Τζον Χέρσελ

Άγγλος αστρονόμος και μαθηματικός

Ο Τζον Χέρσελ (αγγλικά: John Herschel‎‎, 7 Μαρτίου 179211 Μαΐου 1871) ήταν Άγγλος αστρονόμος και μαθηματικός, γιος του εξίσου διάσημου αστρονόμου Ουίλλιαμ Χέρσελ. Ο Τζον Χέρσελ εισήγαγε τη χρήση του συστήματος της Ιουλιανής ημέρας στην αστρονομία και συνεισέφερε σημαντικά στη βελτίωση της φωτογραφίας (κυανοτυπία). Δικοί του είναι οι φωτογραφικοί όροι «φωτογραφία», «αρνητικό» και «θετικό». Χρίσθηκε ιππότης του Βασιλικού Γκελφικού Τάγματος του Αννοβέρου (1831), βαρονέτος του Ηνωμένου Βασιλείου (1838) και εταίρος και ένας εκ των ιδρυτών της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας.

Τζον Χέρσελ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
John Frederick William Herschel (Αγγλικά)
Προφορά
Γέννηση7  Μαρτίου 1792[1][2][3]
Σλάου[4]
Θάνατος11  Μαΐου 1871[1][2][3]
Κεντ[4]
Τόπος ταφήςΑββαείο του Ουέστμινστερ
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[5][6]
ΣπουδέςΚολέγιο Ήτον
Κολλέγιο του Αγίου Ιωάννη
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααστρονόμος[7][8][9]
φωτογράφος[8]
μαθηματικός[8][9]
χημικός[9]
φυσικός[10]
συγγραφέας[11]
ΕργοδότηςΑκαδημία Επιστημών της Αγίας Πετρούπολης
Αξιοσημείωτο έργοexpedition (1833–1838)
μέτρηση[8]
General Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars
Επηρεάστηκε απόΟυίλιαμ Χέρσελ
Περίοδος ακμής1835[12]
Οικογένεια
ΣύζυγοςLady Margaret Brodie Stewart (από 1829)[13][14]
ΤέκναJohn Herschel
Alexander Stewart Herschel[13]
Caroline Emilia Mary Herschel[15]
Isabella Herschel[15]
Sir William Herschel, 2nd Baronet[15][13]
Margaret Louisa Marshall[15]
Maria Sophie Herschel[15][13]
Amelia Herschel[15]
Julia Mary Herschel[15]
Matilda Rose Herschel[15]
Francisca Herschel[15]
Constance Anne Herschel[15][13]
ΓονείςΟυίλιαμ Χέρσελ[13] και Μαίρη Μπάλντουιν[13]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαMaster of the Mint (1850–1855)
President of the British Science Association (1845–1846)[16]
Rector of Marischal College, Aberdeen (1842–1843, Πανεπιστήμιο του Αμπερντίν)
ΒραβεύσειςΕταίρος της Βασιλικής Εταιρίας
Μετάλλιο Κόπλυ (1821)[17]
Μετάλλιο Κόπλυ (1847)[18]
Τάγμα της Αξίας για τις Τέχνες και Επιστήμες
Βασιλικό Μετάλλιο (1840)
Χρυσό Μετάλλιο της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας (1836)
βραβείο Λαλάντ (1833)
Μπεϊκεριανή Διάλεξη (1823)
μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία

Επεξεργασία

Τα πρώτα χρόνια

Επεξεργασία

Ο Τζον Φρέντερικ Ουίλλιαμ Χέρσελ γεννήθηκε στο Σλάου του Μπέρκσιρ. Ήταν το μοναχοπαίδι του γερμανικής καταγωγής αστρονόμου Ουίλλιαμ Χέρσελ και της Μαίρυ Πιτ (το γένος Μπώλντουιν), καθώς και ανιψιός της αστρονόμου Κάρολαϊν Χέρσελ.

Σπούδασε στο Κολέγιο Ήτον και στο Κολλέγιο του Αγίου Ιωάννη (St. John's College) του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ. Αποφοίτησε πρώτος στη μαθηματική εξέταση "tripos" ("senior wrangler") το 1813. Ως φοιτητής συνδέθηκε με φιλία με τους μαθηματικούς Τσαρλς Μπάμπατζ και Τζορτζ Πήκοκ. Ασχολήθηκε για πρώτη φορά με την αστρονομία το 1816, όταν κατασκεύασε ένα κατοπτρικό τηλεσκόπιο διαμέτρου 18 ιντσών και εστιακής αποστάσεως 6,1 μέτρων. Ανάμεσα στο 1821 και το 1823 επανεξέτασε μαζί με τον Τζέημς Σάουθ τον κατάλογο διπλών αστέρων που είχε συντάξει ο πατέρας του. Για την εργασία αυτή τιμήθηκε το 1826 με το χρυσό μετάλλιο της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας (το οποίο ξανακέρδισε το 1836).

Εκτός από τα δύο χρυσά μετάλλια της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας (της οποία ήταν συνιδρυτής το 1820 και τρεις φορές πρόεδρος), είχε τιμηθεί και με το Μετάλλιο Lalande του Γαλλικού Ινστιτούτου (1825), το βραβείο Κόπλεϋ της Βασιλικής Εταιρείας (1821, 1847) και το Βασιλικό Μετάλλιο (1836, 1840), καθώς και με τον τίτλο του ιππότη του Βασιλικού Γκελφικού Τάγματος του Αννοβέρου (1831).

Στη Νότιο Αφρική

Επεξεργασία

Το 1833 ο Τζον Χέρσελ ταξίδεψε στη Νότιο Αφρική μαζί με το προαναφερθέν τηλεσκόπιο του, με σκοπό να συντάξει κατάλογο των αστέρων, των νεφελωμάτων και των άλλων ουράνιων σωμάτων του Νότου, που είναι αόρατα από την Ευρώπη, ως συμπλήρωση και επέκταση της επισκοπήσεως του βόρειου ημισφαιρίου του ουρανού που είχε αναλάβει αρχικώς ο πατέρας του και κατόπιν ο ίδιος ο Τζον. Κατέπλευσε στο Κέιπ Τάουν στις 15 Ιανουαρίου 1834. Ανάμεσα στις άλλες παρατηρήσεις του εκείνη την εποχή ήταν και η επιστροφή του Κομήτης του Χάλλεϋ. Πέρα από το αστρονομικό του έργο, αυτό το μακρινό ταξίδι έδωσε στον Χέρσελ μια ανάσα από τις πιέσεις που δεχόταν στο Λονδίνο, όπου ήταν ένας από τους πλέον περιζήτητους επιστήμονες. Στη Νότιο Αφρική επιδόθηκε σε ποικιλία επιστημονικών ερευνών, ελεύθερος από μια αίσθηση υποχρεώσεων προς κάποια επιστημονικά προγράμματα, και θυμόταν αυτή την περίοδο ως την «ευτυχέστερη, πιθανότατα, της ζωής» του.

 
Description of a machine for resolving by inspection certain important forms, 1832.

Με κίνητρο τις ιδέες του βαθμιαίου σχηματισμού της μορφής του τοπίου που διάβασε στις «Αρχές Γεωλογίας» του Τσαρλς Λάιελ, του έγραψε σχολιάζοντας και καλώντας για μια έρευνα των φυσικών αρχών που κρύβονται πίσω από το «μυστήριο των μυστηρίων», το πώς δηλαδή σχηματίσθηκαν τα διάφορα είδη ζωής. Υιοθετώντας μια άποψη για βαθμιαία ανάπτυξη, επιχειρηματολόγησε υπέρ της θεωρήσεως των ημερών της Βιβλικής Δημιουργίας ως εκτεινομένων σε δισεκατομμύρια χρόνια. Το γράμμα αυτό κυκλοφόρησε ευρύτερα, και ο Μπάμπατζ ενσωμάτωσε αποσπάσματά του σε έργο του.

Το 1835 η αμερικανική εφημερίδα New York Sun έγραψε μία σειρά σατιρικών άρθρων που είναι σήμερα γνωστά ως η «Μεγάλη Απάτη της Σελήνης», με δηλώσεις ψευδώς αποδιδόμενες στον Τζον Χέρσελ σχετικώς με δήθεν ανακαλύψεις ζώων που ζούσαν στη Σελήνη και που περιελάμβαναν φτερωτά ανθρωποειδή παρόμοια με νυχτερίδες.

Όταν το πλοίο Μπηγκλ έπιασε στο Κέιπ Τάουν, ο πλοίαρχος του Ρόμπερτ ΦιτςΡόυ και ο νεαρός τότε φυσιοδίφης Κάρολος Δαρβίνος επισκέφθηκαν τον Τζον Χέρσελ, στις 3 Ιουνίου 1836. Αργότερα, ο Δαρβίνος θα επηρεαζόταν από τις απόψεις του αστρονόμου καθώς ανέπτυσσε τη θεωρία της εξέλιξης: Στις πρώτες κιόλας γραμμές του διασημότερου έργου του «Η καταγωγή των ειδών» γράφει πως η πρόθεσή του είναι να ρίξει «λίγο φως στην προέλευση των ειδών — αυτό το μυστήριο των μυστηρίων, όπως έχει αποκληθεί από ένα εκ των μεγίστων φιλοσόφων μας», αναφερόμενος στον Τζον Χέρσελ.

Επιστροφή στο Λονδίνο

Επεξεργασία

Ο Χέρσελ επέστρεψε στην Αγγλία το 1838, χρίστηκε βαρονέτος και εξέδωσε το "Results of Astronomical Observations made at the Cape of Good Hope" («Αποτελέσματα αστρονομικών παρατηρήσεων από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας» το 1847. Σε αυτό το έργο πρότεινε και τα ονόματα που έχουν σήμερα οι επτά δορυφόροι του Κρόνου που ήταν τότε γνωστοί: Μίμας, Εγκέλαδος, Τηθύς, Διώνη, Ρέα, Τιτάνας και Ιαπετός. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1852, πρότεινε επίσης τα ονόματα που φέρουν σήμερα οι 4 μεγαλύτεροι δορυφόροι του Ουρανού, ερανιζόμενος από το έργο «Τρικυμία» του Σαίξπηρ: Άριελ, Ουμβριήλ, Τιτάνια και Όμπερον.

Ο Τζον Χέρσελ έγραψε και άλλα έργα, όπως το "Outlines of Astronomy" («Αστρονομίας περίγραμμα»,1849), "General Catalogue of 10,300 Multiple and Double Stars" («Γενικός κατάλογος 10.300 πολλαπλών και διπλών αστέρων», εκδόθηκε μεταθανάτια), «Οικείες διαλέξεις επί επιστημονικών θεμάτων» και "General Catalogue of Nebulae and Clusters" («Γενικός κατάλογος νεφελωμάτων και σμηνών»).

Οικογένεια

Επεξεργασία

Παντρεύτηκε την εξαδέλφη του, Μάργκαρετ Μπρόντι Στιούαρτ (1810 - 1884), και απέκτησε δώδεκα παιδιά:

Απεβίωσε το 1871 σε ηλικία 79 ετών στο Κόλλινγκγουντ κοντά στο Χώκχερστ του Κεντ. Μετά την κηδεία του, που έγινε με δημόσια δαπάνη, η σορός του τάφηκε στο Αββαείο του Ουέστμινστερ. Προς τιμή του Τζον Χέρσελ, έλαβαν το όνομά του η Νήσος Χέρσελ του Αρκτικού Ωκεανού, βόρεια του Γιούκον, και ο κρατήρας J. Herschel της Σελήνης.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb121665580. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. 2,0 2,1 2,2 MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2017.
  3. 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6v1261m. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. 4,0 4,1 (Ιταλικά) www.accademiadellescienze.it. John-Frederick-William-Herschel. Ανακτήθηκε στις 1  Δεκεμβρίου 2020.
  5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb121665580. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jo20201061847. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  7. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 23  Ιουνίου 2015.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 Arthur Berry: «A Short History of Astronomy» (Βρετανικά αγγλικά) John Murray. Λονδίνο. 1898.
  9. 9,0 9,1 9,2 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/161690. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  10. Ανακτήθηκε στις 17  Ιουνίου 2019.
  11. «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  12. (Ολλανδικά) RKDartists. rkd.nl/explore/artists/381493. Ανακτήθηκε στις 20  Σεπτεμβρίου 2022.
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 13,7 13,8 «Kindred Britain»
  14. p2866.htm#i28658. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  15. 15,00 15,01 15,02 15,03 15,04 15,05 15,06 15,07 15,08 15,09 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  16. books.google.co.uk/books?id=OM1BAQAAMAAJ&pg=PR20&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false.
  17. «Award winners : Copley Medal». (Αγγλικά) Βασιλική Εταιρεία. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2018.
  18. «Award winners : Copley Medal».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία