The Last of the Mohicans
The Last of the Mohicans zo ur romant saoznek gant ar skrivagner stadunanat James Fenimore Cooper, embannet e 1826 evit ar wech kentañ. An eil eus ar rummad Leatherstocking Tales eo, ha gwelet eo evel pennoberenn ar skrivagner.
An istor
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Cora hag Alice Munro, merc'hed ar c'horonal Munro, a veaj gant ur steudad sikour o vont eus Fort Edward da Fort William Henry, renet gant o zad. Er stolladig emañ David Gamut, kelenner kanañ salmoù, hag ar c'homandant Major Duncan Heyward.
O heñcher Magua, eus pobl ar Wyandoted, pe Huroned, a zo e gwirionez e tu ar C'hallaoued, a gas anezho d'un antell. Natty Bumppo (anvet ivez Hawkeye) hag e vignoned Mohikan, Chingachgook hag e vab Uncas, a zeu da sikour ar strollad. Dre ma oar e teuio Magua endro gant kadourien e kas Hawkeye, Chingachgook hag Uncas o mignoned nevez betek ur c'hev a-raok mont da glask sikour goude un prantad emgann gant Magua hag e gadourien.
Pakañ a ra Magua Heyward, Gamut hag ar c'hoarezed. Pa c'houlenn Cora perak o deus kement a c'hoant an Huroned pakañ anezho e respont Magua e oa bet desket dezhañ evañ alkool gant ar re wenn. Deuet da vezañ mezvier e voe skarzhet diouzh e veuriad. Deutet da vezañ mignon gant ar Mohawks a zo eus tu ar Saozon, e kendalc'has da evañ. Lakaat a reas reuz abalamour d'e vezventi ha kondaonet e voe gant Munro da vezañ skourjezet. Distreiñ a reas e-touez an Huroned ha kas a ra anezho enep ar Saozon evit en em veñjiñ. Kinnig lezel e brizonidi da vont ma asant Cora dont da vezañ e wreg. Nac'h a ra Cora.
Distreiñ a ra Hawkeye, Uncas, and Chingachgook. Dont a reont a-benn da lazhañ un darn vras eus ar gadourien Huron. Tec'hout a ra Magua koulskoude. Heyward and Hawkeye a gas Cora hag Alice betek Fort William Henry a zo bremañ kelc'hiet gant ar C'hallaoued.
Kas a ra Munro Hawkeye da Fort Edward evit klask sikour. Pa zistro gant respont ar Jeneral Webb e pak ar C'hallaoued anezhañ. Lezel a reont anezhañ da vont betek Fort William Henry met hep al lizher. E-pad un arsav emgann e c'houlenn ar C'horonal digant Heyward (komz ara mat-tre galleg) mont da gendivizout gant Montcalm, rener ar C'hallaoued ha klask gouzout petra zo el lizher. Fellout a ra da Montcalm kaozeal gant Munro e-unan. Ur wech distro e c'houlenn Heyward digant Munro an aotre d'ober e lez da Alice. A-raok reiñ e asant e tiskuilh Munro e tiskenne mamm Cora eus sklaved du eus an Antilhez.
Un emgav a zo etre Munro ha Montcalm. Diskouez a ra Montclam lizher Webb :nac'h a ra ar jeneral kas sikour. Kompren ar Munro n'hell ket kendelc'her an emgann ha divizout a ra en em zaskor hag asantiñ da zivizoù Montcalm gant ma vo en un doare enorus. Asantiñ a ra Montcalm. Aotreet eo ar soudarded breizhveuriat da guitaat ar c'hreñvlec'h gant o re c'hloazed, ar merc'hed hag ar vugale.
En diavaez eus ar C'hreñvlec'h ez int taget gant 2000 kadour Huron. Ne ra Montcalm tost netra evit mirout ouzh al lazhadeg. E-kreiz ar reuz e kav Magua hag Alice. Kas a ra anezho gantañ. Mont a ra David Gamut da-heul.
Mont ra Hawkeye, Uncas, Chingachgook, Heyward hag ar c'horonal Munro war roudoù Magua. Achapout a reont ouzh ur bagad kadourien Huron. Kejañ a reont gant Gamut en diavaez eus kamp an Huron. Gwelet eo Gamut evel foll gant an Indianed ha ne lazhint ket anezhañ. Lavarout a ra Gamut emañ Alice er c'hamp met ez eo bet kaset Cora d'ur c'hamp Lenape (Delaware) staliet nepell hag un tamm amsteriek en o emzalc'h e-keñver ar C'hallaoued hag ar Saozon. Lavarout a ra dezho ez eo aet Magua da chaseal.
Dindan dic'hizadur ur pareour a-berzh ar C'hallaoued e 'z a Heyward er c'hamp Huron evit klask dieubiñ Alice. Gant sikour Hawkeye a zo deuet a-benn da gemer ar c'hroc'hen arz a zo gwiskamant ar pareour Huron e tieub Alice a oa dalc'het en ur c'hev, goude un toullad darvoudoù strilhus. Goulenn a ra Hawkeye digant Heyward hag Alice mont betek kamp al Lenape.
Paket eo bet Uncas gant an Huron etretant. Dont a ra a-benn Gamut ha Hawkeye d'e zieubiñ.
Pa zizolo an Huron int bet touellet ez eont e fulor, sec'hed digoll ganto. . Kadarnaat a reont Magua evel o fennrener.
Goulenn a ra Magua digant al Lenape rentañ dezhañ e brizonidi. Divizout a ra al Lenape goulenn digant Tamenund, den fur kozh, barn an traoù. Gellout a ra Uncas diz=skouez piv eo e gwirionez (diskennad pennrener ar meuriad Mohican) ha degemeret eo gant doujañs gant al Lenape. Dieubiñ a ra Tamenund an holl brizonidi estreget Cora a zo, evitañ, da vMagua. Kuitaat ar Magua ar c'hamp gant Cora. Asantiñ a ra Tamenund e vefe klasket gant al Lenape(Delaware)dieubiñ Cora met o lezel Magua teir eurvezh lañs.
Emañ al Lenape o prientiñ evit an emgann pa erru Gamut. Gwelet en deus Cora ha Magua er c'hamp Huron, kuzhe eo bet Cora er c'hev ma oa bet lakaet Alice a-raok.
Mont ara al Lenape d'an emgann, lakaat a reont an Huron da gilañ ha kemer a reont o c'hamp. Tec'hout a ra Magua gant Cora. Mont a ra Uncas, Hawkeye ha Heyward war elerc'h dre ar menezioù. Dallet gant e c'hoant dieubiñ Cora ne ziwall ket Uncas trawalc'h. Pa dag Magua hag an daou Huron a oa chomet gantañ e eo lazhet ha Cora ivez. Erruout a ra Hawkeye. Tennañ a ra war Magua a varv o kouezhañ eus un tornaod.
Echuiñ a ra al levr gant un deskrivadur hir eus lid obidoù Uncas ha Cora.
Kadarnaet eo liammoù mignoniezh Hawkeye ha Chingachgook. Diskleriañ a ra Tamenund : "The pale-faces are masters of the earth, and the time of the red-men has not yet come again...."
An tudennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Magua (ma-gwah) – an hini drouk ; ur penn Huron chief bet skarzhet diouzh e veuriad abalamour d'e vezventi ; anvet ivez Le Renard Subtil (Louarn Fin)."
- Chingachgook (distaget peuliesañ chin-GATCH-gook) – penn diwezhañ ar meuriad Mohican (ur rann eus al Lenape) ; ambrouger ar c'hoarezed Munro, tad da Uncas. E anv e yezh Unami Delaware a dalvez "Naer Vras".
- Uncas – mab Chingachgook - a zo "Last of the Mohicans" titl al levr, an hini diwezhañ bet ganet Mohican "a ouenn c'hlan". Anvet eo ivez "Le Cerf Agile", the Bounding Elk, Karv (pe Orignal) Mibin". E dibenn al levr e komprener e vage Uncas karantez evit Cora
- Natty Bumppo/Hawkeye – Oeil de Faucon; ur reder koadeier a zeu da vezañ ambrouger ar c'hoarezed Munro gant e vignoned Chingachgook hag Uncas. Anvet eo La longue carabine gant an Indianed hag ar C'hallaoued abalamour d'e fuzuilh hir ha d'e ampartiz.
- Cora Munro – merc'h du he blev ar C'horonal Munro. Speredek, parfet eo Cora. Chom a ra sioul e-kreiz an dañjerioù. Dimezet oa Munro gant he mamm pa oa en Antilhez. Hanterouenn oa, deskrivet evel "diskennadez sklaved". Lavarout a ra Diane Roberts ez eo Cora "the first tragic mulatta in American literature.". Yaouank oa Cora pa 'z eas he mamm da Anaon.
- Alice Munro – meleganez, hanter-c'hoar Cora, a zo laouen ha hoalus. Merc'h Alice Graham, eil gwreg Munro, eo.
- Koronal Munro – tad Cora hag Alice, koronal e lu Breizh-Veur hag e penn Fort William Henry.
- Duncan Heyward – ur c'homandant yaouank eus arme Breizh-Veur a orin eus Virginia. Karout a ra Alice Munro.
- David Gamut – ur c'haner salmoù ha kelenner kan anvet ivez "the singing master (ar mestr-kan)."
- Jeneral Daniel Webb – rener ar C'horonal Munro a gemer penn Fort Edward.
- Jeneral Louis-Joseph, markiz Montcalm – penn-rener an armeoù gall. Anvet gant an Huroned hag ar meuriadoù all eus tu ar C'hallaoued referred "The great white father of the Canadas."
- Tamenund – ur c'hozhiad, fur ha doujet. Gwelet en deus tri rummad a gadourien. "Sachem", den fur an Delaware (Lenape) eo.
Filmoù bet savet diwar al levr
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Savet ez eus bet ur film e 1992 gant Michael Mann diwar danvez levr James Fenimore Cooper. Graet en deus berzh. Ar seizhvet film (sinema ha skinwel) o vezañ bet savet diwar an oberenn vrudet bet embannet e 1926 eo.
Ar film kentañ zo bet savet e 1911. Ar re vrudetañ eo
- hini Clarence Brown ha Maurice Tourneur e 1920,
- hini George B. Seitz e 1936
- hag hini James L. Conway e 1977.
