نرخدانان

نرخدانان پرۆسەی جێبەجێکردنی نرخ بۆ کڕین و فرۆشتنی داواکارییەکان، بە دەستی یان خۆکارە.

دابینکردنی بەرھەمی باشتر لە ڕکابەرەکانی تر و بەکارھێنانی ھەنگاوی دروست لە ھەڵبژاردنی ستراتیژێک بۆ بەدەستھێنانی پێگەی خوازراو لە بەرامبەر ڕکابەرەکان یەکێکە لە بنەما ھەرە گرنگەکانی بەدەستھێنانی قازانج لە مۆدێلی بازرگانیدا، بۆیە دەبێت دەزگایەک بتوانێت بەرھەمەکانی بەو جۆرە نرخ بخاتە سەر کە بتوانێت داھاتبە ڕێژەیی بەو بەھایەی بۆ کڕیار دابین دەکرێت پەیدا بکات و بەم شێوەیە پێگەی خۆی بە ڕێژەیی بە کڕیار، کەلوپەلی تەواوکاری، ڕکابەر؛ و تازە ھاتووەکان بە توانا و بپارێزن نرخدانان گرنگترین بەشی مۆدێلی بازرگانییە و بڕیارەکان لەو بارەیەوە کاریگەری زۆری ھەیە لەسەر قازانج و قازانجی کۆمپانیاکە. نرخدانانی سەرکەوتوو دیاری کراوە بە وەڵامدانەوەی چەند پرسیارێکی گرنگ:

• چۆن نرخێک دیاری بکرێت کە پەیوەندی بەو سوودەوە ھەبێت کە کۆمپانیاکە پێشکەشی کڕیاران و تێچوونی ئەو سوودانەی دەکات؟
• کەی دەبێت دەزگاکە نرخەکانی کەم بکاتەوە یان بەرزبکاتەوە؟
• ڕکابەرو کڕیارەکان چۆن کاردانەوەیان دەبێت کاتێک کۆمپانیاکە نرخەکانی بەرزبکاتەوە یان دابەزاندنی؟
• کەی دەبێت دەزگاکە بەرھەمەکانی زۆر ھەرزان فرۆش بکات؟

پلانەکانی نرخدانان

گۆڕینەوەی ئاڵوگۆڕ

کۆنترین جۆری نرخەکان ئاڵوگۆڕکردن بوو کە تێیدا کاڵاکان بازرگانیان پێوە دەکرێت بەرامبەر کاڵاکان ئەم شێوازە لە کۆمەڵگا سەرتایییەکان باوە چونکە چەمکی پارە لەم پۆلەی کۆمەڵگاکان بێ مانایە.

سەودای تاک بە کەس

بەم شێوازە لەگەڵ کڕیاردا گفتوگۆ دەکەن لەسەر نرخی ڕازیبوون بۆ گەیشتن بەبەرزترین نرخی ڕازیبوون بۆ فرۆشتن. سەودای تاک لەسەر شەقامەکانی زۆرێک لە وڵاتانی پێشکەوتوو باوە ئەم شێوازە بۆ فرۆشتنێکی بەرز گونجاو نییە.

نرخی نزم

لە نرخی نزمدا سەوداکردن بێ مانایە فرۆشیار نرخ دادەنێت و کڕیاریان قبوڵی دەکات یان ڕەتی دەکاتەوە. ئەم شێوازە لە کۆتایی ەکانی سەدەی نۆزدەیەمدا لەلایەن ژمارەیەک کۆگای زنجیرەیی ئەمریکاوە ناسێندرا

نرخدانانی مەزاد

لە نرخدانانی مەزاددا فرۆشیارەکە داواکاریی فرۆشتن لە نێوان کڕیارە زۆرەکاندا دەردەبرێت و کاڵاکان بە بەرزترین مەزادکەر دەفرۆشرێت

ستراتیجییەکانی نرخدانان

بەپێی کتێبی ستراتیژی نرخدانان، زۆرجار دەزگایەک دەبێت بڕیار بدات کە ئایا دەیھەوێت نرخەکەی کەم بکاتەوە یان زیاد بکات، نرخی بەرھەمە نوێکانی بەرزیان نزمە، نرخی بەرھەمەکە ھەمیشە جێگیرە یان گۆڕاو، پلانی نرخدانانی دیاریکراو یان مەزادکردن بەکاربێنیت و. ھەڵبژاردنی ڕێگایەک یان کۆمەڵێک ڕێگا پێی دەوترێت ستراتیژی نرخدانان. سەرکەوتنی ستراتیژی نرخدانان، بریتییە لەکاری خودی ستراتیژەکە، مۆدێلی بازرگانی و بەتایبەتیش ڕێژەیی ستراتیژی نرخدانان لەگەڵ مۆدێلی بازرگانیدا. ڕێد ھاڵدن لە کتێبەکەدا ستراتیژی نرخدانانی بنەما بە گرنگ دائەنا بەم شێوەی کە لە نرخداناندا ھەیە:

بنەمای ١: جێگرتنەوەی خووی داشکاندن بە کەمێک شانازی. باشترین ڕێگا بۆ ئەوەی خوویەکی کۆن و دامەزراو بەلاوە بنێیت ئەوەیە کە بە یەکێکی تر جێی بگۆڕدریت. لە ئێستادا داشکاندن لە زۆر ڕێکخراودا باو بووە باشترین ڕێگا بۆ بەلاوەدانانی ئەم ھەڵوێستە دامەزراوە ئەوەیە کە بە ھەڵوێستێکی جیاواز جێگەی خۆی بکاتەوە. لووتی ئەرێنی - یانی ھەبوونی ھەستێکی ئەرێنی و باش بۆ بەرھەمەکان - ئەو متمانەیە دەستەبەر دەکات کە پێویستە بۆ ئەوەی خووی داشکاندن بەلاوە بنێ.

بنەمای ٢: ئەو بەھایە بزانن کە پێشکەش بە بینەرەکەت کراوە. ئەگەر ئەو بەھایەی پێشکەش بە بینەرەکەت کراوە نازانیت، چۆن پێشبینی دەکەیت لەم بەھایە تێبگەیت؟

ناتوانیت نرخەکان بەدەست بھینی بە متمانەوە ھەتا متمانەت بەو بەھایە دارایییە نییە کە کاری ھونەریت بۆ بینەر دابین دەکات. زۆرێک لە بەڕێوەبەرەکان وای دائەنێ کە ئەم زانیاریانە بەدەست ناھینن، بەڵام ڕاستییەکەی ئەوەیە کە زۆرێک لە بینەرەکانت دەتوانن ئەو زانیاریانەتان پێ بدەن.

بنەمای ٣: یەکێک لە ستراتیژە سادەکانی نرخدانان ھەڵبژێرە. کەی نرخەکان دائەنین و کەی دایاندەنین و چی بکەن لەنێوان ئەو دوو حاڵەتەدا؟ ستراتیژییەکە ئاسانەو لەلایەن ھەموو ئەندامانی ڕێکخراوەکەوە بەلێپرسینەوە ڕازیبووە جگە لەوە، ناتوانیت متمانە بە نرخەکانت بکەیت

بنەمای ٤: یاری پۆکەر باشتر لەگەڵ بینەرەکەت بکە. فێربە بینەرەکانت خۆشبوێ، بەڵام وەک قومارچی لەگەڵیان قومار مەکە زۆربەی بینەرانی ھونەر دەڵێن کە ئەو بەھایە زیاترن کە دەیانەوێت، بەڵام زۆرێکیان کاتێک داوای داشکاندن دەکەن، بە فیڵ دەردەکەون ھەندێک لە بینەران تەنھا ھان دەدرێن بە نرخ ئەوانی تر بە سادەیی نرخیان دەوێت و ئامادەن پارەی بدەن ئەمانە ئەو قومارچییانەن کە دەبێت کۆنترۆڵی بکەن

بنەمای ٥: نرخ دانان بۆ زیادکردنی قازانج. ئەفسانەیەک کە ئەگەر نرخەکان دابەزبکەیت بۆ زیادکردنی فرۆشتن دەتوانیت قازانجەکانت زیاد بکەیت تۆ سود بەخش دەبێت کاتێک ڕێکخراوەکەت چالاکی جۆراوجۆر ئەنجام دەدات وەک نرخ دانان، کارایی تێچوون و پێوانەکانی قازانجکردن لە کات و شوێندا.

بنەمای ٦: ھەنگاوی ئاسان ببە بۆ گواستنەوە بەرەبەرە لە نرخی تێچوو ەوە بەرەو نرخی بەھا بەکارھێنانی نرخی نرخ پێویستی بە سیستەم و کارامەیی ناوەکی ئاڵۆز ھەیە. شێوازی بەدەستھێنانی ئەمە ئەوەیە کە وردە وردە نرخەکان بخشانێت لەگەڵ گەشەی تواناو تواناکانی کارمەندەکانی ھەتا نرخی نرخ لەسەر تێچوون بەھای دارایی دروستکراو لەلایەن تۆوە بۆ بینەر بەھێز بکات، ھیچ ھەڵەیەک نییە لە بەکارھێنانیدا. کاتێک تۆ بە تەواوی فێربووی لە ڕێگرتنە پێویستەکان، دەتوانیت بەخێرایی بەرەو نرخی بەھا بجوڵیت.

بنەمای ٧: نرخدانان بە متمانەوە: لەبیرت بێت کە کێیت. دانوستانەکان بگۆڕە بە ئامانجی گەیاندنی بەھای بێ وێنە بۆ ئامادەبووان بینەری کڕیار ەکە ئەنجامو وشەکان نییە جگە لە قسەکردن لەسەر بەھا، ھەنگاوی کرداری یی تۆ بەھا یەک دەپێکیت بۆ بینەرەکەت

نرخ دانانی بێ سوود

نرخدانانی گونجاو پێش ھەموو شتێک ئەو سوودانەی کە ھەر بەرھەم ێک یان خزمەتگوزارییەک بۆ کڕیاران ھەیە، لەبەر چاو دەگرێت. لە نرخی سووددا، ھۆکاری سەرەکی لە دیاریکردنی نرخدا، تێڕوانینی کڕیارە بۆ سوود و تێچوونی کاڵاکان بۆ فرۆشیار. نرخی بەکارھێنانی لەسەر بنەمای بەکارھێنان مانای ئەوەیە کە بازاڕکە ناتوانێت تایبەتمەندی و پلانی بەبازاڕکردنی کاڵاکان دیاری بکات و دواتر نرخەکە دیاری بکات.

شێوازی کۆریا

لە شێوازی دروستکردنی کۆریادا، کۆمپانیاکە بەرھەمێکی نوێ بە نرخێکی بەرز پێشکەش دەکات، لەکاتێکدا ھیچ ڕکابەرێک لە بازاڕدا بوونی نییە، کاتێکیش ڕکابەرەکان دەچنە بازاڕەوە نرخەکە دادەبەزێت ھۆکاری گرانبوونی نرخ سەرەتا ئەوەیە کە وادائەگرێت کە داواکاری ئەم بازاڕە نوێیە بێ ھیچ تەوقێک و لە ئەنجامدا نرخی نزم کڕیارێکی زۆر ڕاناکێشێ. شێوازی پەنیرکردن زۆر بەباشی لە بازاڕەکاندا کار دەکات لەگەڵ بەکاربەری پێش شوێن

نرخەکانی شکاندنی

لە شێوازی نرخی شکاندنی نرخدا، کۆمپانیاکە بەرھەمێک پێشکەش دەکات بە نرخێکی زۆر کەم یان ئازاد بۆ چوونە ناو بازاڕەوە. مەبەست لەم شێوازە بەدەستھێنانی پشکێکی بەرزی بازاڕە، پەسەندە یان ستانداردکردنی بازاڕە. زۆر بەرھەمی زانستی ئەم ستراتیژییە بەکار دەھێنیت

نرخدانانی دەستە

لەم شێوازەدا کۆمپانیاکە دوو بەرھەم یان زیاتر پێکەوە دەفرۆشێت بە نرخێکی کەمتر لە نرخی سەرجەمی ھەر ئایتمێک.

نرخدانانی دوو گومرگی

لەم شێوازەدا فرۆشیار دوو نرخ دیاری دەکات، یەکێکیان بۆ مافی بەکارھێنانی بەرھەمەکە و ئەوی دیکەشیان بۆ ژمارەی یەکەکانی بەکارھاتوو.

نرخی نرخی کڕین

بەم شێوازە لەگەڵ زیادکردنی بڕی کڕینەکان نرخەکان کەم دەکاتەوە لەم شێوازەدا بە بەکارھێنانی شێوازی دانانی نرخ، نرخی ھەموارکراو بۆ تێکڕای ژمارە بەدەست دەھێنێت و دواتر بۆ بڕی کڕینی زیاتر نرخەکان دابەزین.

ھاوپۆلەکانی نرخ

لەم شێوازەدا کڕیارەکان بەپێی تایبەتمەندیخۆیان پۆلێن کراون و کۆمپانیاکە نرخی جیاواز بۆ ھەر پۆلێنێک پێشکەش دەکات.

نرخدانانی دەروونی

ئەم شێوازە کاتێک بەکاردەھێنرێت کە کڕیار بڕیار لەسەر بنەمای ھەستێک بدات نەک لۆژیک. بۆ نموونە دانانی نرخی ٤٫٩٩ دۆلار لەجیاتی ٥ دۆلار نموونەیەکە بۆ ئەم شێوازی نرخدانانە. [١]

کاریگەری تەکنەلۆژیای زانیاری لەسەر پلانەکانی نرخدانان

ئەو پلانەی نرخدانان کە زۆرترین کاریگەری ھەیە لە مەزادکردندایە دوو کێشەی سەرەکی لە مەزادی ئاساییدا ھەیە

1. کڕیارەکان لەوانەیە تەبابن لەسەر نرخەکە، ھەروەھا فرۆشیارەکان لەوانەیە ھەر کاتێک بێت چەند بڕگەیەکی سنووردار پێشکەش بکەن بۆ سەوداکردن.
2. لەژینگەیەکی ڕاستەقینەدا زۆر زەحمەتە ھەموو کڕیارو فرۆشیارەکان لەتەنیشت یەک کۆبکەنەوە، بەڵام زانیاری زیاتر بەبەکارھێنانی ئینتەرنێت دابین دەکرێت.

ھەروەھا کاریگەری لەسەر نرخی نزمھەیە بە بەکارھێنانی کۆمپانیای IT، دەتوانێت کڕیارەکانی دابەش بکات لەسەر بنەمای ئەو سوودانەی کە جۆرەکانی بەرھەم پەیدایان دەکات، یان پەسەندکردن و پەسەندکردنی کڕیارەکان، بەم شێوەیە نرخەکانیان باشتر دەکات.

ئەو ھۆکارانەی کاریگەریان لەسەر نرخدانان ھەیە

سێ فاکتەر گرنگن لە نرخداناندا:

1. بەرزترین بەھا کە کڕیارەکان لەسەر بەرھەمەکە دایدەزرن. ئەم بەھایە نوێنەرایەتی زۆرترین بڕی دەزگا کە دەتوانێت وەری بگرێت.
2. قازانج لە بە ڕھە مە کانی ڕکە بە ڕکێبە ڕان و نرخە کان
3. ستراتیژی نرخدانانی جێگیر

سەرچاوەکان

• Business models: a strategic management approach,A Afuah, 2004, McGraw-Hill/Irwin
• R.J.Dolan and H.Simon,"Power Pricers",Across the Board,May ١٩٩٧
• T.T.Nagle and R.K. Hodlen, The Strategy and Tactics of Pricing: A Guide to Profitable *Decision Making,2nd ed. ,Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall،١٩٩٥
• Annals of Cases in Information Technology,Mehdi Khosrow-Pour (ed),Idea Group Publishing ,2004,Volume 6,chapter 13