Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού
Συντεταγμένες: 37°24′57″N 22°41′08″E / 37.415959°N 22.685469°E
| Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | ρωμαϊκή έπαυλη και αρχαιολογική θέση |
| Αρχιτεκτονική | αρχαία ρωμαϊκή αρχιτεκτονική |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°24′57″N 22°41′7″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Βόρειας Κυνουρίας |
| Τοποθεσία | Εύα |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Χρηματοδότης | Ηρώδης ο Αττικός |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Η Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού είναι αρχαία ρωμαϊκή έπαυλη που βρίσκεται στα όρια της κοινότητας των Κάτω Δολιανών,[1] λίγα χιλιόμετρα έξω από το Άστρος της Αρκαδίας.[2] Αποτελεί τον σημαντικότερο αρχαιολογικό χώρο της Κυνουρίας[3] και ένα από τα σημαντικότερα μνημεία των Ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων σε όλο τον κόσμο,[2][4] ενώ είχε χαρακτηρισθεί το λαμπρότερο έργο εκείνης της εποχής στην Ελλάδα.[5] Στην κατασκευή της, μεταξύ άλλων, έχει χρησιμοποιηθεί μάρμαρο Δολιανών.[6] Σε πολύ κοντινή απόσταση βρίσκεται η Μονή Λουκούς.
Ιστορία ερευνών - ανασκαφών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού χτίστηκε τον 2ο αιώνα μ.Χ. από τον διάσημο πολιτικό και σοφιστή Ηρώδη τον Αττικό, στην περιοχή της αρχαίας πόλης Εύας.[7] Η έπαυλη εντοπίστηκε το 1809 από τον Βρετανό (Άγγλο) περιηγητή Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ (William Martin Leake), ενώ ταυτίστηκε με την έπαυλη στις αρχές του 20ου αιώνα από τον αρχαιολόγο και καθηγητή Κωνσταντίνο Ρωμαίο.
Οι ανασκαφές για την έπαυλη ξεκίνησαν από την Ε΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (Ε΄ ΕΠΚΑ)[8] το 1978 από τον Γεώργιο Σταϊνχάουερ και τον Παναγιώτη Φάκλαρη, ο οποίος δημοσίευσε τα πρώτα ευρήματα.[9] Από το 1984 ως το 1987 και το 1989 η ανασκαφή συνεχίστηκε από την Αλκμήνη Σταυρίδη. Κατά τη δεκαετία του 1990 η Εφορεία συνέχισε τη σωστική ανασκαφή υπό την εποπτεία του Θεόδωρου Σπυρόπουλου.[10] Σύμφωνα με το Υπουργείο Πολιτισμού, η ανασκαφή των Σπυρόπουλων, Θεόδωρου και Γεωργίου, δεν υπήρξε συστηματική, δηλαδή δεν ανταποκρινόταν στους κανόνες και τις επιταγές της αρχαιολογικής επιστήμης.[α]
Το κτίριο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η έπαυλη του Ηρώδη αποτελείται από το κεντρικό αίθριο (αυλή) και από ένα τεράστιο ποταμό (που μιμείται την αιγυπτιακή κάνωπο και τις εγκαταστάσεις της βίλας του Αδριανού στο Τιβόλι της Ρώμης), από στοές και διαδρόμους συνολικού εμβαδού άνω των 1000 τ.μ. που είναι διακοσμημένες με μοναδικές ψηφιδωτές συνθέσεις. Στο βόρειο μέρος έχει χτιστεί το μέγαρο του Ηρώδη του Αττικού, ενώ στο νότιο ανακαλύφθηκε το λουτρικό συγκρότημα και μνημειώδες Μαυσωλείο ή Ηρώο προς τιμήν του Αντίνοου του οποίου βρέθηκε το 1991 καθήμενο άγαλμα υπερφυσικού μεγέθους.
Ευρήματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1995 ανακαλύφθηκαν εκεί τα ελληνιστικά συμπλέγματα του Μενέλαου με τον Πάτροκλο και του Αχιλλέα με την Πενθεσίλεια. Ένα άλλο πρωτότυπο αριστούργημα είναι η περίφημη νηρηίδα του Ξάνθου, έργο του 5ου αιώνα π.Χ. Εξαιρετικά γλυπτά είναι επίσης το άγαλμα του Σάτυρου, το ανάγλυφο της Κυβέλης με τους λατρευτές της, το ανάγλυφο με τις μούσες με τον Απόλλωνα και αναρίθμητα άλλα γλυπτά και πορτραίτα της εποχής του Ηρώδη με ξεχωριστό το αναθηματικό ανάγλυφο των θεών Απόλλωνα και Πάνα που παρακολουθούν σκηνή θυσίας ταύρου μέσα στο άλσος.
Εξέδρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην εξέδρα που έκλεινε την δυτική πλευρά της έπαυλης υπήρχε ολόκληρη πινακοθήκη εικονιστικών προτομών Ρωμαίων αυτοκρατόρων, φιλοσόφων και ρητόρων.Όλα αυτά τα γλυπτά αποτελούν σήμερα μία από τις μεγαλύτερες συλλογές γλυπτών του 2ο αιώνα μ.Χ. σε όλο τον κόσμο. Την νότια πλευρά της έπαυλης διακοσμούσαν οι δώδεκα άθλοι του Ηρακλή. Ο ανασκαφέας Θεόδωρος Σπυρόπουλος χαρακτηρίζει την έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού όχι μόνο ως ένα μοναδικό μουσείο της αρχαίας τέχνης, αλλά κι ένα ενεργό καλλιτεχνικό, επιστημονικό και παιδαγωγικό κέντρο του όψιμου Ελληνισμού. Πολλά εκθέματα βρίσκονται στο αρχαιολογικό μουσείο του Άστρους.
Στέγαστρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Υπουργείο Πολιτισμού άρχισε να ανεγείρει στέγαστρο, το οποίο θα είχε ανάπτυγμα 4,5 στρεμμάτων και κυλιόμενες σκάλες! Το στέγαστρο θα στηριζόταν σε δώδεκα πυλώνες από οπλισμένο σκυρόδεμα, οι οποίοι κατασκευάσθηκαν εντός της περίστυλης αυλής της επαύλεως από την τεχνική εταιρεία η οποία είχε αναλάβει την κατασκευή του. Τον Ιανουάριο του 2011 ο «Ειδικός Σύμβουλος Ποιοτικού Ελέγχου» του ΕΣΠΑ επισκέφθηκε το εργοτάξιο και κατέταξε το έργο στη χειρότερη κατηγορία.[β] Οι εργασίες από τότε διεκόπησαν. Στον αρχαιολογικό χώρο είχε εγκαταλειφθεί από την τεχνική εταιρεία μεγάλη γερανογέφυρα η οποία αφαιρέθηκε μετά από διαμαρτυρίες των κατοίκων το 2015. Επίσης τότε αφαιρέθηκε και η επιγραφή η οποία παρουσίαζε τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου. Σημειωτέον επίσης ότι κατεβλήθη από τους αρμοδίους στην ανάδοχο εταιρία το ποσό του 1,7 εκ. ευρώ, δηλαδή το 39,55% του συνολικού προβλεφθέντος τιμήματος, επειδή υλοποίησε πιθανώς το 5% του όλου έργου.
Εγκατάλειψη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι ανασκαφές στην περιοχή δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ και εγκαταλείφθηκαν πλήρως το 2008.[11] Ως αποτέλεσμα το μνημείο δεν έχει καταφέρει να αναδειχθεί ανάλογα με τη σημασία του και δεν είναι προσβάσιμο στο κοινό. Μάλιστα η διάσωσή του έχει κριθεί πλέον αναγκαία.[4][12]
Φωτοθήκη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ευρήματα από την Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού
-
Άγαλμα θεάς, πιθανότατα της Αφροδίτης, που βρέθηκε κοντά στο μοναστήρι της Λουκούς (Αρκαδία), κατά πάσα πιθανότητα από τη διακόσμηση της βίλας του Ηρώδη του Αττικού, μέσα του 2ου αιώνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα. -
Προτομή ρωμαϊκής εποχής που απεικονίζει σε νεαρή ηλικία τον Μέμνονα, που υιοθετήθηκε από τον φιλόσοφο και πολιτικό Ηρώδη τον Αττικό. Βρίσκεται στη συλλογή Antikensammlung στο Άλτες Μουζέουμ του Βερολίνου και προέρχεται από τη βίλα του Ηρώδη του Αττικού, περί το 170. -
Ο Πολυδευκίωνας, αγαπημένος μαθητής του Ηρώδη, σε αναθηματικό ανάγλυφο από τη βίλλα στη Μονή Λουκούς. Έκθεμα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
,_probably_from_the_decoration_of_the_villa_of_Herodes_Atticus,_middle_of_2nd_century_AD,_National_Archaeological_Museum_of_Athens_(14118953833).jpg)
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους
- Αρχαιολογικό Μουσείο Τρίπολης
- Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
- Μονή Λουκούς Αρκαδίας
- Κωνσταντίνος Ρωμαίος
- Παναγιώτης Φάκλαρης
- Θεόδωρος Σπυρόπουλος (αρχαιολόγος)
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το άρθρο της αρχαιολόγου Στέλλας Ραυτοπούλου, με τίτλο: Ρωμαϊκή Έπαυλη στη Λουκού Κυνουρίας Αρχειοθετήθηκε 2016-05-07 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα "Οδυσσεύς", του Υπουργείου Πολιτισμού
- Παναγιώτης Φάκλαρης “Η χαμένη έπαυλη του Ηρώδη Αττικού”, 13/02/2000, εφημερίδα Το Βήμα
- Έπαυλη του Ηρώδη Αττικού, στην ιστοσελίδα: arcadia.ceid.upatras.gr
- Κυνουρία - Περιήγηση στην Ανατολική Αρκαδία, εκδοτική Καλαμάτας, σελ.14.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Δήμος Βόρειας Κυνουρίας: «Το Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους αποκαλύπτει τα μυστικά της Έπαυλης του Ηρώδη Αττικού» στο YouTube
- «Η Βόρεια Βασιλική στη Βίλα του Ηρώδου του Αττικού στην Εύα/Λούκου: Νέες Παρατηρήσεις για την Αρχιτεκτονική και το Γλυπτικό Πρόγραμμα», μελέτη από τους Χρύσανθο Κανελλόπουλο, Άννα Β. Καραπαναγιώτου, δημοσιευμένη στο Περιοδικό του Τομέα Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης (AURA).(Αγγλικά)
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Villa of Herodes Atticus στο Wikimedia Commons
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «η ανασκαφή αυτή ουδέποτε κηρύχθηκε συστηματική», απάντηση αν. υπουργού πολιτισμού Νίκου Ξυδάκη σε επερώτηση του βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας κ. Κώστα Βλάση στις 28 Απριλίου 2015.
- ↑ «διαπιστώνει τόσα ελαττώματα στο έργο, ώστε το κατατάσσει στην κατηγορία iii, δηλαδή στη χειρότερη», ανοικτή επιστολή της πολιτευτού κ. Εύης Τατούλη προς τον αν. υπουργό κ. Ν. Ξυδάκη στις 24 Μαρτίου 2015.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Μια Αμαζόνα-Καρυάτιδα από τη Λουκού». Αρχαιολογία Online. 10 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ 2,0 2,1 «Βίλα Ηρώδη Αττικού». www.discoverkynouria.gr. 10 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2020.
- ↑ «Ιερά Μονή Λουκούς – Ιερά Μητρόπολις Μαντινείας και Κυνουρίας». Ιερά Μητρόπολις Μαντινείας και Κυνουρίας. 25 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2020.
- ↑ 4,0 4,1 Iefimerida.Gr, Newsroom (8 Νοεμβρίου 2016). ««SOS» για τη Ρωμαϊκή Επαυλη του Ηρώδη Αττικού στην Αρκαδία [εικόνες] - ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Αρχαιολογικός Χώρος Εύας - Επαυλη Ηρώδου του Αττικού (Αρχαιολογικός Χώρος) [ΑΡΚΑΔΙΑ, ΒΟΡΕΙΑ ΚΥΝΟΥΡΙΑ]». EG. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2021.
- ↑ Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης Πανεπιστημίου Αθηνών - Corpus Αρχαίων Λατομείων Αρχειοθετήθηκε 2022-01-20 στο Wayback Machine., σελ. 164
- ↑ Έπαυλη του Ηρώδη Αττικού Αρχειοθετήθηκε 2016-09-10 στο Wayback Machine., στην ιστοσελίδα: arcadia.ceid.upatras.gr
- ↑ «Ε΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016.
- ↑ «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού - Ρωμαϊκή Έπαυλη στη Λουκού Κυνουρίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2016.
- ↑ Άρθρο της αρχαιολόγου Στέλλας Ραυτοπούλου, με τίτλο: Ρωμαϊκή Έπαυλη στη Λουκού Κυνουρίας Αρχειοθετήθηκε 2016-05-07 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα "Οδυσσεύς", του Υπουργείου Πολιτισμού
- ↑ Αλεβίζου, Έφη (8 Νοεμβρίου 2016). «SOS εκπέμπει η Ρωμαϊκή Έπαυλη του Ηρώδη Αττικού στην Αρκαδία». in.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2024.
- ↑ «Σήμα εκτάκτου ανάγκης εκπέμπουν οι αρχαιολόγοι για τη ρωμαϊκή έπαυλη του Ηρώδη Αττικού στη Λουκού Κυνουρίας (εικόνες)». Pronews.gr. 8 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2024.