Fridrik III, car Svetog Rimskog Carstva

Fridrik III
Car Svetog Rimskog Carstva
Vladavina	1452–1493
Prethodnik	Sigismund
Nasljednik	Maksimilijan I
Krunidba	19. mart 1452.
Kralj Njemačke
Vladavina	1440–1493
Prethodnik	Albert II
Nasljednik	Maksimilijan I
Krunidba	17. juni 1442.
Supružnik	Eleonora Portugalska
Djeca	Maksimilijan I, car Svetog Rimskog Carstva Kunigunda Austrijska
Dinastija	Habsburg
Otac	Ernest, vojvoda Unutrašnje Austrije
Majka	Cimburga Mazovska
Rođenje	21. septembar 1415. Innsbruck
Smrt	19. august 1493. Linz

Fridrik III (21. septembar 1415 - 19. august 1493) je bio car Svetog Rimskog Carstva (1452 - 1493), austrijski nadvojvoda (kao Fridrik V, 1424 - 1493) i kralj Njemačke (kao Fridrik IV 1440 - 1493).

Mladost

Fridrik je rođen u Innsbrucku kao sin austrijskog vojvode Ernesta Željeznog (1406 - 1424), iz leopoldske grane Habsburgoivaca, i Cimburge Mazovske. Poslije očeve smrti 1424. godine živio je u Tirolu, kod svog amidže, vojvode Fridrika IV (1402 - 1439), da bi 1435. godine, zajedno s bratom, Albertom VI (1424 - 1463), preuzeo upravu nad Štajerskom i Karantanija. Sukobi između njih dvojice trajali su sve do Albertove smrti 1463. godine.

Vladavina

Nakon smrti njemačkog i ugarsko-češkog kralja Alberta II (1438 - 1439) i Fridrika IV postao je najstariji član dinastije Habsburg i skrbnik mladih rođaka, ugarsko-češkog kralja Vladislava Posmrtnog (1440 - 1457) i austrijskog nadvojvode Sigismunda (1446 - 1490). Izabran je 2. februara 1440. godine za novog kralja Njemačke, ali je zbog svoje odsutnosti iz Njemačke okrunjen tek 17. juna 1442. godine. Fridrik je pregovarao sa predstavnicima rimokatoličke crkve i sklopio je 1448. godine Bečki konkordat kojim je priznao primat papstvo, dok mu je zauzvrat, uz novčanu nagradu, obećana kruna cara Svetog Rimskog Carstva. Bez obzira na sukobe u Austriji i Ugarskoj, Fridrik se 1451. godine uputio u Rim, gdje se 16. marta 1452. godine oženio portugalskom infantom Eleonorom, kćerkom kralja Eduarda (1433 - 1438). S njom je imao sina Maksimilijana i kćerku Kunigundu.

Ofanzivna politika novog otomanskog sultana Mehmeda II (1451 - 1481) i podizanje novog utvrđenja na Bospor u, Rumelijskog Hisara, najavili su njegov skori napad na Carigrad. Poslije potapanja tri mletačka broda, u studenom 1452. godine, Fridrik je, u stilu salonskog križara, uputio Mehmedu II prijeteće pismo u kome ga je upozorio da će ga ujedinjene kršćanske snage napasti, ako ne prekine blokadu grada, iako u tadašnjoj Evropi nije bilo mogućnosti za to.

Njegova politika je stvorila jaku opoziciju njegovoj vladavini, ali je uslijed nesloge kneževa izbornika oko toga ko bi postao novi vladar, uspio održati na vlasti. Poslije smrti Vladislava Posmrtnog 1457. godine, Fridrik nije uspio preuzeti vlast u Češkoj i Ugarskoj, dok ga je sa posjeda u Austriji potisnuo njegov brat Albert, koji je zauzeo i sam Beč. Albertova smrt 1463. godine je vratila pod njegovu upravu posjede u Austriji, ali su oni bili stalno ugroženi napadima češkog kralja Juraja Podjebradskog (1458 - 1471) i ugarskog kralja Matije I Korvina (1458 - 1490).

Tokom 1468. godine je posjetio Rim i pokušao da se sa papom Pavlom II (1464 - 1471) dogovori oko akcije protiv Osmanlija, ali bez uspjeha. Pregovore o ženidbi svog sina Maksimilijana (1493 - 1519) s Marijom, kćerkom i nasljednicom burgundijskog vojvode Karla I (1467 - 1477) započeo je 1470. godine, ali je brak realiziran tek nakon Karlove smrti 1477. godine.

U ratu s Matijom Korvinom tokom devete decenije 15. stoljeća Fridrik je izgubio dio posjeda u Austriji, uključujući i sam Beč, u koji je Matija svečano ušao 1. juna 1485. godine i pretvorio ga u svoju prijestolnicu, proglasivši se austrijskim vojvodom. Neposredno nakon toga, Fridrik je vlast praktično predao svom sinu Maksimilijanu, koji je 1486. godine izabran za novog njemačkog kralja, nakon čega se Fridrik povukao u Linz.

Smrt

Umro je 19. augusta 1493. godine, prilikom neuspješnog pokušaja da mu se amputira lijeva noga, a sahranjen je u bečkoj katedrali svetog Stjepana, u grobnici koju je napravio kipar Nikolaus Gerhaert.

Literatura

• -„Frederick III of Rome“ (www.1911encyclopedia.org) (en)