Ernst Thälmann

Ernst Thälmann

den

Reizh pe jener	paotr
Bro ar geodedouriezh	Impalaeriezh alaman, Republik Weimar, Trede Reich, Reich alaman
Anv e yezh-vamm an den	Ernst Thälmann
Anv-bihan	Ernst
Anv-familh	Thälmann
Moranv	Teddy
Deiziad ganedigezh	16 Ebr 1886
Lec'h ganedigezh	Hamburg
Deiziad ar marv	18 Eos 1944
Lec'h ar marv	Buchenwald
Doare mervel	extra-judicial killing, muntr
Abeg ar marv	gloaz dre arm-tan, lazhidigezh
Lec'h douaridigezh	Zentralfriedhof Friedrichsfelde
Pried	Rosa Thälmann
Bugel	Irma Thälmann
Yezh vamm	alamaneg
Yezhoù komzet pe skrivet	alamaneg
Yezh implijet dre skrid	alamaneg
Place of detention	Moabit Prison, Buchenwald
Micher	politiker, reveulzier, sindikalour
Karg	member of the Reichstag of the Weimar Republic, member of the Hamburg Parliament
Lec'h annez	Hamburg-Altstadt
Lec'h labour	Berlin, Hamburg
Strollad politikel	Sozialdemokratische Partei Deutschlands, Independent Social Democratic Party of Germany, Strollad Komunour Alamagn
Relijion	dizoueegezh
Brezel	Brezel-bed kentañ
Skour lu	Imperial German Army
Prizioù resevet	Iron Cross

Ernst Thälmann e 1932

Delwenn da Ernst Thälmann e Weimar

Ernst Thälmann (16 a viz Ebrel 1886 e Hamburg – drouklazhet d'an 18 a viz Eost 1944 e Buchenwald) a oa ur politikour komunour alaman.

E vuhez

Ernst Thälmann a emezelas e Strollad sokialour Alamagn e 1903. E 1917 ec'h emezelas e Strollad sokial-demokrat dizalc'h Alamagn, met ne zeas ket gant ar spartakisted pa groujont Strollad komunour Alamagn e 1918. E dibenn 1920 e reas evel lod brasañ izili USPD hag ec'h emezelas e KPD. E 1924 e voe lakaet e penn aozadur rannvroel ar strollad en Hamburg ha dilennet er Reichstag . E miz C'hwevrer 1925 e voe lakaet e penn Rotfrontkämpferbund hag e miz Here e voe lakaet e penn KPD. En hevelep bloavezh e voe lakaet da gadoriad Komite Seveniñ ar C'homintern. Mont a reas war ar renk da vezañ dilennet prezidant ar republik e 1925 (1,8 milion a vouezhioù er c'hentañ tro, 1,9 milion en eil tro) hag e miz Meurzh 1932 (tro gentañ: 13,2%, 4,9 milion a vouezhioù, eil tro : 10,2%, 3,7 milion a vouezhioù). D'an 3 a viz Meurzh 1933 e voe harzet gant izili ar Gestapo ha bac'het. Er bed a-bezh e voe aozet ur stourmadeg gant al luskad enepfaskour evit ma vefe dieubet. Dont a reas Thälmann da vezañ un arouez eus ar stourm alaman enepnazi, hag ivez eus ar stourm komunour. E-pad Brezel Spagn e oa ur batailhon Alamaned eus ar Brigadennoù Etrebroadel anvet Batailhon Thälmann. Ar ganaouenn Die Thalmann Kolonne, bet skrivet gant Karl Ernst, a veze kanet e-pad Brezel Spagn gante; kanet e voe gant Pete Seeger ivez. Goude bezañ chomet 11 vloaz e toull-bac'h stad Bautzen e voe kaset da Gonzentrazionslager Buchenwald d'ar 17 a viz Eost 1944. Diwar urzh Hitler e voe fuzuilhet en deiz war-lerc'h, hag e gorf marv a voe roet da chas ar c'hamp. Ar propaganda nazi a glaskas lakaat da grediñ e oa bet lazhet abalamour da vombezadeg ar c'hamp d'ar 24 a viz Eost.

Goude e varv

Goude ar Brezel e voe roet e anv da monumantoù, straedoù ha skolioù en DDR. Hiziv an deiz e c'haller gwelout c'hoazh lec'hioù evel-se e Berlin, Hamburg hag e Frankfurt an der Oder. E 1966 e voe embannet un timbr a-zivout ar ganaouenn Die Thalmann Kolonne, bet kanet e-pad Brezel Spagn gant Alamaned ar Brigadennoù Etrebroadel.

• 
  An timbr.

Ar sonaozour breizhveuriat Cornelius Cardew a savas Thälmann Variations (sonerezh piano), da enoriñ Ernst Thälmann.

E 1955 e voe savet ur film diwar e benn gant Kurt Maetzig. Div lodenn a ya d'ober ar film : Sohn Seiner Klasse ha Führer Seiner Klasse. Gouarnamant DDR eo en doa goulennet gant Maetzig en ober.

E 1972 e Kuba e teuas an enezenn Cayo Blanco del Sur da vezañ Cayo Ernesto Thaelmann da lavaret eo enezenn Ernst Thälmann, ha profet e voe da DDR en eskemm da wirioù war varc'had ar sukr en Europa.

Levrlennadur

• Jean-Paul Brunet ha Michel Launay, D'une guerre à l'autre, Dastumadenn Hachette Université, Classiques hachette, Embannadurioù Hachette, Pariz, Bro-C'hall, 1974.
• Bernhard H. Bayerlein, Mikhaïl Narinski, Brigitte Studer, Serge Wolikow, Moscou-Paris-Berlin - Télégrammes chiffrés du Komintern (1939-1941), Embannadurioù Tallandier, Pariz, Bro-C'hall, 2003.