Γκούρα (πτηνό)
| Γκούρα (πτηνό) | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Γκούρα της Βικτωρίας, ένα από τα είδη του γένους Γκούρα
| ||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||
|
Τα Γκούρα είναι περιστερόμορφα πτηνά της οικογενείας των Περιστεριδών, που απαντούν αποκλειστικά στη Νέα Γουινέα και τα γύρω νησιά.[i] Η επιστημονική ονομασία του γένους είναι Goura και περιλαμβάνει 3 είδη.[1][2]
Τα γκούρα, πτηνά με ιδιαίτερη εμφάνιση, δεν «θυμίζουν» με την πρώτη ματιά τα μέλη της οικογένειας όπου ανήκουν. Είναι τα μεγαλύτερα αρτίγονα περιστέρια στον κόσμο και -κατά πολλούς ερευνητές και παρατηρητές- τα ομορφότερα.[3]
Ονοματολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η επιστημονική ονομασία Goura είναι (νεο-)λατινικός λογισμός, άμεση απόδοση του ομώνυμου όρου, από ιθαγενή ονομασία στη νήσο της Νέας Γουινέας, όπου και χρησιμοποιείται.[4]
Η γενική αγγλική ονομασία για τα 3 μέλη του γένους είναι Crowned pigeons «Εστεμμένα περιστέρια», με σαφή αναφορά στο κυριότερο χαρακτηριστικό αυτών των πτηνών, το ιδιόμορφο βενταλωτό λοφίο τους.
- Σύμφωνα με τους κανόνες ονοματολογίας η λέξη Goura είναι γένους θηλυκού,[1] οπότε θα έπρεπε να αποδίδεται ως η Γκούρα. Ωστόσο, επειδή ο όρος είναι ξενικός και, χάριν ευφωνίας, προτιμάται το ουδέτερο γένος.
Συστηματική Ταξινομική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το γένος περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον Άγγλο φυσιοδίφη και εντομολόγο Τζέιμς Στέφενς (James Francis Stephens, 1792-1852), το 1819.[1] Τα 3 μέλη (είδη) του γένους, είναι παρόμοια σε εμφάνιση και αντικαθιστούν βιογεωγραφικά, το ένα το άλλο, δηλαδή καταλαμβάνουν συγκεκριμένους οικολογικούς θώκους, στις περιοχές όπου απαντούν.
Η φυλογένεσή τους δεν είναι καλά μελετημένη και επιλυμένη. Αρκετές μοριακές αναλύσεις έχουν πραγματοποιηθεί, με μία (1) να υποστηρίζει ότι, το γένος Goura, μαζί με τα είδη Caloenas nicobarica και Didunculus strigirostris ανήκουν σε μια «ομάδα» που συγγενεύει με τα εξαφανισμένα Raphus cucullatus (Ντόντο) και Pezophaps solitaria. Η ιδιαίτερη φυλογενετική τους εξέλιξη, τα τοποθετεί σε δική τους υποοικογένεια, εντός των Περιστεριδών, την Gourinae.[5][6][7] Το παρακάτω κλαδόγραμμα δείχνει την φυλογενετική συγγένεια εντός της οικογενείας των Περιστεριδών, έναν κλάδο που που αποτελείται από ενδημικά νησιωτικά είδη που, λίγο-πολύ, αναζητούν την τροφή τους στο έδαφος.[7]
| |||||||||||||||||||||||||||||
Γενικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα γκούρα είναι ενδημικά περιστέρια της Νέας Γουινέας και των λίγων, περιφερικών νησιών.[i] Έχουν πολύ ιδιαίτερα μορφολογικά και ηθολογικά στοιχεία, όπως όλα τα πτηνά που ζουν στα απομονωμένα δάση της Νέας Γουινέας. Αναζητούν την τροφή τους κατά ομάδες στον δασικό υποόροφο[8], κυρίως φρούτα, σπέρματα και σαλιγκάρια. Τα αρσενικά και τα θηλυκά είναι σχεδόν όμοια σε εμφάνιση, η οποία είναι εντυπωσιακή, με το χαρακτηριστικό -σαν βεντάλια- λοφίο, που έδωσε τη λαϊκή ονομασία στο γένος. Κατά τη διάρκεια της ερωτοτροπίας το αρσενικό αρθρώνει ιδιαίτερα, χαρακτηριστικά φωνήματα για να προσελκύσει το θηλυκό. Και οι δύο γονείς επωάζουν ένα (1) μόνον αβγό για 28 έως 30 ημέρες και η πτέρωση (fledging) του νεοσσού πραγματοποιείται σε 30 ημέρες, περίπου. Η διάρκεια ζωής των γκούρα μπορεί να είναι πάνω από 20 χρόνια.
- Πέρα από το λοφίο, οι κύριες μορφολογικές και ανατομικές δομές που διακρίνουν τα γκούρα από τα υπόλοιπα περιστέρια είναι η παρουσία δικτυωτών φολίδων στους ταρσούς, η έλλειψη χοληδόχου κύστης, η έλλειψη ουροπυγιακού αδένα λίπανσης του πτερώματος και η ύπαρξη 16 (οκτώ ζεύγη) και όχι 12 (έξι ζεύγη) πηδαλιωδών φτερών στην ουρά.[9][10]
Κατάσταση πληθυσμού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τα γκούρα είναι το κυνήγι που, ακόμη και σήμερα, απειλεί σε σημαντικό βαθμό για τα πτηνά. Γίνεται κυρίως από τους ντόπιους ιθαγενείς, για τα φτερά του λοφίου τους -που θεωρούνται περιζήτητα «τρόπαια»- αλλά και για το κρέας τους. Άλλη σημαντική απειλή είναι η υποβάθμιση και η απώλεια των δασικών ενδιαιτημάτων τους.
Για τους προαναφερθέντες λόγους και, ανάλογα με το κάθε είδος ξεχωριστά, η IUCN ταξινομεί τα γκούρα, στα Σχεδόν Απειλούμενα (NT) ή Τρωτά (VU) (βλ. αντίστοιχα λήμματα).
Είδη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Γκούρα της δυτικής Νέας Γουινέας (Goura cristata)
- Γκούρα της νότιας Νέας Γουινέας (Goura scheepmakeri)
- Γκούρα της Βικτωρίας (Goura victoria)
- (Σημ. Το 2014, δημοσιεύθηκε εργασία (del Hoyo & Collar, 2014) σύμφωνα με την οποία το είδος Goura scheepmakeri διασπάται σε 2 διακριτά είδη, τα Goura scheepmakeri (πρώην Goura scheepmakeri scheepmakeri) και Goura sclaterii (πρώην Goura scheepmakeri sclaterii). Αυτό σημαίνει ότι, τα 2 υποείδη του Γκούρα της νότιας Νέας Γουινέας έγιναν διακριτά είδη. Την άποψη των ερευνητών αποδέχθηκε η IUCN και, ήδη, περιλαμβάνει ξεχωριστές σελίδες για τα taxa στον ιστότοπό της. Ωστόσο, η άποψη αυτή δεν έχει γίνει ακόμη αποδεκτή από την ITIS, που εξακολουθεί να διατηρεί τα συγκεκριμένα taxa ως υποείδη του Goura scheepmakeri. Μέχρι να διευθετηθεί το πρόβλημα, ακολουθείται η ταξινόμηση που υπήρχε πριν τον διαχωρισμό (split), ωστόσο στο λήμμα Γκούρα της νότιας Νέας Γουινέας, γίνεται ξεχωριστή περιγραφή των υποειδών).
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]i. ^ Παρόλο που, τυπικά, το δυτικό τμήμα του νησιού ανήκει στην Ινδονησία, η βιογεωγραφική/οικογεωγραφική ζώνη αναφοράς είναι η νήσος της Νέας Γουινέας εν συνόλω, επειδή τα taxa που απαντούν εκεί, είναι ιδιαίτερα από κάθε άποψη.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Howard and Moore, σελ. 171
- ↑ «ITIS Standard Report Page: Goura». www.itis.gov. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ «Victoria crowned-pigeon videos, photos and facts - Goura victoria». Arkive (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ «Definition of GOURA». www.merriam-webster.com (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ Johnson & Clayton
- ↑ Pereira et al
- ↑ 7,0 7,1 Shapiro et al
- ↑ ΠΛΜ, 18:182
- ↑ «Toronto Zoo | Victoria crowned pigeon». www.torontozoo.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ «Western Crowned-pigeon (Goura cristata) videos, photos and sound recordings | the Internet Bird Collection | HBW Alive». ibc.lynxeds.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2018.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- IUCN. 2014. The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2014.2. Available at: www.iucnredlist.org.
- Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1996 (ΠΛΜ)
- Johnson, Kevin P.; Clayton, Dale H. (2000). «Nuclear and Mitochondrial Genes Contain Similar Phylogenetic. Signal for Pigeons and Doves (Aves: Columbiformes)». Molecular Phylogenetics and Evolution 14 (1): 141–151. doi:10.1006/mpev.1999.0682. PMID 10631048. edit
- Pereira, S. L.; Johnson, K. P.; Clayton, D. H.; Baker, A. J. (2007). «Mitochondrial and nuclear DNA sequences support a Cretaceous origin of Columbiformes and a dispersal-driven radiation in the Paleogene». Systematic Biology 56 (4): 656–672. doi:10.1080/10635150701549672. PMID 17661233. edit
- Shapiro, B.; Sibthorpe, D.; Rambaut, A.; Austin, J.; Wragg, G. M.; Bininda-Emonds, O. R. P.; Lee, P. L. M.; Cooper, A. (2002). «Flight of the Dodo». Science 295 (5560): 1683. doi:10.1126/science.295.5560.1683. PMID 11872833. Supplementary information edit
  | Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα goura της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες). |