Εκτελεστικό Ειδικών Επιχειρήσεων

Εκτελεστικό Ειδικών Επιχειρήσεων Special Operations Executive
Ενεργό	1940–1946
Χώρα	Ηνωμένο Βασίλειο
Δύναμη	13.000

Το Εκτελεστικό Ειδικών Επιχειρήσεων (αγγλικά: Special Operations Executive, SOE, προφέρεται: [ɛs.oʊ.iː]) ήταν βρετανική ειδική μυστική παραστρατιωτική υπηρεσία που έδρασε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με κύριους ρόλους σε κατασκοπεία, αναγνώριση εχθρικών θέσεων, καταδρομές και δολιοφθορές.

Γενικά

Η Υπηρεσία ιδρύθηκε και άρχισε να λειτουργεί τον Ιούλιο του 1940 κατόπιν εισήγησης του τότε πρωθυπουργού Τσώρτσιλ, μετά από συγχώνευση τριών υφισταμένων βρετανικών υπηρεσιών, α) του τμήματος προπαγάνδας (του υπουργείου Εξωτερικών), β) ενός τμήματος της Μυστικής Υπηρεσίας Πληροφοριών και γ) της υπηρεσίας ανταρτοπολέμου του γραφείου Πολέμου.
Η Υπηρεσία αυτή, που έλαβε πολύ γρήγορα μορφή αυτόνομου οργανισμού, ο οποίος τελούσε υπό την εποπτεία του υπουργείου Πολέμου, παρέμεινε σε δράση καθ' όλη την υπόλοιπη διάρκεια του πολέμου, μέχρι που τελικά διαλύθηκε στα μέσα του Ιανουαρίου του 1946. Πρώτος διευθυντής της ήταν ο Τσαρλς Χάμπρο, τον οποίο διαδέχθηκε το 1943 ο υποστράτηγος Κόλιν Μακβί Γκάμπινς, (Colin McVean Gubbins), βετεράνος καταδρομών και μυστικών αποστολών. Ένα χρόνο πριν διαλυθεί, το προσωπικό της αριθμούσε περίπου 13.000 μέλη, που αποκαλούνταν εκ του εισηγητού της δημιουργίας της και «μυστικός στρατός του Τσώρτσιλ».

Κατά τη δράση της, έχοντας αναπτύξει διευθύνσεις με μεγάλο αριθμό κλιμακίων - σταθμών σε διάφορες χώρες, επανδρωμένων με ανάλογο προσωπικό, (πράκτορες, τεχνικούς και πολλούς εμπειρογνώμονες), μέσα μεταφοράς και προπαγάνδας καθώς και αναγκαία εφόδια, (όπλα, ασυρμάτους, εκρηκτικές ύλες κ.λπ.), προκειμένου να πετυχαίνει τους αντικειμενικούς σκοπούς της, κατάφερνε τούτο, στις περισσότερες των περιπτώσεων, με πρόσθετες αποστολές – ομάδες της που συνεργάζονταν με τις τοπικές ενάντιες του Άξονα ανταρτικές ομάδες αντίστασης των διαφόρων κρατών, τις οποίες και συντόνιζαν ή και παρότρυναν την ανάπτυξή τους για την κάλυψη των συμμαχικών αναγκών.

Η SOE έδρασε σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων και αυτών του Άξονα, των Βαλκανίων, σε χώρες της Β. Αφρικής και Μέσης Ανατολής καθώς και σε μερικές της Ασίας.

Δράση στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, στη διάρκεια της Ιταλο-Γερμανο-Βουλγαρικής κατοχής με κλιμάκιο της υπηρεσίας αυτής, γνωστότερη ως "Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή", (ΒΣΑ), συνεργάστηκαν πολλοί Έλληνες και ειδικά οι περισσότεροι των πρωταγωνιστών του κινήματος του 1935 που στο μεταξύ είχαν αμνηστευθεί από τον Βασιλέα Γεώργιο Β΄ το ίδιο έτος, καθώς και 2η φορά από την κυβέρηση Εμ. Τσουδερού από την Κρήτη (1941), οι οποίοι και αναδείχθηκαν στη συνέχεια κύρια πρόσωπα στην εθνική αντίσταση.
Σημαντικότερες δε επιχερήσεις της SOE στην Ελλάδα ήταν η επιχείρηση Χάρλιγκ που αφορούσε τελικά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου και η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε (26 Απριλίου του 1944) στην Κρήτη.

Γενικά όμως η δράση της στην Ελλάδα υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική, περισσότερο με πολιτικό χαρακτήρα, κυρίως στην παρατεταμένη εγκατάσταση της ΒΣΑ στη χώρα με άμεση προτεραιότητα εξυπηρέτησης τους αγγλικούς πολιτικούς σχεδιασμούς στη περιοχή των Βαλκανίων, με ότι σήμαινε αυτό γενικότερα και σαφώς με πολύ λιγότερο στρατιωτικό χαρακτήρα δηλαδή σε κοινές στρατιωτικές επιχειρήσεις με τις ανταρτικές οργανώσεις που θα έβλαπταν σοβαρά τον Άξονα. Γνωστή είναι και η αντιπαλότητα της SOE με στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών της Βρετανίας όπως και ο Ντέηβιντ Γουάλλας.

Φωτογραφίες

• 
  Ο ιδρυτής των SOE, Τσώρτσιλ (1940)
• 
  Ο υποστράτηγος Κόλιν Μακβίν Γκάμπινς, διευθυντής των SOE από τον Αύγουστο του 1943

Πηγές

• Ένθετο περιοδικό "Ιστορικά" (Ελευθεροτυπίας): "Κατοχή και Αντίσταση" τεύχος 208, 23 Οκτωβρίου 2003, σελ.33 κ.έ..
• Ευστ. Γεωργόπουλος "Εμφύλιος Πόλεμος 1942-1944" Έκδ. Περισκόπιο "Μονογραφίες Στρατ. Ιστορίας" Αθήναι 2010, σελ.16 κ.έ..
• Σόλων Γρηγοριάδης "Δεκέμβριος 1944 - το ανεξήγητο λάθος" (σειράς Φοβερά Ντοκουμέντα), εκδ. Τύπος, σελ.111-112.
• Βασίλης Ραφαηλίδης "Ιστορία (κωμικοτραγική) του Νεοελληνικού Κράτους 1830-1974", Αθήνα 1993, σελ.165 κ.έ..

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Special Operations Executive στο Wikimedia Commons