ئێلی ڕۆت

ئێلی ڕۆت
ڕۆت لە ٢٠٠٩
لەدایکبوون	ئێلی ڕافایل ڕۆت (١٩٧٢-٠٤-١٨) ١٨ی نیسانی ١٩٧٢ نیوتۆن، ماساچوستس
خوێندنگە	زانکۆی نیویۆرک
چالاکبوون	١٩٩٦-ئێستا
ھاوسەر	لۆرێنزا ئیزۆ (ھاوسەرگیری ٢٠١٤؛ جیابوونەوە ٢٠١٨)

ئێلی ڕافایڵ ڕۆت (بە ئینگلیزی: Eli Raphael Roth؛ لەدایکبووی ١٨ی نیسانی ١٩٧٢) دەرھێنەر، بەرھەمھێنەر، نووسەر و ئەکتەرێکی ئەمریکییە. وەک دەرھێنەر و بەرھەمھێنەرێک زیاتر لە نزیکەوە پەیوەندی بە فیلمی ترسناکەوە ھەیە، کە سەرەتا لە فیلمەکانی «کابین فیڤەر» ٢٠٠٣، «ئوتێل» ٢٠٠٥ دەرکەوت.

ڕۆت بەردەوام بوو لە کارکردن لە ژانەری ترسناکدا، دەرھێنانی ئوتێل: بەشی دووەم ٢٠٠٧، جەھەنمی سەوز ٢٠١٣. ھەروەھا فراوان بوو بۆ ئەوەی ژانەرەکانی تریشی تێدا بێت، کە تێیدا «تەق تەق» ٢٠١٥، فیلمێکی ئەکشنی «ئاواتی مەرگ» و ڤێرژنی نوێی وەشانی بنەڕەتی ساڵی ١٩٧٤ی ئاراستە کردووە. ھەروەھا لە ساڵی ٢٠١٨دا فیلمی ترسناکی خەیاڵی «ماڵ بە کاتژمێر لە دیوارەکانی»، یەکەمین فیلمی پی جی و بەرزترین داھاتی ناوخۆیی تا ئەمڕۆ بەڕێوەبرد. ڕۆت وەک ئەکتەرێک ڕۆڵی دۆنی «ورچی جولەکە دۆنویتز» ھەروەھا فیلمەکانی «کوێنتین تارینتۆ»، «زۆڵە بێ شکۆکان» ٢٠٠٩، کە خەڵاتی فیلمی ھەڵبژاردەی ڕەخنەگر و خەڵاتی SAGی بردەوە تێیاندا. ھەروەھا لە فیلمی ترسناکی «ڕێبەری مردن» و «دوای شۆک» ئەستێرەی کردووە. زۆرێک لە ڕۆژنامەنووسان ئەویان لە کۆمەڵێک فیلمسازدا بە ناوی سپلات پاک بۆ فیلمی ترسناکی توندوتیژ و مشتومڕکەر، لەخۆگرتبوو.

ژیانی تایبەتی

ڕۆت لەگەڵ سێ کوڕیدا لە شاری نیوتۆن لە ویلایەتی ماساچووستێس لەدایکبووە، برایەکی گەورەتری ھەیە، ئادەم (لەدایکبووی ئایاری ١٩٧٠) و برایەکی بچووکتریش، گابریل (لەدایکبووی کانوونی یەکەمی ١٩٧٤)، ئێلی ناوەڕاستی سێ کوڕە. ڕۆت جولەکەی گەورە کرد (خێزانەکەی جولەکەی نەمسا و مەجار و ڕوسیا و پۆڵەندا بوون). جگە لە زمانی ئینگلیزی، بە زمانی فەڕەنسی، ئیتالی و ڕووسی قسە دەکات. ڕۆت لە تەمەنی ھەشت ساڵیدا دەستی بە وێنەگرتن کرد، دوای ئەوەی سەیری فیلمێکی ڕێدڵی سکۆتی کرد، بەناوی «بوونەوەری ئاسمانی ١٩٧٩». ئەو لەگەڵ براکانی ئادەم و گابریل زیاتر لە ١٠٠ کورتە فیلمیان بەرھەم ھێنا، بەر لە دەرچونی لە قوتابخانەی ئامادەیی نیوتۆن باشوور و ئامادەبوونیان لە قوتابخانەی تیچ بۆ ھونەر لە زانکۆی نیویۆرک. بۆ پارەدانی فیلمەکانی لەکاتێکدا لە کۆلێژدا، ڕۆت وەک کارپێکەری ئۆنلاین بۆ «گۆڤاری پێنتھاوس» کاری دەکرد و خۆی وا نیشان دەدات کە ژن بووە. ڕۆت ھەروەھا نووسینگەی بەرھەمھێنەر فرێدریک زولوی بەڕێوەبرد، و دوای دەرچوون ڕۆیشت بۆ ئەوەی خۆی بۆ نووسینی «تەواوی کات» بنووسێت، چونکە بەتەواوی بێکار بو، و کارێکی لە بەشە تایبەتەکانی ھاوارد ستێرن وەک یاریدەدەری ستێرن دۆزییەوە، لە ستۆدیۆکانی سیلڤەرکاپ لە کوینز شەوانە کاری لەسەر تێکستەکانی دەکرد لەکاتێکدا ستێرن نوستبوو. خانمەکتەر کاترین مانھایم یەکێک لە یەکەم کارەکانی لە ھۆڵیوودا بە ڕۆت سپارد، وەک زیادکردنێک لە پراکتیزەکردن، کاتێک کە چوو بۆ لۆس ئەنجلۆس. ڕۆت لە ژووری خۆگۆڕینەکەی مانھایم دەمایەوە، و لەسەر سکریپتەکانی کاری دەکرد، لە کاتی وێنەگرتنی نمایشەکە. ئەم دووانە لە نیویۆرک بوونە ھاوڕێ، لەو کاتەدا ڕۆت بۆ «زۆلۆ» کاری دەکرد. ھەروەھا ڕۆت چاوی کەوت بە «ھوی نۆچۆ» ئامۆزای مانھایم (جێگری سەرۆکی پێشووی جێبەجێکاری ماندلای سپۆرت ئینتەرتێمینت). ھەروەھا ڕۆت پڕۆژەیەکی نووسی بەناوی «زیادکراوە» لەگەڵ مانھایم، کە دواتر پڕۆژەکەی فرۆشت بە بەرھەمھێنەر (بەڕێوەبەرو سەرۆکی پێشووی ستۆدیۆکانی فۆکس) کۆمپانیای (بیڵ میکانیکی پاندێمیۆم). ڕۆت لە تشرینی دووەمی ٢٠١٤ ھاوسەرگیری لەگەڵ خانمەئەکتەر شیلی لۆرێنزا ئێتسو کرد، لە کەناردەریای شاری زەبالەر لە شیلی ئەو دوو ھاوسەرە لە مانگی تەممووزی ٢٠١٨ جیابوونەوە.

پیشەی فیلم

لە قوتابخانەی فیلمی زانکۆی نیویۆرک، ڕۆت لەگەڵ کوێنتن تارانتینۆ فیلمێکی خوێندکاری بە ناونیشانی «چێشتخانەی سەگەکان» نووسی و دەرھێنانی بۆ کرد. فیلمەکە لە ساڵی ١٩٩٥ بۆ خەڵاتی ئەکادیمیایی خوێندکاران کاندید کرا. ڕۆت لە ماوەی مەشق و ڕاھێنانەکانی لەگەڵ «فرێدریک زولو» چاوی بە دەیڤد لینچ کەوت، و لە ماوەی ئەو چەند ساڵە لە دەست لێدان مایەوە، و لە کۆتاییدا لە ڕێگەی ماڵپەڕی ھەڵتگلینگەکەی لە کۆتایییەکانی ١٩٩٠ ناوەڕۆکی فیلمەکانی لینچی بینی. ڕۆت لە ڕێگەی لینچەوە چاوی بە فیلم و ئاوازدانەری تەلەڤیزیۆن ئانجێلۆ بادامینتی کەوت، کە لە یەکەمین فیلمی تایبەتمەندیدا مۆسیقای خۆی بەکار ھێنا، ھەروەھا چاوی بە ئەندامێکی کۆمپانیای کاریگەرە تایبەتەکانی KNB EFX کەوت، کە بەشداری لە یەکەم دەرکەوتنیدا کرد. ڕۆت لە ساڵی ١٩٩٩ چوو بۆ لۆس ئەنجلس، لەوێ نووسین، دەرھێنان، دەستکاریکردن، بەرھەم ھێنان، جوڵاندن، ھەندێک ڕۆڵی دەنگیدا بە زنجیرەیەک لە ئەنیمەیشنی کورت بەناوی «چاوداھێدس» بۆ کۆمپانیای Mandalay Sports Entertainment. وابڕیار بوو ڕۆت لە نێوان یاری ڤیدیۆی زۆرانبازی «WCW دووشەممە» نیشان بکرێت، بەڵام WcW C.E.O کە بە سەوزی داگیرسابوو، پرۆژەکە کۆتایی ھەفتە پێش پەخشکردن دەستی پێکرد، بۆیە تەواو بوو، بەڵام لە ڕاستیدا پەخش نەکراوە، «نوح بیلسۆنی» ھاوڕێی ڕۆت کورتەکانی نووسی و دەنگی کارەکتەرەکانی تری دروست کرد. ڕۆت «کابین فیڤەری» نووسی لەگەڵ ھاوکارەکەی «کۆلێج ڕاندی» گریمانەکەیان لەسەر ئەزموونی ڕۆت بۆ ھەوکردنی پێست دامەزراند، لەکاتێکدا سواری ئەسپسواری بوو، لە کێڵگەی ھاوڕێیەکی خێزانی لە ئایسلەندا لە ساڵی ١٩٩١. ساڵی ١٩٩٦ بەشێکی زۆری نووسیوە، لەکاتێکدا ڕۆت وەک یاریدەدەری بەرھەمھێنان کاری بۆ فیلمی «خۆی ھاوارد ستێرن» کردووە. فیلمی «کابین فیڤەر» لە ساڵی ٢٠٠١ بەرھەم ھێنراوە، بە بودجەی ١٬٥ میلیۆن دۆلار لە وەبەرھێنەرە تایبەتەکان بەرزکراوەتەوە، فیلمەکە لە فێستیڤاڵی نێودەوڵەتیی فیلمی تۆرێنتۆ ساڵی ٢٠٠٢ بە بڕی ٣٬٥ میلیۆن دۆلار بە لیۆنزگەیت فرۆشرا، کە گەورەترین فرۆشتنی فێستیڤاڵی ساڵە کە لە ساڵی ٢٠٠٣ بڵاوکراوەتەوە، بەڵام بەرزترین فیلمی ساڵ «شێرگەیتە» کە بڵاوکراوەتەوە، کە ٢٢ میلیۆن دۆلاری لە بۆکس ئۆفیسی ئەمریکا و ٣٥ میلیۆن دۆلار لە سەرتاسەری جیھاندا کۆکراوەتەوە، پشکەکانی لیۆنسگەیت لە ١٬٩٨ دۆلارەوە بەرزبۆوە بۆ ھەر پشکێک بۆ نزیکەی ٦ دۆلار بۆ ھەر پشکێک دوای بڵاوکردنەوەی فیلمەکە. فیلمی «کابین فیڤەر» ڕۆتی کرد بە ئەستێرەیەک لە ژانری ترسناکدا، لە چاوپێکەوتنێکی ساڵی ٢٠٠٤ لەگەڵ گۆڤاری پرێمێر، کوینتین تارانتینۆ بە «باشترین فیلمی نوێی ئەمریکی» وەسفی کرد.

بەستەرە دەرەکییەکان

• ئێلی ڕۆت لە بنکەدراوەی ئینتەرنێتیی فیلمەکان
• ئێلی ڕۆت لە تویتەر