Αλφόνσος Ε΄ της Αραγωνίας

Αλφόνσος Ε΄
Βασιλιάς της Αραγωνίας, Βαλένθια, Σικελίας, Σαρδηνίας, Κορσικής, Μαγιόρκας και κόμης της Βαρκελώνης
Περίοδος	1416 - 1458
Προκάτοχος	Φερδινάνδος Α΄
Διάδοχος	Ιωάννης Β΄
Βασιλιάς της Νεαπόλεως
Περίοδος	1442 - 1458
Προκάτοχος	Ρενέ Βαλουά-Ανζού
Διάδοχος	Φεδινάνδος Α΄
Γέννηση	1396 Μεδίνα δελ Κάμπο, Καστίλη
Θάνατος	27 Ιουλίου 1458 (ετών 62) κάστρο ντελ' Όβο, Νάπολη
Τόπος ταφής	Μονή Πομπλέτ
Σύζυγος	Μαρία της Καστίλης
Επίγονοι	(νόθος) Φερδινάνδος Α΄ της Νεαπόλεως (νόθη) Μαρία Ελεονώρα
Οίκος	Οίκος της Τραστάμαρα
Πατέρας	Φερδινάνδος Α΄ της Αραγωνίας
Μητέρα	Ελεονώρα του Αλμπουρκέρκε
Θρησκεία	Καθολικός Χριστιανός
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Ο Αλφόνσος Ε΄ της Αραγωνίας ή Αλφόνσος ο Μεγαλόψυχος ή Αλφόνσος ο Σοφός (ισπανικά: Alfonso V de Aragón‎‎, 1396 - 27 Ιουνίου 1458) ήταν Βασιλιάς της Αραγωνίας, Βασιλιάς της Σικελίας ως Αλφόνσος Α΄, Βασιλιάς της Μαγιόρκας, Βασιλιάς της Σαρδηνίας και της Κορσικής ως Αλφόνσος Β΄, Βασιλιάς της Βαλένθια ως Αλφόνσος Γ΄ και Κόμης της Βαρκελώνης ως Αλφόνσος Δ΄ (1416 - 1458). Διετέλεσε επίσης Βασιλιάς της Νεαπόλεως (1442 - 1458)..

Βιογραφία

Ο Αλφόνσος Ε΄ ήταν γιος του αντιβασιλιά της Καστίλης και μετέπειτα βασιλιά της Αραγωνίας, Φερδινάνδου της Αντεκέρα και της Ελεονώρας των Τραστάμαρα, κόρης του Σάντσο-Αλφόνσου κόμη του Αλμπουρκέρκε. Έγινε διάδοχος του αραγωνικού θρόνου το 1412, όταν ο πατέρας του ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Αραγώνας μετά τον Συμβιβασμό του Κάσπε· τρία χρόνια αργότερα, στον καθεδρικό ναό της Βαλένθια νυμφεύτηκε την εξαδέλφη του, πριγκίπισσα Μαρία των Τραστάμαρα, κόρη του Ερρίκου Γ΄ της Καστίλης και της Αικατερίνης του Λάνκαστερ. Διαδέχθηκε τον πατέρα του στις 2 Απριλίου 1416.

Γενικά η βασιλεία του θεωρείται επιτυχημένη, όσον αφορά τις προσωπικές του βλέψεις στην Ιταλία. Κατέκτησε το βασίλειο της Νεαπόλεως και το ενσωμάτωσε οριστικά στο Στέμμα της Αραγώνας, μετεγκαθιστώντας το παλάτι του στη νοτιοϊταλική πρωτεύουσα και θέτοντας στόχους για τη δημιουργία μιας ακόμη ευρύτερης μεσογειακής αυτοκρατορίας. Στα σχέδιά του ενέταξε πολλάκις την εισβολή των Βαλκανίων και γι' αυτό ήρθε σε επαφές και σύναψε συμμαχία με τον Αλβανό ηγέτη Γεώργιο Σκεντέρμπεη. Εντούτοις έδειξε μια πλήρη αδιαφορία για τα πατρογονικά εδάφη του Στέμματος στην Ιβηρική χερσόνησο, τα οποία επισκέφτηκε μετρημένες φορές μόνο για να ζητήσει ενισχύσεις σε στρατεύματα ή σε χρήματα, γεγονός που ενέτεινε τη δυσαρέσκεια των υποτελών του και προετοίμασε το έδαφος για τον Καταλανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Απεβίωσε το 1458 και τον διαδέχθηκε ο γιος του, Ιωάννης Β΄.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στη Μεδίνα ντελ Κάμπο. Ο πατέρας του ήταν υιός του Ιωάννη Α΄ βασιλιά της Καστίλης και της Ελεονώρας Βαρκελώνης, μέσω της οποίας ο Φερδινάνδος Α΄ κληρονόμησε το βασίλειο της Αραγωνίας και της Σικελίας. Αν και η Σαρδηνία ανήκε στη Γένουα, ισχυρίσθηκε ότι ήταν δική του· από το 1420 κατείχε μεγάλο μέρος της Κορσικής και το 1421 η άκληρη Ιωάννα Β΄ Καπετιδών-Ανζού βασίλισσα της Νεαπόλεως τον κάλεσε να τη βοηθήσει εναντίον του διεκδικητή Λουδοβίκου Γ΄ Βαλουά-Ανζού. Τον υιοθέτησε και του υποσχέθηκε την κληρονομία του βασιλείου της Νεαπόλεως. Επειδή ο Λουδοβίκος Γ΄ είχε τον κοντοτιέρο Μούτσιο Σφόρζα και την υποστήριξη του πάπα Μαρτίνου Ε΄, ο Αλφόνσος Ε΄ εκμίσθωσε τον κοντοτιέρο Μπράτσιο ντα Μοντόνε και υποστήριξε τον αντίπαπα Βενέδικτο ΙΓ´.

Όταν ο πάπας δυσαρεστήθηκε με τη βασίλισσα και ο Σφόρζα αποσύρθηκε, ο Αλφόνσος Ε΄ νόμισε ότι όλα λύθηκαν, αλλά ο η Ιωάννα Β΄ είχε κάνει τον εραστή της Τζιάννι Καρατσιόλο κυβερνήτη του βασιλείου, άνδρα με φιλοδοξία υπέρμετρη. Ο Αλφόνσος Ε΄ τον συνέλαβε και πολιόρκησε τη βασίλισσα στο κάστρο Καπουάνο. Η Ιωάννα Β΄ κάλεσε τον Σφόρζα, που νίκησε τους Αραγωνέζους στρατιώτες και εξαγόρασε τον Καρατσιόλο· οι δυο τους πήγαν στην Αμβέρσα ενώ ο Αλφόνσος Ε΄ αποσύρθηκε στο κάστρο Νουόβο, όπου έλαβε ενίσχυση 22 γαλερών υπό τον Τζιοβάννι ντα Καρντόνα. Η πολυπράγμων Ιωάννα Β΄ αποκήρυξε την υιοθεσία του Αλφόνσου Ε΄ και, με την προτροπή του πάπα, ονόμασε κληρονόμο της τον Λουδοβίκο Γ´. Ο Αλφόνσος Ε΄ κάλεσε τους μισθοφόρους του Μοντόνα να πολιορκήσουν τη βασίλισσα στη Λ΄ Ακουίλα· εκεί σκοτώθηκε ο Μούτσιο Σφόρζα. Επειδή έπρεπε να επιστρέψει στην Αραγωνία, όπου αδελφοί του αντιδικούσαν με το βασίλειο της Καστίλης, άφησε στη Νάπολη τον αδελφό του Πέτρο. Στη διαδρομή κατέστρεψε τη Μασσαλία, που ήταν ιδιοκτησία του Λουδοβίκου Γ´.

Ο Φίλιππος-Μάριος Βισκόντι δούκας του Μιλάνου ήλθε σε βοήθεια της Ιωάννας Β΄ με Γενουατικό στόλο και αφού κατέλαβε περιοχές γύρω από τη Νάπολη, πολιόρκησε την πόλη με τη βοήθεια των μισθοφόρων του Φρανσέσκο Σφόρζα, υιού του Μούτσιο. Εισέβαλαν στη Νάπολη το 1424 και ο Πέτρος, αφού αντιστάθηκε στο κάστρο Νουόβο, αποσύρθηκε στη Σικελία. Η Ιωάννα Β΄ επέστρεψε στην πόλη, αλλά οι επικίνδυνες φιλοδοξίες του Καρακιόλο έκαναν τη βασίλισσα να σχεδιάσει τη δολοφονία του το 1432. Το 1434 απεβίωσε ο Λουδοβίκος Γ΄ και η Ιωάννα Β΄, αφού έκανε κληρονόμο της τον νεότερο αδελφό του Ρενέ, απεβίωσε το επόμενο έτος. Ο νέος κληρονόμος δεν άρεσε στον πάπα Μαρτίνο Δ΄, τυπικά επικυρίαρχο του βασιλείου. Οι Ναπολιτάνοι αντέδρασαν καλώντας τους Γάλλους και ο Αλφόνσος Ε΄ αποφάσισε να παρέμβει· κατέλαβε την Κάπουα και πολιόρκησε τη Γαέτα, αλλά ο Βισκόντι έστειλε Γενουατικό στόλο 25 γαλερών με τον Μπιάζιο Ασερέτο, που νίκησε και αιχμαλώτισε τον βασιλιά της Αραγωνίας και της Σικελίας.

Ο αιχμάλωτος Αλφόνσος Ε΄ εντυπωσίασε με την καλλιεργημένη συμπεριφορά του και έπεισε τον Βισκόντι ότι δεν συμφέρει το Μιλάνο να ηττηθεί η Αραγωνική μερίδα της Νάπολης, έτσι ελευθερώθηκε και με τον Σικελικό του στόλο κατέλαβε την Κάπουα και τη Γαέτα το 1436. Τα παπικά στρατεύματα που εισέβαλαν, τα αντιμετώπισε δωροδοκώντας τον διοικητή τους καρδινάλιο Τζιοβάνι Βιτελέσκι. Ο Ρενέ είχε καταφέρει να φθάσει στη Νάπολη το 1438. Ο Αλφόνσος Ε΄ άρχισε να πολιορκεί την πόλη, αλλά ο αδελφός του Πέτρος σκοτώθηκε στη μάχη και το κάστρο Νουόβο καταλήφθηκε από τους άνδρες του Ρενέ το 1439. Μετά τον θάνατο του Τζάκοπο Καλντόρα, κοντοτιέρου του Ρενέ, ο Αλφόνσος Ε΄ κατέλαβε εύκολα τις περιοχές γύρω από τη Νάπολη. Είχε το πιο εντυπωσιακό πυροβολικό της εποχής και άρχισε την πολιορκία της Νάπολης το 1441· μετά την επιστροφή του Ρενέ στην Προβηγκία, εύκολα κατέβαλε την αντίσταση των Ναπολιτάνων και εισήλθε θριαμβευτικά στην πόλη το 1443. Τρία έτη μετά κατέλαβε και τη Σαρδηνία.

Το 1448 μερικοί βαρώνοι της Νάπολης επαναστάτησαν και ο Αλβανός αρχηγός Σκεντέρμπεης απέστειλε τρεις σειρές στρατού υπό τον Δημήτριο Ρέρες για βοήθεια. Ο βασιλιάς της Αραγωνίας έγινε ο δυνατός και πιστός υποστηρικτής του· μάλιστα μετά τη δεύτερη νίκη του Σκεντέρμπεη το 1451 εναντίον του Μουράτ Β΄, τον έκανε υποτελή του και του έστειλε χρήματα, στρατό, στρατιωτικό εξοπλισμό και την υπόσχεση να παραγάγει καταφύγιο στον ίδιο και στην οικογένειά του, αν παραστεί ανάγκη.

Ο Αλφόνσος Ε΄ είχε ένα μόνο υιό, τον νόθο Φερδινάνδο και με το να δηλώσει υποτέλεια στον πάπα Ευγένιο Δ΄, έλαβε τη συγκατάθεσή του ότι μπορούσε να κληροδοτήσει τη Νάπολη στον Φερδινάνδο. Ενώ σχεδίαζε να κατακτήσει τη Γένοβα, απεβίωσε στο κάστρο ντελ' Όβο (του Αυγού) το 1458. Όσο ζούσε την Αραγωνία διαχειριζόταν ο νεότερος αδελφός του Ιωάννης, που τον διαδέχθηκε ως Ιωάννης Β΄ στην Αραγωνία, Σικελία και Σαρδηνία.

Οικογένεια

Το 1408 νυμφεύτηκε την εξαδέλφη του Μαρία των Τραστάμαρα, κόρη του Ερρίκου Γ΄ βασιλιά της Καστίλης, αλλά δεν απέκτησαν τέκνα.

Είχε ερωμένη τη Λουκρέτσια ντ' Αλάγκνο, de facto βασίλισσα και μούσα του.

Από την ερωμένη του Ζιραλντόνα Καρλίνο είχε τέκνα:

• (νόθος) Φερδινάνδος Α΄ 1423 - 1494, που τον διαδέχθηκε στη Νάπολη
• (νόθη) Μαρία, 1433/4 - 1449, παντρεύτηκε τον Λεονέλλο ντ' Έστε μαρκήσιο της Φερράρα.
• (νόθη) Ελεονώρα, παντρεύτηκε τον Μαριάνο Μαρζάνο δούκα του Σκουιλλάσε, πρίγκιπα του Ροσάνο. Η κόρη τους:
  • Φραντσέσκα παντρεύτηκε τον Λεονάρδο Γ΄ Τόκκο παλατινό κόμη της Κεφαλληνίας-Ζακύνθου και δεσπότη της Ηπείρου.

Επίσης κόρη του ήταν η:

• Κόλια ντε Τζιουντίτσι.
  • Τζάκοπο Γ΄ Αππιάνο κύριος του Πιομπίνο, νυμφεύτηκε τη Μπαττιστίνα Φρεγκόζο, κόρη του Μπαττίστα Α΄ ντι Καμποφραγκόζο δόγη της Γένουας.
    • Σεμίραμις Αππιάνο, παντρεύτηκε τον Λαυρέντιο των Μεδίκων τον Νεότερο.

Πηγές

• Jeffrey S. Widmayer (30 November 2006). "The Chronicle of Montpellier H119: Text, Translation and Commentary". In Erik Kooper. The Medieval Chronicle IV. Rodopi. p. 231. ISBN 978-90-420-2088-7. Retrieved 5 February 2013.
• Hugh Chrisholm (1911). The Encyclopaedia Britannica: A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information. At the University Press. p. 736.
• Girma Beshah and Merid Wolde Aregay, The Question of the Union of the Churches in Luso-Ethiopian Relations (1500–1632) (Lisbon: Junta de Investigações do Ultramar and Centro de Estudos Históricos Ultramarinos, 1964), pp.13–4.
• Girma Beshah and Merid Wolde Aregay, The Question of the Union of the Churches, pp.14.
• O. G. S. Crawford (editor), Ethiopian Itineraries, circa 1400 – 1524 (Cambridge: the Hakluyt Society, 1958), pp. 12f.