Ar Merzher-Salaun

Evit implijoù all, gwelet Merzher (disheñvelout).

---

Ar Merzher-Salaun
Kloz-iliz ar Merzher.
Anv gallek (ofisiel)	La Martyre
Bro istorel	Bro-Leon
Melestradurezh
Departamant	Penn-ar-Bed
Arondisamant	Brest
Kanton	Plouziri (betek 2015) Pont-ar-Veuzenn (abaoe 2015)
Kod kumun	29144
Kod post	29800
Maer Amzer gefridi	Chantel Soudon 2014-2026
Etrekumuniezh	KK Bro Landerne-Daoulaz
Bro velestradurel	Bro Brest
Lec'hienn Web	Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs	757 ann. (2020)
Stankter	42 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	48° 27′ Norzh 4° 10′ Kornôg
Uhelderioù	bihanañ 49 m — brasañ 191 m
Gorread	18,01 km²
Ar Merzher-Salaun

Ar Merzher-Salaun a zo ur gumun eus Bro-Leon, e departamant Penn-ar-Bed, e gwalarn Breizh.

Brezhoneg

Ar Brezoneg er Skol

• 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol.

Ya d'ar brezhoneg

• D’ar 4 a viz Mae 2016 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
• D'an 18 a viz Mae 2018 e oa bet roet al label a live 1 d'ar gumun.

Istor

Ar barrez a zo un drev gozh eus parrez Plouziri. Gouestlet e oa iliz an drev d'an Itron-Varia (ecclesiae Beatae Mariae du Merzer e 1363, Itron-Varia ar Merzher e 1428).

Hervez ar vojenn e teu an anv eus un darvoud a vefe c'hoarvezet enni d'ar 25 a viz Mezheven 874: drouklazh ar roue Salaun en doa soñjet kaout repu en iliz (« Salaun a glaskas repu en iliz ur manati ma oa kemeret hag handeet gant ur gouezder bras-meurbet. Tennet e oa e zaoulagad gant kement a feulster ma varvas e-doug an noz »). Lakaet e vije bet an anv ar Merzher d'an iliz e koun an darvoud-se abalamour ma oa bet disakret gant ar muntr-se. Tremen a reas hec'h anv d'ar vourc'h. Lakaet e voe ar roue da sant e 910 abalamour d'e verzherinti ha d'e vertuzioù (Emañ Sant Salaun e roll merzherien an Iliz katolik war lec'hienn ar Vatikan). Koulskoude n'eo ket asur e c'hoarvezas an darvoud-se eno. Un hengoun all a zisklêr e tegouezhas ar muntr e Plelann (Aodoù-an-Arvor). Ur vojenn all a zo e-lec'h ma'z eus anv eus ur Salaün koshoc'h, a sav da zeroù ar V^et kantved, deuet da vare enbroadeg ar Vrezhoned, hag a zo kontet gant Alan Bouchard er XVI^vet kantved, ha Pol de Courcy hag ar chaloni Perennes d'e heul (Bulletin Diocésain 1933). Hervezi e vije bet un emgann gwadek en "Is-gwad", hag ar gwad o redek betek milin ar Gêrnevez er Roc'h. Kant metrad diouzh atant Isgoat emañ "Koad ar c'hastell douar", a zo ur Castellum a sav da amzer ar Romaned. Alan J. Raude e levr Fons de Kort (1985) a lavar ez eo gwirheñvel e vije en em staliet e Castra ar Romaned (liester Castellum) ar vrientined vrezhon, a oa soudarded ha c'hoazh keodedourion roman er V^et kantved daoust ma oa kouezhet en he foull an impalaeriezh roman er pleustr. A-hed an hentoù roman bras a gaver er barrez ez eus meur a "Gastell", a zo holl Kestell-douar, kreñvlec'hioù bihan, war dro un hanterlev pe ul lev tro-dro d'ar c'hamp roman a oa e reter ar bourk, e kroashent daou hent meur: - hent Landerne-Karaez dre gCreac'h-ar-Bleiz Gwimilio; - hent Douarnenez-Aber-Ac'h dre gKernilien. Ur c'hilometr e kreisteiz ar bourk e tremen hent bras Landerne-Karaez a zo well-wazh hini an hent bras a vremañ nemet Bot-Kaërell-Isgoad-Ar C'heff. A-hed an hent-se e oa lec'hioù-ged eta: unan en Isgoat, unan all e Rosquervel (a c'hell bezañ Rozkervael, Roz + Caer + Magglos=Mael=priñs) en em gav en ur c'hroashent gant un hent disteroc'h a yae a Landi da Zaoulaz hag a dremen dre Drelevenez: Rozkervel-Koad-uhel-Bellevue(anv kozh "Kroaz-hent-Daoulaz") ha goude-se pezh a anved "an Hent glas" a zo un hent-kribenn betek ar Groaz Ruz (harzoù Leon-Kerne) ; Muioc'h er reter war an hent roman-se e kaved roudoù ur C'hreñvlec'h e Kermen (Plouziri) hervez Fons de Kort. E Ti-kroaz e kej an hent Douarnenez-Kernilien gant an hent Landerne-Karaez. Pa ziskenner war-zu ar c'hreisteiz war hent Douarnenez e c'heller gwelout c'hoazh roudoù ur c'hastellum e Lileyvon (anv kefridiel e plas "Enez-eozen" hervez kouer "ar c'hastell". Izeloc'h e kaver c'hoazh ur c'hastellum kalz brasoc'h a-zehoù d'an hentig pa saver war-zu Brec'hoad (park bihan gant kleuzioù tev ha kromm). An holl greñvlec'hioù-se a oa aze da ziwall an hentoù a-bouez-se.

Dispac'h Gall

• Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe nac'het al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant Ouroual, kure.

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

• Mervel a reas 35 gwaz ag ar gumun, da lâret eo 4,59% ag he foblañs e 1911, abalamour d'ar brezel.

Eil brezel-bed

• Mervel a reas ur milour eus ar gumun d’an 30 a viz Genver 1942 en ospital milourel Bégin en ospital e Saint-Mandé e Bro-C'hall.

Monumantoù

Monumantoù istorel

Kavout a reer tri monumant istorel e kumun ar Merzher-Salaun:

Ar garnel

• Ar garnel.
• Iliz katolik Sant Salaun.
• ar Porzh-bered.

Monumantoù all

• Monumant ar re varv, luc’hskeudenn.

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Niver a annezidi

Liammoù diavaez

• (fr) Lec'hienn ofisiel
• (br) ar Merzher-Salaun war lec'hienn Geobreizh