Хункăри

Magyarország Хункăри
Хункăри ялавĕ Хункăр гербĕ
Патшалăх чĕлхисем	хункăр
Тĕп хула	Будапешт
Чи пысăк хула	Будапешт
Президент	Каталин Новак
Премьер-министр	Виктор Орбан
Лаптăкĕ  - Пĕтĕмпе	108 вырăнта 93 033 км2
Халăх йышĕ  - Пĕтĕмпе(2001)  - Йышлăхĕ	78 вырăнта 10 198 315 108/км²
Валюта ячĕ	Хункăри форинчĕ
Вăхăт тăрăхĕ	ГВ +01 пуçласа +01 таран
Патшалăх гимнĕ	Хункăри патшалăхĕн гимнĕ
Тетел доменĕ	.hu
Тел. префиксĕ	36

Хункӑри (унчен Венгри) венг. Magyarország, Матьярӑрсса́к) — Европăри патшалăх, Австри, Словаки, Украина, Румыни, Серби, Хорвати тата Словени патшалăхĕсемпе юнашар вырнаçнă.

Этимологи

Индоевропа чĕлхисенче сăмахăн çакнашкал пĕлтерĕшсем: лат. Ungari, Ungri, грек. Οὑγγρικός, Οὖγγροι, фр. hongrois, ним. Ungar(n), акăл. Hungarian(s), шв. ungrare. Çак пĕтĕм экзоэтноним пăлх. on ogur, тĕрк. on oguz «вунă огуз йăхĕ» палăртуран пулса тухнă. Малтанхи h- Hunni «хунсем» этнонимран аталанма тытăннă. Вăтам ĕмĕрсенче Хункăрие «хунсен короллĕхĕ» тенĕ, ăна «Нибелунгсем пирки юрлани» эпос романĕнче асăннă.

Тытăмлăхĕ

Хункăри 19 мадьерен тăрать. Хальхи пайланăва 1950 çулта хута кĕртнĕ.

Халăх йышĕ

Хункăрире ытьларах пайĕпе хункăрсем пурăнаççĕ. Халăхăн 95% патнелле хункăр чĕлхипе калаçать. Пысăкрах урăх халăхсен шутне чикансем (2%), нимĕçсем (1,2%), еврейсем (1%), румăнсем (0,8%), словаксем (0,4%), хăрватсем (0,2%), сăрпсем (0,2%) тата украинсем кĕреççĕ.

Кухня

Добош

Уявсем

Çавăн пекех пăхăр: Хункăри увĕсем.

• Фаршанг — хункăрсен Германирен килнĕ Çăварни.
• Раштав (уяв).
• Мăнкун.

Астрономире

1898 çулта уçнă астероида Венгрие чысласа (434) Венгри ят панă.

Литература

• Марков Д. С. Венгрия. — М.: Мысль, 1990. — (У карты мира). — 50000 экз. — ISBN 5-244-00436-0
• П. Пейковска, болгаро-венгерские связи в исторической науке и межличностные отношения (XIX век) [Bulgarian-Hungarian Relations in Historical Science and Interpersonal Communication 19th Century]. Отв. ред. А. С. Стыкалин. СПб, 2009, с. 233—248

Каçăсем

• Венгерско-Русский словарь
• Сайт венгерского Парламента
• Путеводитель по Венгрии(выр.)
• Венгрия — взгляд изнутри(выр.)
• Hungary from the BBC News(акăлч.)
• Хункăри DMOZ-ра