Βουρτσίτης
 Βουρτσίτης. Προέλευση: Potosi, Βολιβία | |
| Γενικά | |
|---|---|
| Κατηγορία | Θειούχα. Ομάδα βουρτσίτη |
| Χημικός τύπος | (Zn,Fe)S[1] |
| Ορυκτολογικά χαρακτηριστικά | |
| Πυκνότητα | 4,1 gr/cm3 |
| Χρώμα | Βαθύ καστανέρυθρο έως καστανομέλαν, κίτρινο έως σκούρο καστανό λόγω εσωτερικών ανακλάσεων |
| Σύστημα κρυστάλλωσης | Εξαγωνικό |
| Κρύσταλλοι | Μέχρι 1,5 εκ, πυραμιδοειδείς ή βραχυπρισματικοί |
| Υφή | Ινώδης, στηλοειδής, σε επιφλοιώσεις |
| Διδυμία | Δεν αναφέρεται |
| Σκληρότητα | 3,5 - 4 |
| Σχισμός | Καλός κατά {11-20}, δυσχερής κατά {0001} |
| Θραύση | Ανώμαλη |
| Λάμψη | Ρητινώδης, ατελώς μεταλλική |
| Γραμμή κόνεως | Καστανή |
| Πλεοχρωισμός | Δεν αναφέρεται |
| Διαφάνεια | Ημιδιαφανής ως αδιαφανής |
Ο βουρτσίτης (αγγλ. wurtzite) είναι θειούχο ορυκτό του ψευδαργύρου και του σιδήρου. Το όνομα τού αποδόθηκε το 1861 προς τιμήν του Αλσατού χημικού Σαρλ Αντόλφ Βουρτς (Charles Adolphe Wurtz, 1817–1884)[2]
Προέλευση, παραγενέσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Είναι ορυκτό σπανιότερο του σφαλερίτη, απαντώμενο σε υδροθερμικές φλέβες μαζί με άλλα θειούχα. Σχηματίζεται σε θερμοκρασίες άνω των 1200 °C σε εξαγωνικούς ΄μικρούς ημιμορφικούς κρυστάλλους. Είναι ημιδιαφανής και το χρώμα του κυμαίνεται ανάλογα του μεγέθους από καφεκόκκινο στους μικρότερους κρυστάλλους μέχρι καστανόμαυρο στους μεγαλύτερους. Είναι πολυμορφικός με τον σφαλερίτη και τον ματραΐτη, ενώ σχηματίζει ιδιαίτερη ομάδα (ομάδα βουρτσίτη), αποτελούμενη από τα εξής ορυκτά:
- Καδμοσεληνίτης (Cadmoselite) CdSe
- Γρηνοκίτης (Greenockite) CdS
- Ματραΐτης (Mátraite) ZnS
- Ραμπεργκίτης (Rambergite) MnS
- Βουρτσίτης
Ορυκτά με τα οποία συνδέεται, πλην των ανωτέρω, είναι ο σφαλερίτης, ο χαλκοπυρίτης, ο βαρύτης και ο μαρκασίτης.
Απαντάται σε αρκετές περιοχές της Γης. Αξιομνημόνευτες εμφανίσεις του λόγω καλοσχηματισμένων κρυστάλλων, ή υψηλής καθαρότητας, είναι στη Γερμανία (Έσση, Βαυαρία, Σαξωνία, Θουριγγία), στην Τσεχία (Πρίμπραμ της Βοημίας και Vysočina της Μοραβίας, στη Ρουμανία (Μπάγια Σπρίε), τη Σερβία, την Κορνουάλλη (Αγγλία), το Περού (Καστροβιρέινα), τη Βολιβία (Ορούρε και Ποτοσί), την Κίνα (Χουνάν) και τις Πολιτείες Μοντάνα, Κοννέκτικατ, Γιούτα και Μισούρι. Υπάρχει επίσης σε πολλές άλλες χώρες αλλά ως ορυκτό ήσσονος σημασίας.
Στην Ελλάδα ανευρίσκεται στα μεταλλεία Λαυρίου (Καμάριζα, Πλάκα (ορυχεία Αδάμη Νο. 2 και Πλάκα Νο. 80)) καθώς και στην περιοχή της Ξάνθης (ορυχείο Pb - Zn Αγίου Φιλίππου περιοχής «Κίρκη»).
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- James Dwight Dana, Manual of Mineralogy and Lithology, Containing the Elements of the Science of Minerals and Rocks, READ BOOKS, 2008 ISBN 1443742244
- Frederick H. Pough, Roger Tory Peterson, Jeffrey (PHT) Scovil, A Field Guide to Rocks and Minerals, Houghton Mifflin Harcourt, 1988 ISBN 039591096X
- Walter Schumann, R. Bradshaw, K. A. G. Mills, Handbook of Rocks, Minerals and Gemstones, Houghton Mifflin Harcourt, 1993 ISBN 0395511372