Wilhelm von Humboldt
Wilhelm von Humboldt | |
|---|---|
 | |
| Rođenje | 22. juni 1776. Postdam, Njemačka |
| Smrt | 8. april 1835 (58 godina) Tegel, Njemačka |
| Nacionalnost | Prus |
| Zanimanje | pravnik |
| Supružnik/ci | Carolina von Dacheröden |
| Roditelji | Alexander Georg i Marie Elisabeth von Humboldt |
Wilhelm von Humboldt (Humbolt; Potsdam, 22. juni 1767 – Tegel, 8. april 1835) bio je njemački mislilac i državnik. Za svog života naučio je francuski, engleski, španski, grčki, latinski, baskijski, mađarski, češki, litvanski, sanskrit i japanski jezik. Francuska odnosno romanska kultura mu je bila uzor za jedinstvo njemačkog naroda.[1]
Biografija
[uredi | uredi izvor]Rođen u Potsdamu kao sin majora Alexandra Georga von Humboldta i njegove supruge Marie Elisabeth (rodj. von Colomb). Odrastao je zajedno sa svojim bratom Alexandrom na zamku Tegel.[1]
Obrazovanje
[uredi | uredi izvor]Od 1777-1778 školuju se kod kuće, nastavnik Gottlob Christian Kunth (Kunt) predavao im je historiju, matematiku, njemački, latinski, grčki i francuski jezik.
Nastavnici Christian Wilhelm von Dohn (fon Don) po struci ekonom, Ernst Ferdinand Klein (Klajn) i Johann Jakob Engel po struci filozof pripremaju ih za studije na univerzitetu. Wilhelm i Alexander studiraju od 1787 pravo na univerzitetu u Frankfurtu. Wilhelm mijenja univerzitet i dolazi u Göttingen, gdje sluša predavanja Georga Christopha Lichtenberga (Lihtenberg) profesora fizike kao i drugih. Putuje u Mainz i Düsseldorf gdje upoznaje pisca Friedricha Heinricha Jacobia (Jakobi) i prirodnog znanstvenika Georga Forstera. Sa Forsterom održava kontakt do smrti. Nakom 4 semestra prekida i putuje kroz Njemačku i Francusku.[1]
Porodični život
[uredi | uredi izvor]16. decembra 1789 zaručuje s u Erfurtu s Carolinom von Dacheröden (Dahereden). 29. juna 1791 su se vjenčali, imali su šestoro djece.[1]
Rad u državnoj službi
[uredi | uredi izvor]Preko Caroline upoznaje Friedricha Schillera (Šiler)), Johanna Wolfganga von Goethe (Gete) i Johanna Gottfrieda Herdera. 1789 radi za prusku državnu službu. Radi u odjeljenju za vanjske poslove, dobija titulu legata i referendira na žalbenom sudu. Tu ostaje do maja 1791 nakon čega se bavi pisanjem. Piše teorijske osvrte na državni ustav kao i o granicama utjecaja jedne države. 1794 se Hubmoldt i njegova supruga sele u Jenu kako bi bio bliži Friedrichu Schilleru. Ovdje se opet susreće i sa Goetheom. 1799-1801 putuju kroz Francusku i Španiju, ovdje intenzivno istražuje romanske jezike. U augustu 1801 kada se već vratio u Berlin prijavljuje se na konkurs pruskog rezidenta u Vatikanu. Preseljava se s porodicom u Rim.[1]
Boravak u Rimu
[uredi | uredi izvor]U Rimu upozanje antičku kulturu i historiju. Njegova kuća je postala mjesto gdje su političari poput Daniela Raucha (Rauh) i kardinala Ercole Consalvi ulazili i izlazili. Ovaj period je smatrao vrhuncem svog duhovnog i društvenog života. 1806-1807 radi na studiji "Latium und Hellas" u kojoj opisuje svoje viđenje grčkog i rimskog društva.[1]
Povratak u Prusku
[uredi | uredi izvor]1808 Uumboldts se vraća nazad u Prusku. Karl Freiherr vom Stein (fom Štajn) daje mu poziciju nadležnog za kulturu i nastavu u ministarstvu za unutrašnje poslove.
U toj poziciji objavljuje rad "Über den Entwurf zu einer neuen Konstitution für die Juden" gdje se zauzima za ravnopravnost Jevreja. Smatrao je da ljude treba ocjenjivati na osnovu njihovih osobina a ne porijekla ili rase. Počinje s pripremama za osnivanje Berlinskog univerziteta (danas Humboldtov univerzitet). Reformiše uspješno gimnaziju kao most izmeđe elementarne (osnovne) škole i univerziteta. Donosi pravilo da niko ne može maturirati prije navršene 18.-te godine . 1810-1815 radi kao diplomata i opunomoćenik državnog ministra u Beču. Njegova kuća, ovaj put u Beču, je opet mjesto gdje se susreću umjetnici i intelektualci. Na Bečkom kongresu Humboldt ima ulogu "drugog čovjeka" nakon kancelara Karla Augusta von Hardenberga. Kralj Pruske Friedrich Wilhelm III dodjeljuje mu 1815. medalju "das Eiserne Kreuz" (bs. željezni krst). Opet putuje po raznim kongresima širom Evrope (Pariz, Berlin, Beč, Frankfurt) gdje traži novi evropski poredak. Njegova liberalna pozicija ga dovodi u sukob s kancelarom Hardenbergom, koji je zastupao restaurativnu (obnavljajuću) evropsku politiku, tu se i razilaze. Još je neko vrijeme radio kao član pruskog kabineta.[1]
Komparativne jezičke studije
[uredi | uredi izvor]Povlači su na zamak u Tegelu. Zahvaljujući tome što je govorio francuski, engleski, španski, grčki, latinski, baskijski, mađarski, češki, litvanski a kasnije sanskrit i japanski jezik radi 1820-1829 na komparaciji (poređenju) jezika. Drži predavanja o lingvistici na Berlinskom univerzitetu.
1829. umire mu supruga Carolina. Teško pogođen nervno oboljeva, do kraja života se nije mogao izliječiti. Da bi sebi olakšao ponovo pokušava raditi u državnoj službi, kao predsjedavajući komisije za instituisanje Državnog muzeja na Lustgartenu u Berlinu. Dobija kao zaslugu "Schwarzer Adlerorden" (bs. Orden crnog orla). Ostatak života provodi na istraživanju utjecaja različitih jezika na razvoj raznih naroda. 8. aprila 1835 umire u Tegelu.[1]
Također pogeldajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b c d e f g h Biografija na stranici njemačkog historijskog muzeja Arhivirano 11. 7. 2014. na Wayback Machine dhm.de pristupljeno 21.6.2014 (de)