Nondui

Nondui nopo nga songongi di kosuang order Diptera suang paganakan Culicidae; genus kosuang Anopheles, Culex, Psorophora, Ochlerotatus, Aedes, Sabethes, Wyeomyia, Culiseta om Haemagoggus di soginimu 14 genus di popohompit 3,500 kawo. Nondui haro duo kawo kisisik, tinan di anaru, onom gakod di anaru; ninaru di mogisusuai nga amu kolobi 15 mm.

Kogumuan nondui tontoluhan, kiwaa munung di kibontuk proboscis anaru di kalapus kulit mamalia (toi ko' tombolog, reptilia om amfibia montok monosop raha). Namuk tontoluhan momoguno protein montok mombontuk tontolu om sabab diet nondui nopo nga paha' om koua'an, di aiso protein, kogumuan nondui tontoluhan nuru monosop raha montok manganu protein di kosudong. Nondui gontoluhan misuai mantad nondui tontoluhan, tu kiwaa munung di amu kosudong montok monosop raha. Osuai tu nondui tontoluhan mantad iso genus, Toxorhynchites, amu monosop raha. Larva nondui agayo diti nopo nga mangakan larva nondui suai.

Nondui

Nondui haro apat taang di otolinahas suang turugon koposion : tontolu, larva, pupa om molohing. Timpu tolu taang di pogulu tumanud kawo - om suhu. Culex tarsalis milo momogonop turugon koposion suang timpu 14 tadau montok 20 C om hopod tadau montok suhu 25 C. Piipiro kawo kiwaa turugon koposion di oniba solinaid apat tadau om haro nogi gisom iso wulan. Larva nondui milo ihumon id kinoyonon di kiwaig. Larva nondui momuhobo momoguno liwang tongus id dohuri tikiu. Pupa nga miagal nogi larva nga momuhobo maya sungu thorakis di haro id gelung thorakis. Kogumuan larva mangakan mikroorganisma, nga haro piipiro kawo larva di mangakan larva nondui suai. Piipiro larva nondui miagal Wyeomyia poimpasi id kinoyonon di koligogon. Larva kawo diti poimpasi id waig di nokotimung suang susumuni epifit (epiphytic bromeliad) toi ko' waig di nokotimung suang kukuwanga. Larva kawo genus Deinocerites poimpasi id walai pua' id piras rahat.