Adrenalin
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | math o endid cemegol  |
|---|---|
| Math | (±)-adrenaline |
| Màs | 183.089543276 uned Dalton |
| Fformiwla gemegol | C₉h₁₃no₃ |
| Enw WHO | Epinephrine |
| Clefydau i'w trin | Glawcoma golwg eang, ataliad y galon, rhwystr yn y llwybr anadlu, isbwysedd, bradycardia, sioc septig, anaffylacsis, ffibriliad fentriglaidd, alergedd bwyd |
| Beichiogrwydd | Categori beichiogrwydd unol daleithiau america c |
| Yn cynnwys | nitrogen, carbon |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
| |
| Enghraifft o'r canlynol | math o endid cemegol |
|---|---|
| Math | (±)-adrenaline |
| Màs | 183.089543276 uned Dalton |
| Fformiwla gemegol | C₉h₁₃no₃ |
| Enw WHO | Epinephrine |
| Clefydau i'w trin | Glawcoma golwg eang, ataliad y galon, rhwystr yn y llwybr anadlu, isbwysedd, bradycardia, sioc septig, anaffylacsis, ffibriliad fentriglaidd, alergedd bwyd |
| Beichiogrwydd | Categori beichiogrwydd unol daleithiau america c |
| Yn cynnwys | nitrogen, carbon |
| Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Niwrodrosglwyddydd, hormon a meddyginiaeth yw adrenalin a adnabyddir hefyd dan yr enw epineffrin.[1] Fel arfer. mae'n cael ei gynhyrchu gan y chwarennau adrenal a mathau arbennig o niwronau.[1] Mae'n allweddol ym mhenderfyniad person sydd dan fygythiad pa un ai ffoi neu wrthsefyll yr ymosodiad, neu'r broblem drwy gynyddu llif y gwaed i'r cyhyrau, y llif o'r galon, chwyddo cannwyll y llygaid a chynyddu faint o siwgwr sydd yn y gwaed.[2][3] Gwna hyn drwy rwymo'i hun i'r derbynyddion alffa a beta.[3]
Fe'i ceir yn y rhan fwyaf o anifeiliaid a rhai organebau ungellog (protosoa).[4][5] Napoleon Cybulski oedd y cyntaf i ddarganfod adrenalin, a hynny yn 1895.[6]
Geirdarddiad
[golygu | golygu cod]Mae'r gair Lladin adrenalin yn golygu 'tua'r arennau', lle lleolir y chwarren adrenal. Mae'n derm masnachol a rhoddwyd masnach fraint (neu trademark) ar yr enw yn dilyn bathu'r term gan Jokichi Takamine yn 1901; cofrestrwyd y fasnach fraint gan Parke, Davis & Co yn Unol Daleithiau America. Oherwydd hyn, mae'r term 'adrenalin' yn araf golli ei blwyf a'r defnydd o'r term anfasnachol Epinephrine yn cynyddu.[7]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ 1.0 1.1 Lieberman M, Marks A, Peet A (2013). Marks' Basic Medical Biochemistry: A Clinical Approach (arg. 4th). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. t. 175. ISBN 9781608315727.
- ↑ Bell DR (2009). Medical physiology : principles for clinical medicine (arg. 3rd). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. t. 312. ISBN 9780781768528.
- ↑ 3.0 3.1 Khurana (2008). Essentials of Medical Physiology. Elsevier India. t. 460. ISBN 9788131215661.
- ↑ Buckley E (2013). Venomous Animals and Their Venoms: Venomous Vertebrates. Elsevier. t. 478. ISBN 9781483262888.
- ↑ Animal Physiology: Adaptation and Environment (arg. 5th). Cambridge University Press. 1997. t. 510. ISBN 9781107268500.
- ↑ Szablewski, Leszek (2011). Glucose Homeostasis and Insulin Resistance (yn Saesneg). Bentham Science Publishers. t. 68. ISBN 9781608051892.
- ↑ "Naming human medicines – GOV.UK". www.mhra.gov.uk.