Marseille

Dinas ail fwyaf Ffrainc yw Marseille (Ocsitaneg Marselha) gyda phoblogaeth o 1,349,772. Mae yng nghyn-dalaith Provence ger Môr y Canoldir. Marseille yw porthladd mwyaf Ffrainc a phrifddinas région Provence-Alpes-Côte d'Azur a département Bouches-du-Rhône.

Marseille

Math	dinas fawr, dinas â phorthladd, cymuned, tref goleg
Poblogaeth	873,076
Sefydlwyd	600 CC
Pennaeth llywodraeth	Benoît Payan
Cylchfa amser	UTC+01:00, UTC+2
Gefeilldref/i	Abidjan, Antwerp, Copenhagen, Dakar, Genova, Glasgow, Haifa, Hamburg, Kobe, Marrakech, Odesa, Piraeus, Shanghai, Yerevan, Napoli, Gdańsk, Khemisset, Tirana, Tiwnis, Beirut, Surabaya, Thessaloníci, Ramat Gan, Dinas Fetropolitan Genova, Bwrdeistref Limassol, Kyiv
Daearyddiaeth
Sir	Bouches-du-Rhône
Gwlad	Ffrainc
Arwynebedd	240.62 km²
Uwch y môr	6 metr, 0 metr, 648 metr
Gerllaw	Bay of Marseille, Gulf of Lion
Yn ffinio gyda	Allauch, Aubagne, Cassis, La Penne-sur-Huveaune, Les Pennes-Mirabeau, Plan-de-Cuques, Le Rove, Septèmes-les-Vallons, Simiane-Collongue
Cyfesurynnau	43.2967°N 5.3764°E
Cod post	13000, 13001, 13002, 13004, 13003, 13005, 13006, 13007, 13008, 13009, 13010, 13011, 13012, 13013, 13014, 13015, 13016
Swydd pennaeth   y Llywodraeth	Maer Marseille
Pennaeth y Llywodraeth	Benoît Payan
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Sefydlwyd Marseille tua 600 CC gan Roegiaid gynt o Phocaea dan yr enw Massalia (Μασσαλία). Roedd yn ganolfan fasnachu bwysig a thyfodd yn gyflym. Daeth dan fygythiad gan gynghrair yr Etrwsgiaid, Carthago a'r Celtiaid, a throdd at y Rhufeiniaid am gymorth. Daeth yn ddinas bwysig iawn yn y cyfnod Rhufeinig, ac wedi cyfnod o ddirywiad yn dilyn cwymp yr ymerodraeth roedd wedi ad-ennill ei phwysigrwydd erbyn y 10fed ganrif.

Rhoddodd y ddinas ei henw i anthem genedlaethol Ffrainc, "La Marseillaise", a gafodd ei chanu am y tro cyntaf gan filwyr Marseille oedd wedi dod i Baris i gefnogi'r Chwyldro Ffrengig.

Yn y 1970au effeithiwyd ar Marseille gan broblemau economaidd, ac arweiniodd diweithdra uchel, lefel uchel o droseddu a chanran uchel o fewnfudwyr, yn enwedig o Ogledd Affrica, at gynnydd mewn cefnogaeth i bleidiau'r dde eithafol. Mae'r sefyllfa economaidd wedi gwella yn y blynyddoedd diwethaf.

Adeiladau

• Cathédrale de la Major
• Eglwys Notre Dame de la Garde
• Eglwys St Laurent
• Gare Saint-Charles (gorsaf)
• Hôtel de Ville
• Musée des Beaux-Arts (amgueddfa)
• Palais Longchamp
• Théâtre du Gymnase

Diwylliant

Bydd Marseille yn Brifddinas Diwylliant Ewrop yn 2013.

Enwogion

Ymhlith yr enwogion a aned yn Marseille mae:

• Antonin Artaud (1897–1948), awdur
• Adolphe Thiers (1797–1877), arlywydd cyntaf Trydedd Weriniaeth Ffrainc
• Éric Cantona (ganed 1966), pêl-droediwr
• Zinedine Zidane (ganed 1972), pêl-droediwr

Dolenni allanol

• (Ffrangeg) Office du Tourisme Archifwyd 2011-01-02 yn y Peiriant Wayback
• (Ffrangeg) Capitale culturelle européenne 2013
• (Saesneg) Marseille City of Culture Archifwyd 2015-07-23 yn y Peiriant Wayback

Dinasoedd Ffrainc