1801 yng Nghymru

Mae'r erthygl hon yn sôn am arwyddocâd arbennig y flwyddyn 1801 i Gymru a'i phobl.

Deiliaid

Tywysog Cymru - George (George IV yn ddiweddarach)
Tywysoges Cymru - Caroline o Brunswick

Digwyddiadau

Agor Traphont Y Waun.
Adeiladwyd y rheilffordd gyntaf yng ngogledd Cymru gan yr Arglwydd Penrhyn i gysylltu ei chwareli â Bethesda a Phorth Penrhyn.
Daw John Rice Jones yn twrnai cyffredinol cyntaf Indiana .^[1]

Celfyddydau a llenyddiaeth

Llyfrau newydd

Cyhoeddiadau Cymdeithas y Gwyneddigion
The Myvyrian Archaiology of Wales, Cyf. 1 ^[2]
Azariah Shadrach - Allwedd Myfyrdod ^[3]
Hester Thrale - Retrospection: or a review of the most striking events, characters, situations, and their consequences, which the last eighteen hundred years have presented to the view of mankind
Thomas Charles - Drysorfa Ysbrydol ^[4]

Genedigaethau

6 Chwefror - William Williams (Caledfryn), bardd a beirniad (bu f. 1869) ^[5]
1 Mawrth - John Williams, naturiaethwr (bu f. 1859) ^[6]
1 Mai - Thomas Evan Watkins (Eiddil Ifor), eisteddfodwr (bu f. (1889) ^[7]
24 Mai (tebygol) - Elizabeth Randles, telynor a phianydd (bu f. 1829) ^[8]
6 Ebrill - William Hallowes Miller - Crisialegydd, (bu f. 1880) ^[9]
10 Ebrill - John Jones, gweinidog gyda'r Annibynwyr, dadleuwr, a bardd (bu f. 1856) ^[10]
7 Gorffennaf - John Edward Jones, gweinidog Undodaidd, ysgolfeistr, a golygydd cyntaf Yr Ymofynydd (bu f. 1866) ^[11]
1 Mehefin - Evan Davies (Myfyr Morganwg), bardd ac archdderwydd (bu f 1888) ^[12]
3 Mehefin - William Williams (Gwilym Cyfeiliog), bardd, englynwr, ac emynydd (bu farw 1876) ^[13]
12 Awst - William Griffth, Gweinidog yr Annibynwyr (bu f 1881) ^[14]
1 Tachwedd - John Lloyd Davies, gwleidydd (bu f. 1860) ^[15]
18 Tachwedd - David Rees, gweinidog ac awdur (bu f. 1869) ^[16]
23 Rhagfyr - William Watkin Edward Wynne, gwleidydd (bu f. 1880) ^[17]
dyddiad anhysbys -
- Thomas Phillips, cyfreithiwr, gwleidydd a dyn busnes, maer Casnewydd (m.1867) ^[18]
- Evan Hopkins, gwyddonydd (bu farw 1884) ^[19]
- William Morgan - gweinidog gyda'r Bedyddwyr (m. 1872) ^[20]

Marwolaethau

16 Ionawr - George Herbert, 2il Iarll Powis, 45 ^[21]
14 Chwefror - Rhys Jones o'r Blaenau hynafiaethydd, 87 ^[22]
13 Mehefin - Jonathan Francis - gweinidog y Bedyddwyr (g. 1722/3) ^[23]
23 Medi - Thomas Nowell, Clerigwr dadleuol ac athro yn Rhydychen (g tua 1730) ^[24]
Evan Lloyd - hynafiaethydd a bardd (g. 1728) ^[25]
John Morgan - clerigwr (g.1743) ^[26]
Matthew Williams - actor (g. 1760) ^[27]

Cyfeiriadau

↑ Jones, W.A. Burt (1889). John Rice Jones: a brief sketch of the life and public career of the first practicing lawyer in Illinois. Chicago, Illinois: Fergus Printing Company. Fergus' Historical Series #82.
↑ Neil Evans (17 Chwefror 2016). Writing a Small Nation's Past: Wales in Comparative Perspective, 1850–1950. Routledge. t. 68. ISBN 978-1-134-78661-9.
↑ Welsh Bibliographical Society (1 Gorffennaf 1943). The Journal of the Welsh Bibliographical Society. Welsh Bibliographical Society. t. 70.
↑ Lleyn, Gwilym, (1869) Cambrian bibliography adalwyd 24 gorffennaf 2020
↑ Jones, F. P., (1953). WILLIAMS, WILLIAM (‘Caledfryn’; 1801 - 1869), gweinidog gyda'r Annibynwyr, bardd, a beirniad. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 24 Gor 2019
↑ "WILLIAMS, JOHN (1801 - 1859), meddyg a naturiaethwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-09-12.
↑ "WATKINS, THOMAS EVAN ('Eiddil Ifor', ond yn ddiweddarach 'Ynyr Gwent'; 1801 - 1889), eisteddfodwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ "RANDLES, ELIZABETH (1801? - 1829), cerddor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ "MILLER, WILLIAM HALLOWES (1801 - 1880), awdurdod ar risialeg | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ "JONES, JOHN (1801 - 1856), Llangollen, gweinidog gyda'r Annibynwyr, dadleuwr, a bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ "JONES, JOHN EDWARD (1801 - 1866), gweinidog Undodaidd, ysgolfeistr, a golygydd cyntaf Yr Ymofynydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ "DAVIES, EVAN ('Myfyr Morganwg'; 1801 - 1888), bardd ac archdderwydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-09-12.
↑ "WILLIAMS, WILLIAM ('Gwilym Cyfeiliog'; 1801 - 1876), bardd, englynwr, ac emynydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ "GRIFFITH, WILLIAM (1801 - 1881), gweinidog gyda'r Annibynwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-09-12.
↑ "DAVIES, JOHN LLOYD (1801 - 1860), Blaendyffryn ac Alltyrodyn, Llandysul, aelod seneddol | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ "REES, DAVID (1801 - 1869), gweinidog gyda'r Annibynwyr, a golygydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ Davies, W. Ll., (1953). WYNNE (TEULU), Peniarth, Sir Feirionnydd.. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 24 Gor 2019
↑ "PHILLIPS, Syr THOMAS (1801 - 1867), bargyfreithiwr ac awdur | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ "HOPKINS, EVAN (bu farw 1888), daearegwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ "MORGAN, WILLIAM (1801 - 1872), gweinidog gyda'r Bedyddwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ Burke's Genealogical and Heraldic History of Peerage, Baronetage and Knightage. Burke's Peerage Limited. 1868. t. 902.
↑ "JONES, RHYS (neu Rice) (1713 - 1801), hynafiaethydd a bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ "FRANCIS, JONATHAN (1722/3 - 1801), gweinidog y Bedyddwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ "Nowell, Thomas (1730?–1801), Church of England clergyman and religious controversialist | Oxford Dictionary of National Biography". www.oxforddnb.com. doi:10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-20382. Cyrchwyd 2019-09-12.
↑ "FRANCIS, JONATHAN (1722/3 - 1801), gweinidog y Bedyddwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ "MORGAN, JOHN (1743 - 1801), clerigwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
↑ "WILLIAMS, MATTHEW (bu farw 1801), actiwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

gw • sg • go

Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru

1800au: 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 - 1810au: 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 - 1820au: 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 - 1830au: 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 - 1840au: 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 - 1850au: 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 - 1860au: 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 - 1870au: 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 - 1880au: 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 - 1890au: 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899

[1] Jones, W.A. Burt (1889). John Rice Jones: a brief sketch of the life and public career of the first practicing lawyer in Illinois. Chicago, Illinois: Fergus Printing Company. Fergus' Historical Series #82.

[2] Neil Evans (17 Chwefror 2016). Writing a Small Nation's Past: Wales in Comparative Perspective, 1850–1950. Routledge. t. 68. ISBN 978-1-134-78661-9.

[3] Welsh Bibliographical Society (1 Gorffennaf 1943). The Journal of the Welsh Bibliographical Society. Welsh Bibliographical Society. t. 70.

[4] Lleyn, Gwilym, (1869) Cambrian bibliography adalwyd 24 gorffennaf 2020

[5] Jones, F. P., (1953). WILLIAMS, WILLIAM (‘Caledfryn’; 1801 - 1869), gweinidog gyda'r Annibynwyr, bardd, a beirniad. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 24 Gor 2019

[6] "WILLIAMS, JOHN (1801 - 1859), meddyg a naturiaethwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-09-12.

[7] "WATKINS, THOMAS EVAN ('Eiddil Ifor', ond yn ddiweddarach 'Ynyr Gwent'; 1801 - 1889), eisteddfodwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[8] "RANDLES, ELIZABETH (1801? - 1829), cerddor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[9] "MILLER, WILLIAM HALLOWES (1801 - 1880), awdurdod ar risialeg | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[10] "JONES, JOHN (1801 - 1856), Llangollen, gweinidog gyda'r Annibynwyr, dadleuwr, a bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[11] "JONES, JOHN EDWARD (1801 - 1866), gweinidog Undodaidd, ysgolfeistr, a golygydd cyntaf Yr Ymofynydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[12] "DAVIES, EVAN ('Myfyr Morganwg'; 1801 - 1888), bardd ac archdderwydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-09-12.

[13] "WILLIAMS, WILLIAM ('Gwilym Cyfeiliog'; 1801 - 1876), bardd, englynwr, ac emynydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[14] "GRIFFITH, WILLIAM (1801 - 1881), gweinidog gyda'r Annibynwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-09-12.

[15] "DAVIES, JOHN LLOYD (1801 - 1860), Blaendyffryn ac Alltyrodyn, Llandysul, aelod seneddol | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[16] "REES, DAVID (1801 - 1869), gweinidog gyda'r Annibynwyr, a golygydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[17] Davies, W. Ll., (1953). WYNNE (TEULU), Peniarth, Sir Feirionnydd.. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 24 Gor 2019

[18] "PHILLIPS, Syr THOMAS (1801 - 1867), bargyfreithiwr ac awdur | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[19] "HOPKINS, EVAN (bu farw 1888), daearegwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[20] "MORGAN, WILLIAM (1801 - 1872), gweinidog gyda'r Bedyddwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[21] Burke's Genealogical and Heraldic History of Peerage, Baronetage and Knightage. Burke's Peerage Limited. 1868. t. 902.

[22] "JONES, RHYS (neu Rice) (1713 - 1801), hynafiaethydd a bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[23] "FRANCIS, JONATHAN (1722/3 - 1801), gweinidog y Bedyddwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[24] "Nowell, Thomas (1730?–1801), Church of England clergyman and religious controversialist | Oxford Dictionary of National Biography". www.oxforddnb.com. doi:10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-20382. Cyrchwyd 2019-09-12.

[25] "FRANCIS, JONATHAN (1722/3 - 1801), gweinidog y Bedyddwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[26] "MORGAN, JOHN (1743 - 1801), clerigwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[27] "WILLIAMS, MATTHEW (bu farw 1801), actiwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]