Mate
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | te  |
|---|---|
| Math | Te llysieuol |
| Crëwr | Guaraní |
| Deunydd | maté leaf, Yerba mate |
| Gwlad | Brasil, Paragwâi, Wrwgwái, yr Ariannin |
| Cynnyrch | Yerba mate |
| Gwladwriaeth | Brasil, Wrwgwái |
| Rhanbarth | South Region |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Trwyth-ddiod traddodiadol caffein-gyfoethog o Dde America yw Mate.
Mae mate yn ddiod poblogaidd iawn yn Yr Ariannin (lle mae'n cael ei ddiffinio gan y gyfraith fel y "trwyth cenedlaethol"), ac mae yfed mate hefyd yn boblogaidd yn Wrwgwái, Paragwâi, Bolifia a De Brasil a De Tsile.
Caiff mate ei baratoi drwy lenwi plisgyn gowrd gyda dail sych y gelynnen arbennig Yerba mate (Ilex paraguariensis), cyn ychwanegu dŵr poeth at y dail. Fe gaiff y trwyth ei yfed drwy welltyn metel a eiliwr yn ‘bombilla’ mewn Sbaeneg. Mae sawl defod arbennig ynghylch paratoi ac yfed mate ac mae yfed mate yn chwarae rhan bwysig mewn bywyd cymdeithasol mewn sawl rhan o Dde America.