Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γραμμή Όντερ-Νάισσε

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η γραμμή Όντερ-Νάισσε και οι περιοχές που παραχωρήθηκαν από τη Γερμανία στην Πολωνία και τη Σοβιετική Ένωση (Ρωσική ΣΟΣΔ, Ρωσία από το 1991).
Ο ρους των ποταμών Όντερ και Νάισσε (Λουσατιανός) στα σύνορα Γερμανίας-Πολωνίας.
Η γραμμή Όντερ-Νάισσε στο βόρειο τέλος της, το νησί Ούζεντομ

Η γραμμή Όντερ-Νάισσε (γερμανικά: Oder-Neiße-Grenze‎‎, πολωνικά: granica na Odrze i Nysie Łużyckiej‎‎) είναι η βάση του συνόρου Γερμανίας και Πολωνίας. Ακολουθεί την πορεία των ποταμών Όντερ και Λουσατιανού Νάισσε και συναντάται με τη Βαλτική Θάλασσα στα βόρεια, δυτικά των λιμανιών Στσέτσιν και Σβινούστσιε (Πρώην γερμανικά ονόματα: Στέττιν, Σβινεμύντε).[1]. Ωστόσο, τα αρχικά σχέδια προέβλεπαν την παραμονή του Στσέτσιν στη Γερμανία.

Όλα τα προπολεμικά γερμανικά εδάφη ανατολικά της γραμμής και εντός των γερμανικών συνόρων του 1937, τα οποία περιλάμβαναν σχεδόν το ένα τέταρτο (23.8 τοις εκατό) των εδαφών της (προ-Ναζιστική) Δημοκρατία της Βαϊμάρης – άλλαξαν χέρια στο πλαίσιο συνοριακών αλλαγών που συμφωνήθηκαν Διάσκεψη του Πότσνταμ. Τα περισσότερα εδάφη παραχωρήθηκαν στη Πολωνία. Το μικρό υπόλοιπο, αποτελούμενο από τη βόρεια Ανατολική Πρωσία με τη γερμανική πόλη του Καίνιξμπεργκ (Καλίνινγκραντ) παραχωρήθηκε στη Σοβιετική Ένωση ως Περιφέρεια Καλίνινγκραντ της Ρωσικής ΣΟΣΔ (σήμερα τη Ρωσία). Το μεγαλύτερο μέρος του γερμανικού πληθυσμού, περίπου 12 εκατομμύρια άτομα το φθινόπωρο του 1944 – διέφυγαν ή αναγκάστηκαν να φύγουν.

Η γραμμή Όντερ-Νάισσε όριζε τα σύνορα Ανατολικής Γερμανίας και Πολωνίας από το 1950 έως το 1990. Η κομμουνιστική Ανατολική Γερμανία συμφώνησε στο συνοριακό ζήτημα με τη Κομμουνιστική Πολωνία το 1950, ενώ η Δυτική Γερμανία, μετά από μια περίοδο άρνησης, τήρησε τα σύνορα (με επιφυλάξεις) το 1970.[2]

Μετά τις επαναστάσεις του 1989, η επανενωμένη Γερμανία και η μη κομμουνιστική Δημοκρατία της Πολωνίας οριστικοποίησαν τα σύνορα με βάση τη γραμμή στη γερμανοπολωνική συνοριακή συμφωνία του 1990.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο χαμηλότερος ποταμός Όντερ στη Σιλεσία ήταν το δυτικό σύνορο της Πολωνίας των Πιαστ από τον 10ο μέχρι τον 13ο αιώνα.[3] Από την εποχή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ορισμένες προτάσεις ζητούσαν την επαναφορά της γραμμής, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα παρείχε προστασία κατά της Γερμανίας. Μία από τις πρώτες προτάσεις ήταν η πρόταση της ρωσικής Αυτοκρατορίας. Αργότερα, όταν οι Ναζί μπήκαν στην εξουσία, το γερμανικό έδαφος στα ανατολικά της γραμμής στρατιωτικοποιήθηκε και ο πολωνικός πληθυσμός ήρθε αντιμέτωπος με διαδικασία γερμανοποίησης.[4] Οι πολιτικές της Ναζιστικής Γερμανίας ενθάρρυναν τις εθνικιστικές αντιλήψεις εντός της γερμανικής μειονότητας στην Πολωνία.

Πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα δυτικά σύνορα της Πολωνίας καθορίστηκαν με βάση τις διατάξεις της Συνθήκης των Βερσαλλιών του 1919. Αυτό εν μέρει ακολούθησε τα ιστορικά σύνορα μεταξύ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της Μεγαλύτερης Πολωνίας, αλλά με ορισμένες προσαρμογές που είχαν ως στόχο να αντικατοπτρίζουν εύλογα τις εθνοτικές συνθέσεις των περιοχών προς εξέταση. Ωστόσο η Πομερελία και η Άνω Σιλεσία χωρίστηκαν, αφήνοντας πολωνικές και σλαβικές μειονότητες στη γερμανική πλευρά των συνόρων και μια σημαντική γερμανική μειονότητα στην πολωνική πλευρά των συνόρων. Επιπλέον, τα σύνορα διαίρεσαν τη Γερμανία στα δύο με τον πολωνικό Διάδρομο και την ανεξάρτητη Ελεύθερη Πόλη του Ντάντσιχ, το οποίο είχε μια συντριπτική πλειοψηφία γερμανόφωνου πληθυσμού, αλλά χωρίστηκε από τη Γερμανία για να βοηθήσει στην εξασφάλιση της πρόσβασης της Πολωνίας στη Βαλτική Θάλασσα.

Σκέψεις κατά τη διάρκεια του πολέμου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρασκήνιο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα 20 χρόνια που μεσολάβησαν μεταξύ των πολέμων, η έννοια της "δυτικής σκέψης" (myśl zachodnia) έγινε δημοφιλή μεταξύ μερικών πολωνών εθνικιστών. Σύμφωνα με μελετητές όπως ο Ζίγκμουντ Βοϊτσιεχόφσκι, οι "Πολωνικές μητρικές γαίες" ορίζονταν ως οι περιοχές που ήλεγχε η Πολωνία των Πιαστ τον 10ο αιώνα.[5][6][7][8] Μερικοί πολωνοί ιστορικοί ζητούσαν την "επιστροφή" εδαφών μέχρι τον ποταμό Έλβα.[8] Στην προπολεμική Πολωνία, αυτές οι ομάδες περιγράφονταν συχνά ως "ομάδα φαντασιστών" και οργανώνονταν με το Εθνικό Κόμμα, αντίθετο της πολωνικής κυβέρνησης, της Σανάτσια.[9] Η πρόταση για σύνορο με βάση τους ποταμούς Όντερ-Νάισσε, για αρκετό καιρό, δεν είχε συζητηθεί πολύ.[4] Μετά τον Β'ΠΠ, οι πολωνοί κομμουνιστές, υιοθέτησαν την έννοια της δυτικής σκέψεως.[10]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Eberhardt, Piotr (2015). «The Oder-Neisse Line as Poland's western border: As postulated and made a reality». Geographia Polonica 88 (1). https://www.geographiapolonica.pl/article/item/9928.html. 
  2. ↑ Jessup, John E. (1998). An encyclopedic dictionary of conflict and conflict resolution, 1945-1996. Westport, Conn.: Greenwood Press. σελ. 543. ISBN 978-0313281129. 
  3. ↑ Historical dictionary of Poland, 966–1945 Jan Jerzy Lerski, page 398, Greenwood Publishing Group 1996
  4. ↑ 4,0 4,1 Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej nr 9-10/2005, "Polski Dziki Zachód" – ze Stanisławem Jankowiakiem, Czesławem Osękowskim i Włodzimierzem Suleją rozmawia Barbara Polak, pages 4–28
  5. ↑ Piskorski (2003), σελ. 102
  6. ↑ Hackmann (1996), σελ. 224
  7. ↑ Faraldo (2008), σελ. 17
  8. ↑ 8,0 8,1 Fahlbusch & Haar (2005), σελίδες 263, 265
  9. ↑ "Myśl zachodnia Ruchu Narodowego w czasie II wojny światowej" dr Tomasz Kenar. Dodatek Specjalny IPN Nowe Państwo 1/2010
  10. ↑ Thum (2011), σελ. 194
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γραμμή_Όντερ-Νάισσε&oldid=9711579"