Καρατζάκιοϊ Σερρών

Κάτω Καραντζάκιοϊ
Κάτω Καραντζάκιοϊ Κάτω Καραντζάκιοϊ
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Κεντρικής Μακεδονίας
Περιφερειακή Ενότητα	Σερρών
Δήμος	Σερρών
Δημοτική Ενότητα	Μητρουσίου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Μακεδονίας
Νομός	Σερρών

Δείτε επίσης: Μονοκκλησιά Σερρών και Βαρικό Σερρών

Το Καρατζάκιοϊ, γνωστό ανά περιόδους και ως Μεγάλο Καρατζάκιοϊ, Άνω Καρατζάκιοϊ ή Κάτω Καρατζάκιοϊ, είναι εγκαταλελειμμένος οικισμός στον σημερινό Δήμο Σερρών της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Πρόκειται για τον αρχικό οικισμό του σημερινού κατοικημένου χωριού Μονοκκλησιά Σερρών και βρισκόταν σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου νοτίως αυτού.

Ονομασία

Στην περιοχή δυτικά της πόλης των Σερρών και κοντά στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα, κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και έως το 1926, η ονομασία Καρατζάκιοϊ, Καρατζά-Κιοϊ ή Καρατζά αντιστοιχούσε σε τρεις οικισμούς, που βρίσκονταν σε διαφορετικές, αλλά κοντινές μεταξύ τους τοποθεσίες.

Ο πρώτος οικισμός, στον οποίο αναφέρεται και το παρόν λήμμα, βρισκόταν βορειοανατολικά του ποταμού Στρυμόνα, εγκαταλείφθηκε το 1923 και σήμερα δεν σώζονται ίχνη του. Περίπου ένα χιλιόμετρο πιο βόρεια, υπήρχε οθωμανικό τσιφλίκι, στη θέση του οποίου χτίστηκε αργότερα το σημερινό χωριό Μονοκκλησιά Σερρών. Ο τρίτος οικισμός βρισκόταν νοτιοδυτικά του Στρυμόνα και ταυτίζεται με το σημερινό χωριό Βαρικό Σερρών.

Σε βιβλιογραφικές, στατιστικές, χαρτογραφικές ή άλλες πηγές και ανάλογα με την περίοδο, οι ονομασίες των παραπάνω οικισμών εμπεριέχουν συχνά κάποιον γεωγραφικό (Άνω, Κάτω) ή στατιστικό προσδιορισμό (Μεγάλο, Μικρό), με σκοπό τη μεταξύ τους διάκριση. Επιπλέον, οι δύο οικισμοί βορειοανατολικά του Στρυμόνα, στην περιοχή της σημερινής Μονοκκλησιάς, άλλοτε αναγνωρίζονται ως ένας με κοινή ονομασία, ενώ άλλοτε διακρίνονται μεταξύ τους. Γι' αυτόν τον λόγο, η μελέτη τους απαιτεί προσοχή, καθώς ο ίδιος οικισμός μπορεί σε μια πηγή να αναφέρεται ως Άνω Καρατζάκιοϊ, ώστε να ξεχωρίζει από τον νότιο οικισμό, ενώ σε άλλη πηγή να αναφέρεται ως Κάτω Καρατζάκιοϊ, για να ξεχωρίζει από τον βόρειο οικισμό.

Ιστορία

Οθωμανική περίοδος

Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το Καρατζάκιοϊ ανήκε διοικητικά στον Καζά των Σερρών του Σαντζακίου των Σερρών του Βιλαετίου της Θεσσαλονίκης.

Στη δημογραφική μελέτη «Εθνογραφία των Βιλαετίων Αδριανούπολης, Μοναστηρίου και Θεσσαλονίκης» που εκδόθηκε το 1878 στην Κωνσταντινούπολη, εκτιμάται ότι το 1873 ο οικισμός Μεγάλο-Καραντζά αποτελούνταν από 56 σπίτια και 162 κατοίκους. Σύμφωνα με εθνογραφικά στοιχεία για το σαντζάκι των Σερρών, από δύο Σλάβους μελετητές του 19^ου αιώνα, το 1878 στο Καραντζάκιοϊ υπήρχαν 44 σπίτια, 52 ζευγάρια και 40 ανύπαντροι. Το 1889, ο Στέφαν Βέρκοβιτς στο έργο «Τοπογραφικό-Εθνογραφικό Σκίτσο της Μακεδονίας», με στατιστικά στοιχεία της περιόδου 1857-1883, σημείωσε το Μεγάλο-Καραντζά-Κιοϊ ως ένα τσιφλίκι με 74 σπίτια. Η στατιστική μελέτη του Βούλγαρου γεωγράφου Βασίλ Κάντσωφ, «Μακεδονία, Εθνογραφία και Στατιστική», εκτιμά ότι το 1900 ο οικισμός είχε 480 κατοίκους, ενώ σύμφωνα με τη μελέτη «La Macédoine et sa Population Chrétienne» του Βούλγαρου Ντίμιταρ Μπρανκόφ, το 1904 ζούσαν εκεί 480 κάτοικοι. Στην «Εθνολογική Στατιστική των Βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου» του Αθανάσιου Χαλκιόπουλου που εκδόθηκε το 1910 στην Αθήνα, αναφέρεται ότι το Άνω Καρατζάκιοϊ είχε 150 εξαρχικοί. Σε υπολογισμούς που εξέδωσε, το έτος 1919, η Επιτελική Υπηρεσία του Ελληνικού Στρατού, αναφέρονται 480 «Βούλγαροι Σχισματικοί, Διαμαρτυρόμενοι κ.λπ.».

Πληθυσμός

Απογραφή	Ονομασία	Κάτοικοι			Αναφ.
		Άνδρες	Γυναίκες	Σύνολο
1913	Καρατζάκιοϊ	133	179	312
1915	Καρατζάκιοϊ	206	192	398
1920	Καρατζά-Κιοϊ	48	39	87
1923 *	Καρατζά-Κιοϊ	119	121	240

* απογραφή προσφύγων