя

• Краявіды Почапа
• 
  Уваскрасенская царква
• 
  Ільлінская царква
• 
  Царква Сьвятога Антонія
• 
  Сядзіба Лапоткаў

• 
  Верхні сад
• 
  Рэшткі палаца Разумоўскіх
• 
  Дом, дзе нарадзіўся М. Блантэр
• 
  Чыгуначная станцыя

Асобы

• Мацьвей Блантэр (1903—1990) — савецкі кампазытар
• Рыгор Вінскі (1752—1819) — украінскі пісьменьнік
• Аляксей Жамчужнікаў (1821—1908) — расейскі лірычны паэт, сатырык і гумарыст

Глядзіце таксама

• Ліцьвіны Севершчыны

Літаратура

• Катлярчук А. Беларусы Бранскага краю. Этнічная гісторыя і сучаснасць // ARCHE. № 2, 2001. (Народны нумар)
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VIII: Perepiatycha — Pożajście. — Warszawa, 1887.

Вонкавыя спасылкі

• Почап , Radzima.org