Βιοψία
Η βιοψία είναι η ιατρική εξέταση η οποία περιλαμβάνει τη λήψη εντός τμήματος ιστού ώστε να καθοριστεί η παρουσία ή η έκταση μιας νόσου. Η λήψη της γίνεται από χειρουργό, επεμβατικό ακτινολόγο ή επεμβατικό καρδιολόγο και το ιστικό τεμάχιο εξετάζεται με τη χρήση μικροσκοπίου από ένα παθολογοανατόμο, και πιθανόν να αναλυθεί με τη χρήση χημικών. Όταν αφαιρεθεί ολόκληρη η ύποπτη περιοχή ή βλάβη, τότε έχουμε εκτομή. Από την άλλη, μπορεί να αφαιρεθεί ένα τμήμα από τον πυρήνα της βλάβης, χωρίς να αφαιρεθεί ολόκληρη η βλάβη. Η διαδικασία αυτή λέγεται και παρακέντηση και γίνεται με τη χρήση ειδικής βελόνας.
Ετυμολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο όρος βιοψία προήλθε από τις ελληνικές λέξεις βίος, δηλαδή ζωή, και όψη.[1]
Για πρώτη φορά εισήχθη ο όρος βιοψία («biopsie») στην ιατρική κοινότητα το 1879 από τον Γάλλο δερματολόγο Ernest Besnier,[2] ενώ στα αγγλικά έγινε επίσημα «biopsy».
Τύποι βιοψίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ακολουθούν συνηθισμένοι τύποι βιοψίας:
- Βιοψία με λεπτή βελόνη: γίνεται με τη χρήση βελόνας μικρής διαμέτρου και αποσκοπεί στη λήψη μικρής ποσότητας κυττάρων ή υγρού.[3]
- Βιοψία με κόπτουσα βελόνα: γίνεται με τη χρήση βελόνας μεγαλύτερης διαμέτρου με την καθοδήγηση από υπέρηχο ή ακτινογραφικά και γίνεται λήψη κομματιού ιστού, το οποίο έχει το μέγεθος κόκκου ρυζιού.[3]
- Στερεοτακτική βιοψία: η βιοψία γίνεται με τη λήψη βελόνας κενού, η οποία καθοδηγείται με ακρίβεια με τη χρήση μαστογράφου ή άλλου ακτινολογικού μηχανήματος. Αφορά βλάβες που δεν είναι ορατές με τον υπέρηχο.[3]
- Ανοικτή ή χειρουργική βιοψία: γίνεται με τη χρήση αναισθησίας και περιλαμβάνει τη χειρουργική αφαίρεση τμήματος ή ολόκληρης της βλάβης.[4]
- Βιοψία με ξύρισμα: χρησιμοποιείται στις βιοψίες δέρματος και περιλαμβάνει τη χρήση ξυραφιού ώστε να αφαιρεθούν και να εξεταστούν τα ανώτερα στρώματα του δέρματος[4]
Ιατρικές χρήσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όταν υπάρχει υποψία για την ύπαρξη καρκίνου, μπορεί να χρησιμοποιηθούν διάφορες τεχνικές βιοψίας. Η βιοψία εκτομής έχει στόχο να αφαιρέσει ολόκληρη τη βλάβη. Όταν το δείγμα εξετάζεται, πέρα από την ταυτοποίηση του όγκου και τη διάγνωση, εξετάζεται και ο βαθμός στον οποίο έχει επηρεαστεί ο ιστός γύρω από τη βλάβη καθώς ελέγχονται και τα χειρουργικά όρια του δείγματος ώστε να τεκμηριωθεί αν η βλάβη εκτείνεται και πέρα από τα όρια του δείγματος. Αν τα όρια είναι θετικά για τη παρουσία βλάβης, τότε μπορεί να χρειάζεται πιο εκτεταμένη εκτομή, ανάλογα με τη διάγνωση. Αν για διάφορους λόγους δεν ενδείκνυται η εκτομή, τότε μπορεί να ληφθεί ένα μικρότερο δείγμα ιστού, με τη χρήση βελόνης. Ο παθολογοανατόμος εξετάσει το δείγμα ώστε να διευκρινιστεί αν η βλάβη είναι καλοήθης ή κακοήθης και να γίνει διαφοροδιάγνωση.
Άλλες καταστάσεις που χρήζουν βιοψία περιλαμβάνουν φλεγμονώδεις καταστάσεις. Για παράδειγμα, σε περίπτωση που υπάρχει υποψία αγγειίτιδας μπορεί να γίνει βιοψία κροταφικών αρτηριών. Σε φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου, όπως η νόσος του Κρον και η ελκώδης κολίτιδα, μπορεί να γίνει συχνή λήψη βιοψιών ώστε να εκτιμηθεί η δραστηριότητα της νόσου και η παρουσία αλλαγών που μπορεί να προηγούνται μίας κακοήθειας.[5] Επίσης, βιοψία πραγματοποιείται σε περιπτώσεις νεφρικής βλάβης, σε περιπτώσεις διόγκωσης των λεμφαδένων ή σε περιπτώσεις μεταμόσχευσης οργάνων, για να ελεγχθεί αν το μόσχευμα έχει απορριφθεί ή όχι.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «biopsy». Online Etymology Dictionary.
- ↑ Zerbino DD (1994). «Biopsy: Its history, current and future outlook». Likars'ka Sprava / Ministerstvo Okhorony Zdorov'ia Ukrainy (3–4): 1–9. PMID 7975522.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Βιοψία Μαστού - Πληροφορίες για ασθενείς» (PDF). Χειρουργική κλινική Γενικού Νοσοκομείου Λεμεσού. Υπουργείο Υγείας Κύπρου. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ 4,0 4,1 «Βιοψία Δέρματος - Πληροφορίες για ασθενείς» (PDF). Χειρουργική κλινική Γενικού Νοσοκομείου Λεμεσού. Υπουργείο Υγείας Κύπρου. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Friedman, S. and Blumberg, R.S. "Inflammatory Bowel Disease", Harrison's Principles of Internal Medicine, 16th Ed. Kaspar, Dennis L. et al., eds. pp.1176-1789, 2005.