Nawddseintiau'r Hen Ogledd
Ceir nifer o seintiau sy'n gysylltiedig a'r Hen Ogledd, y frenhiniaeth cyn Cumbria, Swydd Gaerhirfryn a Swydd Efrog yn Lloegr, gan gynnwys:
Cynderyn
[golygu | golygu cod]- Prif: Cwthbert
Roedd Sant Cynderyn neu Mungo (518-614) yn fab i Taneu, Tywysoges y Gododdin. Bu farw Cynderyn yn 612-614. Daeth Taneu yn feichiog ar ôl cael ei threisio gan Owain mab Urien. Yn Ystrad Clud, lledaenodd Sant Cynderyn gristnogaeth i'r Alban. Ef yw nawddsant Glasgow, a chysegrwyd y "St Mungo Museum of Religious Life and Art" yn ei enw.[1].
Padrig
[golygu | golygu cod]- Prif: Padrig
Daeth Sant Padrig (385- 461) o Gymru yn wreiddiol yn y 5g. Yn ôl un chwedl, pan oedd Padrig yn 16 oed, cipiwyd ef gan fôr-ladron. Aeth y môr-ladron â Padrig i'r Irweddon. Ar ôl llawer o amser dychwelodd i Gymru lle ordeiniwyd ef. Dychwelodd drachefni i Irweddon a chyflawnodd wyrthiau fel gwaredu nadroedd o'r ynys.[2].
Oswallt a Sant Cwthbert
[golygu | golygu cod]
- Daw'r saint yn wreiddiol o'r hyn a elwir heddiw'n Lloegr, ond mae enwau Cymraeg neu Gymbrieg (yr iaith a siaradwyd cyn y Gymraeg) ar yr ardal. Mae'n bosib bod rhai pobl o'r Hen Ogledd wedi addoli Oswallt a Cwthbert. Fe'u cofnodir mewn testunau Hen Gymraeg gyda 'gos-' o flaen eu henwau, fel Llyfr Gwyn Rhydderch a Llyfr Du Gaerfyrddin.
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]