Γναίος Κορνήλιος Σκιπίων Κάλβος
| Γναίος Κορνήλιος Σκιπίων Κάλβος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 256 π.Χ. (περίπου και πιθανώς)[1] Αρχαία Ρώμη |
| Θάνατος | 211 π.Χ.[2][1] Ισπάνια |
| Αιτία θανάτου | πεσών σε μάχη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αρχαία Ρώμη |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Ρωμαίος πολιτικός Ρωμαίος στρατιωτικός |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Γναίος Κορνήλιος Σκιπίων Ισπαλλός[3][4] Πόπλιος Κορνήλιος Σκιπίων Νασίκα (ύπατος το 191 π.Χ.)[3][5] |
| Γονείς | Λεύκιος Κορνήλιος Σκιπίων (ύπατος το 259 π.Χ.)[3][6] |
| Αδέλφια | Πόπλιος Κορνήλιος Σκιπίων (ύπατος το 218 π.Χ.)[3][7] |
| Οικογένεια | Κορνήλιοι Σκιπίωνες |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Ρωμαίος έπαρχος Ρωμαίος συγκλητικός (άγνωστη τιμή)[8] Ύπατος στην αρχαία Ρώμη (222 π.Χ.)[8] |
Ο Γναίος Κρονήλιος Σκιπίων Κάλβος, λατιν.: Gnaeus Cornelius Scipio Calvus, όπου calvus σημαίνει φαλακρός, (απεβ. το 211 π.Χ.) ήταν Ρωμαίος στρατηγός και πολιτικός κατά τον 3ο αι. π.Χ. Έπαιξε σημαντικό ρόλο στον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο καθιερώνοντας τη Ρωμαϊκή κυριαρχία στα ανατολικά της Ιβηρικής Χερσονήσου, και προσπαθώντας αρκετούς Καρχηδονιακούς στρατούς να τους εμποδίσει να ενισχύσουν τον Αννίβα.
Καταγωγή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γ. Κορνήλιος Σκιπίων Κάλβος ήταν μέλος της οικογένειας των πατρικίων των Κορνηλίων Σκιπιώνων. Πατέρας του ήταν ο Λεύκιος Κορνήλιος Σκιπίων ύπατος τού 259 π.Χ., γιος τού πατρικίου τιμητή τού 280, Λεύκιου Κορνήλιου Σκιπίωνα Βαρβάτου. Ο μικρότερος αδελφός του ήταν ο Πόπλιος Κορνήλιος Σκιπίων ύπατος τού 218, πατέρας του περίφημου Σκιπίωνα Αφρικανού (τού πιο διάσημου από τους Σκιπίωνες). Ο Γ. Κορνήλιος Σκιπίων είχε το παρωνύμιο calvus (φαλακρός), για να ξεχωρίζει από τον θείο του, έναν άλλο Γναίο Κορνήλιο Σκιπίωνα, ο οποίος είχε το παρωνύμιο asina (όνος), και ο οποίος ήταν ύπατος δύο φορές κατά τη διάρκεια τού Α΄ Καρχηδονιακού Πολέμου.
Αξίωμα υπάτου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γναίος Κορνήλιος εξελέγη ύπατος για το 222 π.Χ. με συνύπατο τον Μάρκο Κλαύδιο Μάρκελλο. Και οι δύο ύπατοι οδήγησαν τούς στρατούς τους εναντίον των Iνσούβρων της Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατίας. Ο Σκιπίων πολιόρκησε την Ακέρρα, ενώ ο Μάρκελλος συγκέντρωσε τους Ίνσουβρες στο Κλαστίδιον. Μετά την πτώση της Aκέρρα, ο Σκιπίων βάδισε προς το Mεδιόλανον, τραβώντας τους Γαλάτες έξω και καταδιώκοντάς τους. Κατέλαβε εκείνη την πόλη, και έτσι ανάγκασε τους Γαλάτες να υποταχθούν στους Ρωμαίους. [9]
Ο Β΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γναίος Κορνήλιος Σκιπίων Κάλβος πολέμησε στον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο. Αν και δεν αντιμετώπισε ποτέ τον ίδιο τον Αννίβα, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ήττα του. Στην αρχή του Β' Καρχηδονιακού Πολέμου ο Γναίος υπηρέτησε ως λεγάτος στον στρατό τού μικρότερου αδελφού του Πόπλιου, ο οποίος ήταν ύπατος στο ξεκίνημα τού πολέμου το 218 π.Χ. Από το 218 π.Χ. μέχρι το τέλος του το 211 π.Χ. πολέμησε κατά των Καρχηδονίων στην Ιβηρική.
Πορεία εναντίον του Αννίβα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 218 ο Γναίος και ο αδελφός του Πόπλιος έπλευσαν τον στρατό τους στη συμμαχική ελληνική πόλη Μασσηλία στη νότια Γαλατία. Από εκεί σχεδίαζαν να ξεκινήσουν επιχειρήσεις κατά τού Αννίβα και των Καρχηδονιακών εκτάσεων στην Ιβηρική Χερσόνησο. Ο Πόπλιος πληροφορήθηκε ότι ο Αννίβας βρισκόταν στα βόρεια της Γαλατίας, έτσι έστειλε μία δύναμη ιππικού βόρεια, μέχρι την ανατολική όχθη τού ποταμού Ροδανού, η οποία συγκρούστηκε με παρόμοια δύναμη ελαφρού ιππικού της Νουμιδίας. Μετά από μία σκληρή αψιμαχία, κατάφεραν να διώξουν τους Νουμίδες. [10] Στη συνέχεια ο Πόπλιος βάδισε με ολόκληρη τη δύναμή του βόρεια, με σκοπό να πολεμήσει με τον Αννίβα στη Γαλατία. Εν τω μεταξύ ο Αννίβας είχε βαδίσει ανατολικά προς τις Άλπεις. Φτάνοντας στο έρημο καρχηδονιακό στρατόπεδο, ο Σκιπίωνας έμαθε ότι ο Αννίβας απείχε πορεία τριών ημερών και αποφάσισε να στείλει τον στρατό του στην Ιβηρική χερσόνησο υπό τη διοίκηση τού μεγαλύτερου αδελφού του Γναίου, ενώ ο ίδιος επέστρεψε στη Βόρεια Ιταλία για να οργανώσει τις άμυνες.
Εισβολή στην Ιβηρική Χερσόνησο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γναίος, με 20.000 πεζούς (2 ρωμαϊκές λεγεώνες και 2 συμμαχικές πτέρυγες [alae]), 2.200 ιππείς και 60 πεντήρεις [quinqueremes], απέπλευσε από τη Μασσηλία και αποβιβάστηκε στην ανατολική Ιβηρική στο Εμπόριον. Οι ελληνικές πόλεις Eμπόριον και Tαρράκο υποδέχτηκαν τους Ρωμαίους και ο Γναίος άρχισε να κερδίζει τις ιβηρικές φυλές βόρεια του Έβρου. Ο Αννίβας είχε αφήσει κάποιοννον Ά με 10.000 πεζούς και 1.000 ιππείς για να φρουρήσει τη πρόσφατα κατακτημένη περιοχή βόρεια τού Έβρου, που ήταν πολύ μεγαλύτερος σε αριθμό, οπότε ο Ασδρούβαλ Βάρκα, ο οποίος είχε αφεθεί επικεφαλής τού καρχηδονιακού στρατού στη νότια Ιβηρική, αποφάσισε να τον ενισχύσει και βάδισε βόρεια με 8.000 πεζούς και 1.000 ιππείς. [11]
Η μάχη της Κίσσα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Άννο, φοβούμενος ότι θα έχανε τους Ίβηρες και όλη την επικράτεια των Καρτιγινίων βόρεια τού Έβρου αν περίμενε άλλο, βάδισε και επιτέθηκε στους Ρωμαίους ακριβώς βόρεια τού Ταρράκο, κοντά σε ένα μέρος που ονομάζεται Κίσσα. [12] Έδωσε μία σκληρή μάχη, στην οποία δεν υπήρχαν λαμπροί ελιγμοί ή ενέδρες. Οι στρατοί μόλις σχηματίστηκαν και συγκρούστηκαν. Υπερκερασμένος δύο προς ένα, ο Άννo ηττήθηκε σχετικά εύκολα, χάνοντας 6.000 στρατιώτες στη μάχη. Επιπλέον, οι Ρωμαίοι κατάφεραν να καταλάβουν το καρχηδονιακό στρατόπεδο, μαζί με 2.000 στρατιώτες και τον ίδιο τον Άννο. Ο καταυλισμός περιείχε όλες τις αποσκευές, που άφησε ο Αννίβας. [13] Μεταξύ των αιχμαλώτων περιλαμβανόταν και ο Ινδίβιλις, ένας ισχυρός Ιβηρικός φύλαρχος. Οι Ρωμαίοι εισέβαλαν επίσης στην πόλη Κίσσα, αν και προς απογοήτευση των Ρωμαίων δεν περιείχε κάποια πολύτιμη λεία. [14]
Η μάχη του ποταμού Έβρου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Την άνοιξη του 217 π.Χ. ο Γναίος διέταξε έναν στόλο 55 πολεμικών πλοίων (πιθανώς πεντήρεις, quinqueremes) κατά τη διάρκεια μίας ναυμαχίας κοντά στις εκβολές του ποταμού Έβρου. [15] Το καρχηδονιακό ναυτικό απόσπασμα των 40 πολεμικών πλοίων απέναντί του ηττήθηκε ολοκληρωτικά, μετά από αιφνιδιαστική επίθεση από τα ρωμαϊκά πλοία. Οι Καρχηδόνιοι έχασαν 29 πλοία και τον έλεγχο των θαλασσών γύρω από την Ιβηρική Χερσόνησο. Επιπλέον, η νίκη ενίσχυσε το ρωμαϊκό κύρος μεταξύ των πολεμοχαρών Ιβηρών.
Η μάχη της Δερτόσα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι μάχες της Άνω Βαίτιδας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μάχη του Καστούλo
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μάχη της Ιλόρκα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το τέλος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γναίος απεβίωσε στη μάχη πολεμώντας τους Καρχηδόνιους, που είχαν κατακτήσει το αυτοσχέδιο στρατόπεδό του κατά τη μάχη της Ιλόρκα. Το τέλος του δεν τερμάτισε τον πόλεμο τού Σκιπίωνα κατά των Καρχηδονίων. Ο ανιψιός τού Πόπλιου θα έπαιζε ακόμη μεγαλύτερο ρόλο στην πτώση τού Αννίβα, και στην εγκαθίδρυση της Ρωμαϊκής κυριαρχίας στην Ιβηρική Χερσόνησο.
Απόγονοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γιος του ήταν ο Πόπλιος Κορνήλιος Σκιπίων Νασίκα (με το παρωνύμιο nasica για την μυτερή του μύτη), ο οποίος ήταν ύπατος το 191 π.Χ. Ήταν ο πρώτος Σκιπίων Νασίκα και ίδρυσε τον κλάδο Nασίκα των Σκιπιόνων. Ο γιος τού Σκιπίωνα Νασίκα, ένας άλλος Σκιπίων Νασίκα (με το παρωνύμιο Κόρκουλον, με το πλήρες όνομά του Πόπλιος Κορνήλιος Π.γ. Γ.ε. Σκιπίωνας Νασίκα Κορκούλον), νυμφεύτηκε τη 2η εξαδέλφη του Κορνηλία Σκιπιόνα την Πρεσβύτερη, τη μεγαλύτερη κόρη τού Σκιπίωνα Αφρικανού και έτσι ένωσε τις δύο γραμμές. Οι απόγονοί τους στην εξ αρρενογονίαςή γραμμή συνέχισαν τουλάχιστον μέχρι το 46 π.Χ., στο πρόσωπο τού Κ. Κ. Μέτελλου Π. Σκιπίωνα (ο οποίος υιοθετήθηκε από την οικογένεια Καικιλίων Μετέλλων).
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βιβλιογραφικές αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 817. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 817. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 817. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1090. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1077. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ 6,0 6,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 722. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 832. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ 8,0 8,1 Thomas Robert Shannon Broughton: «The Magistrates of the Roman Republic» (Αγγλικά) Αμερικανική Φιλολογική Εταιρεία. 1951. ISBN-10 0-89130-812-1.
- ↑ Polybius, II.34.
- ↑ John Francis Lazenby, Hannibal's War, p. 37.
- ↑ Livy, XXI, p.23 and p.60.
- ↑ Polybius, III 76, p.7.
- ↑ Lazenby, Hannibal's War, p. 126.
- ↑ Livy, XXI, p.60
- ↑ Livy, XII 20.4-10.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Hoyos, Dexter (2015). Mastering the West: Rome and Carthage at War. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-986010-4.