Баталіт

Баталіт — буйны інтрузіўны масіў, які мае пераважна сякучыя кантакты і плошчу больш за 100 км². Форма ў плане звычайна падоўжаная, часам ізаметрычная. Часта баталіты маюць плошчу, якая вымяраецца дзесяткамі тысяч квадратных кіламетраў. Напрыклад, Андскі баталіт мае даўжыню 1200 км пры шырыні 100 км.

Слова баталіт паходзіць ад стар.-грэч.: βάθος — глыбіня і λίθος — камень. Так называлі баталіты, бо лічылі іх бяздоннымі — быццам яны сыходзяць у глыб зямной кары на нявызначаную адлегласць. Аднак са з'яўленнем геафізічных метадаў даследавання высветлілася, што магутнасць баталітаў складае 3 — 15 км. Такім чынам, баталіты маюць форму гіганцкай лінзы.

Па глыбіні фарміравання ставяцца да класа абісальных інтрузій. Асноўная фаза ўкаранення ў баталітах прадстаўлена інтрузіўнымі пародамі кіслага або сярэдняга складу — гранітамі, гранадыярытамі, дыярытамі. Аднак, з гранітоіднымі баталітамі часта звязаныя інтрузіі габроідаў і дайкі лампрафіраў.

Найбольш буйныя гранітныя баталіты фармуюцца ў калізійных зонах і на актыўных кантынентальных ускраінах. Баталіты, пераважна дыярытавага складу, выяўленыя ў каранёвых частках глыбока эрадаваных астраўных дуг.

Прыклады найбуйнейшых баталітаў

• Андскі баталіт
• Ангара-Віцімскі баталіт
• Зерэндзінскі баталіт