Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ

Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Andrés Manuel López Obrador (Ισπανικά)
Προφορά
Γέννηση	13  Νοεμβρίου 1953 Tepetitán
Κατοικία	National Palace (2019–2024) Chontalpa Βίλαχερμοσα Κογιοακάν Τλάλπαν
Χώρα πολιτογράφησης	Μεξικό
Θρησκεία	Χριστιανισμός
Ύψος	1,73 m
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Ισπανικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Ισπανικά
Εκπαίδευση	πτυχίο
Σπουδές	Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού (1973–1976)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός συγγραφέας πολιτικός επιστήμονας
Μισθός	1.697.081 Μεξικάνικο πέσο και 1.808.826 Μεξικάνικο πέσο
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	PRIAN, Party of the Democratic Revolution και Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα
Οικογένεια
Σύζυγος	Rocío Beltrán Medina (1980–2003) Μπεατρίς Γκουτιέρες Μούλερ (από 2006)
Τέκνα	Andrés Manuel López Beltrán Gonzalo Alfonso López Beltrán Jesús Ernesto López Gutiérrez José Ramón López Beltrán
Συγγενείς	Nora Beatriz Müller Bentjerodt (πεθερά)
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Head of Mexico City government (2000–2005) President of the Democratic Revolution Party (1996–1999) President of National Regeneration Movement (2015–2017) Πρόεδρος του Μεξικού (2018–2024)
Βραβεύσεις	βραβείο Ιγκ Νόμπελ (Σεπτέμβριος 2020) Τάγμα του Αετού των Αζτέκων Τάγμα του Κετζάλ Εθνικό Τάγμα Χοσέ Μαρτίν
Ιστότοπος
lopezobrador.org.mx
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα

O Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ (Andrés Manuel López Obrador, ισπανική προφορά: anˌdɾes maˈnwel ˈlopes oβɾaˈðoɾ ; 13 Νοεμβρίου 1953-), συχνά συντομογραφείται ως AMLO, είναι Μεξικανός πολιτικός, ο οποίος χρημάτισε Πρόεδρος του Μεξικού από την 1η Δεκεμβρίου 2018 έως την 1η Οκτωβρίου 2024. Ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία το 1976, ως μέλος του Θεσμικού Επαναστατικού Κόμματος (PRI) στο Ταμπάσκο και τελικά έγινε ο πολιτειακός αρχηγός του κόμματος. Το 1989 εντάχθηκε στο Κόμμα της Δημοκρατικής Επανάστασης (PRD) και το 1994  ήταν ο υποψήφιος του κόμματος για να γίνει Κυβερνήτης του Ταμπάσκο. Ήταν ο εθνικός ηγέτης του Κόμματος της Δημοκρατικής Επανάστασης μεταξύ 1996 και 1999. Το 2000 εξελέγη Επικεφαλής της Κυβέρνησης της Πόλης του Μεξικού. Συχνά περιγράφεται ως λαϊκιστής και εθνικιστής, ο Λόπεζ Ομπραντόρ θεωρείται πολιτικός σε εθνικό επίπεδο για περισσότερο από δύο δεκαετίες.

Ο Λόπες Ομπραδόρ παραιτήθηκε από Επικεφαλής της Κυβέρνησης της Πόλης του Μεξικού τον Ιούλιο του 2005 για να συμμετάσχει στις Προεδρικές Εκλογές του 2006, εκπροσωπώντας τον Συνασπισμό Για Το Καλό Όλων Μας,  με επικεφαλής το Κόμμα της Δημοκρατικής Επανάστασης (PRD) και περιλάμβανε την Κίνηση Πολιτών και το Εργατικό Κόμμα. Έλαβε το 35,31% των ψήφων και έχασε την προεδρία με διαφορά 0,58%. Στη συνέχεια, ο Λόπες Ομπραδόρ έκανε υπαινιγμούς για εκλογική απάτη και αρνήθηκε να το αποδεχθεί, ηγούμενος για αρκετούς μήνες την κατάληψη της Paseo de la Reforma και της Zocalo σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Ο Λόπες Ομπραδόρ ήταν υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του 2012 εκπροσωπώντας έναν συνασπισμό αποτελούμενο από το PRD, στο Εργατικό Κόμμα και στο Κίνημα Πολιτών. Τερμάτισε στην δεύτερη θέση με το 31,5% των ψήφων. Έφυγε από το PRD το 2012 και το 2014 ίδρυσε την Εθνική Αναγεννησιακή Κίνηση (MORENA), της οποίας ηγήθηκε μέχρι το 2018.

Ο Λόπες Ομπραδόρ κέρδισε τις προεδρικές εκλογές του 2018 με μια συντριπτική νίκη. Ήταν ο υποψήφιος του κόμματος Juntos Haremos Historia, ένας συνασπισμός του αριστερού Εργατικού Κόμματος, του δεξιού κόμματος Κοινωνικής Συνάντησης και της MORENA. Οι πολιτικές του προτάσεις περιλαμβάνουν μια αύξηση της οικονομικής βοήθειας για τους φοιτητές και τους ηλικιωμένους, μια αμνηστία για κάποιους εγκληματίες του πολέμου ναρκωτικών, μια καθολική πρόσβαση σε δημόσια κολέγια, την ακύρωση του έργου για το Νέο Διεθνές Αεροδρόμιο της Πόλης του Μεξικού, ένα δημοψήφισμα για τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ενέργειας που έβαλαν τέλος στο μονοπώλιο της Pemex στη βιομηχανία του πετρελαίου, ένα ερέθισμα της χώρας προς τον γεωργικό τομέα, την καθυστέρηση για την επαναδιαπραγμάτευση της NAFTA για μετά τις εκλογές, την κατασκευή περισσότερων διυλιστήριων πετρελαίου, την αύξηση των δαπανών για την πρόνοια, την περικοπή των μισθών των πολιτικών για την αποφυγή μεγαλύτερων δαπανών και υψηλότερων φόρων και την αποκέντρωση της κυβέρνησης με τη μετακίνηση κυβερνητικών υπηρεσιών και οργανισμών από την πρωτεύουσα προς τις πολιτείες.

Βιογραφία

Ο Λόπες Ομπραδόρ γεννήθηκε στο Tepetitán, ένα μικρό χωριό στον δήμο του Macuspana, στο νότιο κράτος του Ταμπάσκο, στις 13 Νοεμβρίου 1953. Είναι ο πρωτότοκος γιος του Αντρές Λόπες Ραμόν και της Μανουέλα Ομπραδόρ Γκονζάλες, έμποροι στο Ταμπάσκο και στην Βερακρούζ. Ο παππούς του έφτασε ως μετανάστης στο Μεξικό από το Ampuero, που είναι δήμος στην Καντάβρια της Ισπανίας, την δεκαετία του 1930.

Φοίτησε στο Marcos Becerra, το μοναδικό σχολείο στην πόλη, και τα απογεύματα βοηθούσε τους γονείς του στο κατάστημα La Posadita. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 η οικογένεια μετακόμισε στην πρωτεύουσα του Ταμπάσκο, την Villahermosa, όπου άνοιξαν ένα κατάστημα ρούχων και υποδημάτων με το όνομα Novedades Andrés. Στις 8 Ιουνίου 1969, ο αδερφός του Χοσέ Ραμόν Λόπες Ομπραδόρ σκοτώθηκε με πυροβολισμό στο κεφάλι. Σύμφωνα με το βιβλίο του Jorge Zepeda Patterson Los Suspirantes 2018, ο Χοσέ Ραμόν βρήκε ένα πιστόλι, άρχισε να παίζει με αυτό και κάποια στιγμή γλίστρησε από τα χέρια του, στέλνοντας μια σφαίρα στο κεφάλι του. Στην εφημερίδα Rumbo Nuevo, μια δεύτερη ιστορία πρότεινε ότι τα δυο αδέρφια έπαιζαν με το πιστόλι και ότι ο Αντρές Μανουέλ έριξε μια σφαίρα στον αδερφό του καταλάθος. Σύμφωνα με τον Zepeda Patterson, ο Αντρές Μανουέλ έγινε "σιωπηλός, ακόμα περισσότερο σκεπτικός" μετά το δυστύχημα. Ο Λόπες Ομπραδόρ φοίτησε στο κρατικό γυμνάσιο και λύκειο της πόλης και σε ηλικία 19 ετών πήγε στην Πόλη του Μεξικού για να σπουδάσει στο Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού (UNAM).

Σπούδασε πολιτικές επιστήμες και δημόσια διοίκηση στο UNAM από το 1973 έως το 1976. Επέστρεψε στο πανεπιστήμιο για να αολοκληρώσει τις σπουδές του μετά την ανάληψη αρκετών θέσεων στην κυβέρνηση του Ταμπάσκο και την διοίκηση του PRI. Το 1987, έλαβε το διδακτορικό του στις πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες μετά την παρουσίαση της διατριβής του, Proceso de formación del estado nacional en México 1821-1867 (αγγλικά : Formation Process of the National State in Mexico 1821-1867).

Πρώιμη πολιτική καριέρα

Μέλος του PRI

Έγινε μέλος του PRI το 1976 ώστε να υποστηρίξει την εκστρατεία για γερουσιαστή του Carlos Pellicer για το Ταμπάσκο. Τον επόμενο χρόνο, διηύθυνε το Ινστιτούτο Ιθαγενών στο Ταμπάσκο. Το 1984 εγκαταστάθηκε ξανά στην Πόλη του Μεξικού προκειμένου να εργαστεί στο Εθνικό Ινστιτούτο Καταναλωτών, μια ομοσπονδιακή υπηρεσία της κυβέρνησης.

Μέλος του PRD

Ο Λόπες Ομπραδόρ παραιτήθηκε από την θέση του στην κυβέρνηση του Ταμπάσκο το 1988 για να εισέλθει στο αριστερό κόμμα PRI, που τότε ονομαζόταν Δημοκρατικό Ρεύμα και ηγούνται από τον Cuauhtémoc Cárdenas. Αυτό το κίνημα δημιούργησε το Εθνικό Δημοκρατικό Μέτωπο (National Democratic Front) και αργότερα μετονομάστηκε σε Κόμμα της Δημοκρατικής Επανάστασης (PRD).

Το 1994 συμμετείχε στην εκστρατεία για να γίνει Κυβερνήτης του Ταμπάσκο αλλά έχασε από τον υποψήφιο του PRI Roberto Madrazo σε μια εξαιρετικά αμφιλεγόμενη εκλογή στην οποία ο Madrazo ρωτήθηκε για το κόστος της προεκλογικής εκστρατείας του. Ο Λόπες Ομπραδόρ έλαβε εθνική έκθεση στα μέσα ενημέρωσης ως συνήγορος για τα δικαιώματα των ιθαγενών όταν το 1996 εμφανίστηκε στην εθνική τηλεόραση γεμάτος αίματα μετά τις συγκρούσεις με την αστυνομία για τις πετρελαιοπηγές της Pemex, θέλοντας να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των κατοίκων της περιοχής οι οποίοι θα επηρεάζονταν από την μόλυνση.

Ήταν πρόεδρος του PRD από τις 2 Αυγούστου 1996 μέχρι τις 10 Απριλίου 1999.

Επικεφαλής της Κυβέρνησης στην Περιφέρεια (2000-2005)

Εκλογή

Στις 2 Ιουλίου 2000 εξελέγη επικεφαλής της κυβέρνησης στην περιφέρεια - μια θέση παρόμοια με εκείνη του δημάρχου της ευρύτερης περιοχής της πρωτεύουσας - λαμβάνοντας το 38.3% των ψήφων.

Δημόσια εικόνα

Κατά την διάρκεια της θητείας του ως επικεφαλής της κυβέρνησης, ο Λόπες Ομπράδορ έγινε ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους πολιτικούς της χώρας. Παραίτηθηκε από τη θέση μετά από μια δημοσκόπηση που έκανε η Consulta Mitofsky, στην οποία έλαβε το 84% της γνώμης του λαού. Σύμφωνα με ένα άρθρο στην εφημερίδα Reforma, εφάρμοσε το 80% των υποσχέσεων που έκανε ως υποψήφιος. Κατέκτησε την δεύτερη θέση στο Παγκόσμιο Βραβείο Δημάρχου το 2004, χάνοντας από τον δήμαρχο των Τιράνων Edi Rama (που αργότερα έγινε πρωθυπουργός της Αλβανίας).

Πολιτική ατζέντα

Ως δήμαρχος, ο Λόπες Ομπραδόρ εφάρμοσε αρκετά κοινωνικά προγράμματα που περιλάμβαναν την επέκταση της οικονομικής βοήθειας στις ευάλωτες ομάδες στην Πόλη του Μεξικού αλλά και τις ανύπαντρες μητέρες, τους ηλικιωμένους και τα άτομα με σωματικά και διανοητικά προβλήματα. Βοήθησε επίσης να ιδρυθεί το πρώτο πανεπιστήμιο στην Πόλη του Μεξικού μέσα σε διάστημα τριών δεκαετιών, το Universidad Autónoma de la Ciudad de México.

Ο Λόπες Ομπραδόρ προσέλαβε τον πρώην δήμαρχο της Νέας Υόρκης Rudy Giuliani να κατασκευάσει μια πολιτική μηδενικής ανοχής, η οποία θα βοηθούσε την μείωση της όλο και αυξανόμενης εγκληματικότητας στην Πόλη του Μεξικού.

Διηύθυνε την αποκατάσταση και τον εκσυγχρονισμό του ιστορικού κέντρου της Πόλης του Μεξικού, η οποία διαθέτει κτίρια του 16ου και του 17ου αιώνα και ένα πλήθος από τουριστικά αξιοθέατα. Ηγήθηκε μιας κοινής επιχείρησης με τον Carlos Slim Helú, ντόπιο κάτοικο της Πόλης του Μεξικού, στην απαλλοτρίωση, αποκατάσταση, ανακατασκευή και διεύρυνση μεγάλων τμημάτων της πόλης με την δημιουργία ελκυστικών αγορών και κατοικήσιμων περιοχών για άτομα με μεσαίο και ανώτερο εισόδημα.

Ο Λόπες Ομπραδόρ χρησιμοποίησε την δημοσιονομική πολιτική για να ενθαρρύνει τις ιδιωτικές επενδύσεις στην στέγαση. Έδωσε μεγάλες φορολογικές ελαφρύνσεις στις κατασκευαστικές εταιρείες και άλλαξε τους κανονισμούς για τα οικοδομικά έργα ώστε αυτά τα καταστούν πιο ελκυστικά, οδηγώντας στην κατασκευή περισσότερων κτιρίων με γραφεία ή με διαμερίσματα καθ'όλη την διάρκεια της θητείας του σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη περίοδο στην ιστορία του Μεξικού. Εμφανίστηκαν νέα κτίρια στις πολυτελείς γειτονιές του Polanco και του Lomas.

Προκειμένου να βελτιώσει την κίνηση στους δυο βασικούς δρόμους της Πόλης του Μεξικού, στον Periférico και στον Viaducto, πρόσθεσε νέα τμήματα στην υπάρχουσα υποδομή των δρόμων. Η αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού προβλήματος στην Πόλη του Μεξικού είχε θετικά αποτελέσματα αλλά μόνο το 10% του συνολικού μήκους αυτών των δρόμων ανακαινίστηκε με υψηλό κόστος. Μια υπηρεσία γρήγορων λεωφορείων, η Metrobús, που βασιζόταν στο πετυχημένο μοντέλο Curitiba, χτίστηκε κάτω από την Avenida Insurgentes, περνώντας μέσα από την πόλη και διανύοντας μια απόσταση 20 χλμ από τον βορά προς τον νότο.

Νομικές και πολιτικές αντιπαραθέσεις

Η φήμη του Λόπες Ομπραδόρ δυσφημίστηκε μετά την μυστική έρευνα που πραγματοποίησαν ομοσπονδιακοί αξιωματικοί επιβολής του νόμου στην Tláhuac τον Νοέμβριο του 2014. Η αστυνομία του Μεξικού διέσωσε έναν πράκτορα, ωστόσο ο αρχηγός της αστυνομίας Marcelo Ebrard και ο υπουργός Δημόσιας Ασφάλειας Ramón Martín Huerta κατηγορήθηκαν ότι δεν οργάνωσαν μια έγκαιρη προσπάθεια διάσωσης των αξιωματικών τους. Ο γραμματέας τύπου της κυβέρνησης του Λόπες Ομπραδόρ, Alejandro Encinas, δήλωσε αργότερα ότι το λιντσάρισμα κατά του Ομπραδόρ ήταν μέρος της λαϊκής παράδοσης. Μετά από εμπεριστατωμένη έρευνα, ο Λόπες Ομπραδόρ έδωσε στον Ebrard ψήφο εμπιστοσύνης παρά το αίτημα του προέδρου Vicente Fox Quesada να τον απαλλάξει από τα καθήκοντά του. Κάνοντας χρήση των συνταγματικών εξουσιών του, ο Fox Quesada απέλυσε τον Ebrard ενώ ο Martín Huerta, μέλος του υπουργικού συμβουλίου του Fox Quesada, δέχτηκε επίπληξη και συνέχισε να κατέχει την θέση του υπουργού δημόσιας ασφάλειας μέχρι τον θάνατό του σε δυστύχημα με ελικόπτερο. Ο Λόπες Ομπραδόρ όρισε τον Ebrard Γραμματέα Κοινωνικής Ανάπτυξης και υποστήριξε την υποψηφιότητά του στις εκλογές του PRD για την ηγεσία στην Πόλη του Μεξικού.

Προσωπική ζωή

Έχει το ψευδώνυμο "Peje", που του δόθηκε από το ψάρι του Ταμπάσκο, το pejelagarto.

Παντρεύτηκε την Rocío Beltrán Medina στις 8 Απριλίου 1979. Απέκτησαν τρεις γιους : τον José Ramón López Beltrán (γενν. 1982), τον Andrés Manuel López Beltrán (γενν. 1987) και τον Gonzálo Alfonso López Beltrán (γενν. 1991). Η Rocío πέθανε στις 12 Ιανουαρίου 2003 από αναπνευστικά προβλήματα λόγω της ασθένειας του λύκου, από την οποία υπέφερε για αρκετά χρόνια.

Παντρεύτηκε δεύτερη φορά στις 16 Οκτωβρίου 2006 την Beatriz Gutiérrez Müller, η οποία εργαζόταν στην κυβέρνηση της Πόλης του Μεξικού κατά την διάρκεια της ηγεσίας της εν λόγω κυβέρνησης από τον Λόπες Ομπραδόρ. Έχουν αποκτήσει έναν γιο, τον Jesús Ernesto López Gutiérrez (γενν. 2007).

Ο Λόπες Ομπραδόρ έχει αρνηθεί δημοσίως ότι είναι προτεστάντης και, σε μια τηλεοπτική συνέντευξη, δήλωσε ότι είναι ρωμαιοκαθολικός.

Είναι θαυμαστής του μπέιζμπολ και έχει δηλώσει ότι η αγαπημένη του ομάδα είναι οι St. Louis Cardinals.

Εργογραφία

• Los Primeros Pasos, Tabasco, 1810-1867. Villahermosa, Tabasco: Universidad Juárez Autónoma de Tabasco. 1986.
• Del esplendor a la sombra: la República restaurada, Tabasco 1867-1876. Villahermosa, Tabasco: Universidad Juárez Autónoma de Tabasco. 1988.
• Tabasco, Víctima de un Fraude. Mexico City: Nuestro tiempo. 1990.
• Entre la Historia y la Esperanza: corrupción y lucha democrática en Tabasco. Mexico City: Grijalbo. 1996.
• Fobaproa, expediente abierto: reseña y archivo. Mexico City: Grijalbo. 1999.
• Un proyecto alternativo de nación: hacia un cambio verdadero. Mexico City: Grijalbo. 2004.
• Contra el desafuero: mi defensa jurídica. Mexico City: Grijalbo. 2005.
• La mafia nos robó la Presidencia. Mexico City: Grijalbo. 2007.
• La gran tentación: el petróleo de México. Mexico City: Grijalbo. 2008.
• La mafia que se adueñó de México... y el 2012. Mexico City: Grijalbo Mondadori. 2010.
• No decir adiós a la esperanza. Mexico City: Grijalbo. 2012.
• Neoporfirismo hoy como ayer. Mexico City: Grijalbo. 2014.
• El poder en el trópico. Mexico City: Planeta mexicana. 2015.
• Catarino Erasmo Garza Rodríguez ¿Revolucionario o Bandido?. México: Planeta. 2016.
• 2018 La salida. Decadencia y renacimiento de México. Mexico City: Planeta. 2017.
• Oye, Trump. Planeta. 2017.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• «Andrés Manuel López Obrador Crime During His Period». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2018. 
• «Official site of the "Legitimate Government"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2007.  |
• Shlaes, Amity (2006-05-26). «Blame Mexico, Too, for U.S. Immigration Trouble». Bloomberg.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-30. https://web.archive.org/web/20070930062616/http://quote.bloomberg.com/apps/news?pid=10000039&refer=columnist_shlaes&sid=asKieFzCmWMk. 
• «The front-runner under pressure, With his opinion-poll lead wobbling, Andrés Manuel López Obrador has yet to define precisely what sort of change he stands for». The Economist. 20-4- 2006. http://www.economist.com/World/la/displayStory.cfm?story_id=6829296. 
• Thompson, Ginger (2006-07-11). «Leftist Screens Videos He Says Prove Fraud in Mexico Vote». New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-10-20. https://web.archive.org/web/20061020022454/http://bailey83221.livejournal.com/92592.html. 
• «Official site of the "Legitimate Government"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2007.  In Spanish, this site promotes news and articles about the civil resistance movement that López Obrador calls "Legitimate Government", and in which he is said to be "Legitimate" President
• «Mexico mayor back on track». BBC News. 2005-07-30. http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/4425187.stm. 
• Poniatowska, Elena; Paco Ignacio Taibo II (2005-04-18). Democracy Now!. Description of Obrador's magnetism. https://archive.org/audio/audio-details-db.php?collection=democracy_now&collectionid=dn2005-0418.  [audio]
• «Official Site». lopezobrador.org (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2006. 
• «Official Campaign site». amlo.org (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2006. 
• «Unofficial campaign site». Lopez-obrador.com.mx (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2006. 
• «Extended biography by CIDOB Foundation». cidob-org (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2007. 
• Collection of articles from Council on Hemispheric Affairs concerning Mexican politics. http://www.coha.org/category/mexico/. 
• «Zapatista leader blasts López» (στα es). El Universal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2005-06-22. https://web.archive.org/web/20050622020711/http://estadis.eluniversal.com.mx/nacion/126320.html. 
• «Redes Ciudadanas Baja California». amlo.org (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2006.