Турку университечĕ

Турку университечĕ финн. Turun yliopisto шв. Åbo universitet
(UT)
Йыхрав	Vapaan kansan lahja vapaalle tieteelle
Никĕсленĕ çул	1920
Тĕс	патшалăх
Студентсем	18 000
Бакалавриат	16 000
Аспирантура	2 000
Докторантура	5 000
Вĕрентӳçсем	3 000
Кампус	хула
Сайт	http://www.utu.fi

Турку университечĕ (финн. Turun yliopisto шв. Åbo universitet) — Финляндин калăпăшĕпе иккĕмĕш, Хельсинки университечĕ хыççăн, университет. Çĕр-шывăн кăнтăр-анăçĕ енче, Турку хулинче вырнаçнă. 1920 çулта йĕркеленĕ. Коимбр пĕрлешĕвĕ шутне кĕрет.

Кун-çулĕ

Туркура 1640 çулта никĕсленĕ Або патша академийĕ Финляндири пĕртен-пĕр университет шутланнă. 1827 çулта, Туркуна пĕтернĕ аслă вут-кăвар хыççăн, университета çĕнĕ тĕп хулана — Хельсинкине — куçарнă. 1822 çулта Академире финн халăхĕн паллă ĕçченĕсем — Йохан Снелльман, Элиас Лённрот, Йохан Рунеберг — пуçлаççĕ.

1918 çулта Турку хулинче çĕнĕрен швед чĕлхиллĕ харпăр университетне — Або академийĕ — уçаççĕ. Çакăнпа пĕрлех, халăх кăмăлне тивĕçтерес тĕллевпе, 1920 çулта хулара финн чĕлхиллĕ харпăр Турку университетне й еркелесе янă. Ăна тума пулăшма 22040 çын укçа парса пулăшнă.

1952-1959 çулсенче Аарне Эрви архитекторăн проекчĕпе хулари çĕнĕ университет кампусне Юулиопистонмяки сăртĕнче (малтанхи топонимсем — «Рюссянмяки» финн. Ryssänmäki е «Весилиннанмяки» финн. Vesilinnanmäki) туса лартнă. Çĕнĕ çуртсем — библиотекăсем, лабораторисем, çутçанталăк ăслăхĕсен факультечĕ тата XIX ĕмĕрĕн пуçламăшĕнче тунă администрацин тĕп блокĕ университетăн кивĕ корпусĕнчен тухăç енче вырнаçнă пулнă.

1995 çултанпа университет Коимбр ушкăнĕ пĕрлешĕвне кĕрет.

Канцлерсем

Канцлер Олави Гранё|fi|Olavi Granö (1984—1994)

• 1921—1926 — Йохан Даниэльсон-Калмари|fi|J. R. Danielson-Kalmari
• 1926—1935 — Эмиль Сетяля
• 1935—1945 — Густав Комппа|fi|Gustaf Komppa
• 1945—1955 — Йоханнес Гранё|fi|J. G. Granö
• 1955—1965 — Тойво Олин|fi|T. E. Olin
• 1965—1970 — Ролф Невалинна|fi|Rolf Nevanlinna
• 1970—1975 — Тауно Нурмела|fi|Tauno Nurmela
• 1975—1984 — Каарло Хартиала|fi|Kaarlo Hartiala
• 1984—1994 — Олави Гранё|fi|Olavi Granö
• 1994—1997 — Яакко Ноусиайнен|fi|Jaakko Nousiainen
• 1997—2000 — Кейо Паунио|fi|Keijo Paunio
• 2000—2003 — Леена Картио|fi|Leena Kartio
• 2003—2009 — Эеро Вуорио|fi|Eero Vuorio
• 2010— н/вр — Пекка Пуска|fi|Pekka Puska

Ректорсем

Ректор Йоханнес Гранё|fi|J. G. Granö (1932—1934)

• 1922—1924 — Арттури Вирккунен|fi|Artturi H. Virkkunen
• 1924—1932 — Вейкко Коскенниеми|fi|V. A. Koskenniemi
• 1932—1934 — Йоханнес Гранё|fi|J. G. Granö
• 1934—1945 — Эйнар Юва|fi|Einar W. Juva
• 1945—1948 — Харри Варис|fi|Harry Waris
• 1948—1954 — Тойво Олин|fi|T. E. Olin
• 1954—1960 — Осмо Яарви|fi|Osmo Järvi
• 1960—1970 — Тауно Нурмела|fi|Tauno Nurmela
• 1970—1975 — Каарло Хартиала|fi|Kaarlo Hartiala
• 1975—1981 — Осмо Икола|fi|Osmo Ikola
• 1981—1987 — Арье Щейнин|fi|Arje Scheinin
• 1987—1993 — Арне Роуси|fi|Arne Rousi
• 1994—1997 — Кейо Паунио|fi|Keijo Paunio
• 1997- [[х/вх — Кейо Виртанен|fi|Keijo Virtanen

Вĕренсе тухнă паллă çынсем

• 1953 — Мауно Койвисто (р.1923), Финлянди президенчĕ
• 1971 — Тимо Аираксинен (1947), профессор, Хельсинки университечĕн мораль философи кафедрин ертӳçи
• 1974 — Саули Нийнистё (1948 çур.), финн политикĕ, юрист, парламентарий
• 1995 — Юсси Туомола (1965 çур.), комикс-ӳнерçи

Çавăн пекех пăхăр

• АБО академийĕ
• Туорла обсерваторийĕ

Каçăсем

• Турку университечĕ Викиампарта
• Турку университечĕ (фин.) (акăлч.)