Ζιμπάμπουε

Δημοκρατία της Ζιμπάμπουε Republic of Zimbabwe Republika seZimbabwe Republiki ya Zimbabwe
Σημαία Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: "Unity, Freedom, Work" (Ενότητα, Ελευθερία, Εργασία)
Εθνικός ύμνος: Kalibusiswe Ilizwe leZimbabwe («Ας είναι ευλογημένη η γη της Ζιμπάμπουε»)
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο Η θέση της Ζιμπάμπουε (πράσινο)
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη	Χαράρε 17°51′50″S 31°01′47″E
Επίσημες γλώσσες	Αγγλικά επίσημα, Shona, isiNdebele
Πολίτευμα	Προεδρική δημοκρατία
Πρόεδρος Αντιπρόεδροι	Έμερσον Μανανγκάγκουα Κονσταντίν Τσιγουένγκα Κέμπο Μοχάντι
Ανεξαρτησία Ροδεσία Ζιμπάμπουε Ισχύον Σύνταγμα	από Ηνωμένο Βασίλειο 11 Νοεμβρίου 1965 18 Απριλίου 1980 22 Μαΐου 2013
Έκταση  • Σύνολο  • % Νερό  • Σύνορα	390.757 km2 (61η) 1 3.066 km
Πληθυσμός  • Εκτίμηση 2024   • Απογραφή 2012   • Πυκνότητα	16.751.469 (74η)  12.973.808   42,9 κατ./km2 (176η)
ΑΕΠ (ΙΑΔ)  • Ολικό  (2019)  • Κατά κεφαλή	41,031 δισ. $ (182η)   2.621 $ (182η)
ΑΕΠ (ονομαστικό)  • Ολικό  (2019)  • Κατά κεφαλή	22,290 δισ. $ (147η)   1.024 $ (177η)
ΔΑΑ (2021)	0,593 (146η) – μεσαίος
Νόμισμα	Γκολντ Ζιμπάμπουε, Δολάριο Ζιμπάμπουε1 (ZWD2)
Ζώνη ώρας	Ώρα Κεντρικής Αφρικής (UTC +2)
Internet TLD	.zw
Οδηγούν στα	αριστερά
Κωδικός κλήσης	+263
1. Παρότι παραμένει το επίσημο νόμισμα, περισσότερο χρησιμοποιούνται στις συναλλαγές το αμερικανικό δολάριο, το πούλα της Μποτσουάνα, το νοτιοαφρικανικό ραντ, η λίρα στερλίνα και το ευρώ. Για όλες τις κυβερνητικές συναλλαγές έχει υιοθετηθεί το αμερικανικό δολάριο, με απόφαση της νέας κυβέρνησης συνεργασίας. Για τις εμπορικές συναλλαγές, υιοθετήθηκε το κινεζικό γουάν. 2. Από την 1η Ιουλίου 2009 καταργήθηκε ο κωδικός ZWL.

Η Ζιμπάμπουε (πρώην Νότια Ροδεσία) είναι περίκλειστη χώρα στα νότια της Ανατολικής Αφρικής με έκταση 390.580 τετρ. χιλιόμετρα και πληθυσμό (κατατάσσεται 74η) 16.751.469, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2024. Συνορεύει με τη Νότια Αφρική, τη Μποτσουάνα δυτικά, τη Ζάμπια βορειοδυτικά και τη Μοζαμβίκη ανατολικά. Πρωτεύουσά της είναι η Χαράρε. Επίσημη γλώσσα είναι η αγγλική.

Η ονομασία Ζιμπάμπουε προήλθε από την έκταση με τέτοια πέτρινα οικοδομήματα

Την εποχή της αποικιοκρατίας ήταν βρετανική αποικία και ονομαζόταν Νότια Ροδεσία και μετέπειτα απλώς Ροδεσία. Η σημερινή χώρα προήλθε από την κίνηση ανεξαρτησίας της αυτοανακυρηχθείσας Ροδεσίας το 1965, που στη συνέχεια και μέσω ενδιάμεσων άτυπων κρατικών οντοτήτων, αναγνωρίστηκε επισήμως ως Ζιμπάμπουε το 1980.

Το όνομα Ζιμπάμπουε σημαίνει «πέτρινο σπίτι» και προέρχεται από τα τεράστια πέτρινα οικοδομήματα, ερείπια της αρχαίας πόλης της Μεγάλης Ζιμπάμπουε, που βρίσκονται διάσπαρτα σε μια έκταση 7.200 στρεμμάτων, νότια της περιοχής Μασβίγκο.

Τα οικονομικά προβλήματα της χώρας είναι εντονότατα, με κυριότερο τον καλπάζοντα πληθωρισμό, ο οποίος είναι και ο υψηλότερος στον κόσμο (2.200.000%).

Ιστορία

Στις 11 Νοεμβρίου 1965, παγκόσμια Ημέρα Μνήμης για τα θύματα των δύο παγκοσμίων πολέμων, ο πρωθυπουργός της Ροδεσίας Ίαν Σμιθ υπέγραψε τη Μονομερή Διακήρυξη Ανεξαρτησίας της τελευταίας βρετανικής αποικίας στην Αφρική. Με τη συμβολική του αυτή κίνηση ο Σμιθ, πιλότος της βρετανικής αποικίας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ήθελε να υπενθυμίσει τις υπηρεσίες που προσέφερε η λευκή μειοψηφία, η οποία αριθμούσε μόλις 220.000 αποίκους, στο βρετανικό στέμμα σε όλες τις κρίσιμες στιγμές της πρόσφατης Ιστορίας. Ήλπιζε έτσι να μετριάσει τις αντιδράσεις του Λονδίνου, που τον είχε προειδοποιήσει με βαρύτατες κυρώσεις, επιμένοντας στην αρχή της πλειοψηφίας, πράγμα που σήμαινε μεταβίβαση της εξουσίας στα 4.000.000 των μαύρων. Για να ενισχύσει τη θέση του, ο Σμιθ ισχυρίστηκε ότι η βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου συμβούλευσε τον πρωθυπουργό Χάρολντ Ουίλσον «να μην πουλήσει τους λευκούς», και προς επίρρωση των ισχυρισμών του έδωσε στη δημοσιότητα ιδιόχειρη επιστολή της βασίλισσας, που ευχόταν αίσιο διακανονισμό της διαμάχης Λονδίνου-Σόλσμπερι. Οι ελιγμοί αυτοί δεν έσωσαν τον Ίαν Σμιθ ούτε από τις βαριές κυρώσεις της Αγγλίας, ούτε από την κατακραυγή της διεθνούς κοινότητας, ούτε από τη μοιραία εξέγερση της μαύρης πλειοψηφίας.

Η Βρετανική Κοινοπολιτεία αλλά και η ίδια η Μεγάλη Βρετανία δεν αναγνώρισαν την ανεξαρτησία. Το καθεστώς του Σμιθ διατήρησε διπλωματικές επαφές με τη Νότια Αφρική και την πορτογαλική κτήση της Μοζαμβίκης. Το 1975 η διεθνής θέση της Ροδεσίας επιδεινώθηκε μετά και την ανεξαρτησία της Μοζαμβίκης, ενώ καταγγελλόταν από τα πιο πολλά μέλη της Βρετανικής Κοινοπολιτείας για το ρατσιστικό καθεστώς της. Άλλα εσωτερικά προβλήματα (ανταρτοπόλεμος) που αντιμετώπιζε, αλλά και συγκρούσεις με γειτονικά κράτη της, δυσχέραναν τη θέση της. Ο Ίαν Σμιθ προώθησε έναν μετριοπαθή εκδημοκρατισμό του καθεστώτος με ταυτόχρονη διατήρηση των προνομίων της λευκής μειονότητας. Τελικά το 1979 σε διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο, επήλθε συμβιβασμός ανάμεσα στον Σμιθ και τους μαύρους Ροδεσιανούς ηγέτες για τη σύσταση πλειοψηφικής κυβέρνησης με πολυφυλετικό κοινοβούλιο. Τον Απρίλιο του 1980 κατέληξαν σε συμφωνία που οδήγησε στη δημιουργία νέου καθεστώτος και τη σύσταση του κράτους της Ζιμπάμπουε.

Απόπειρα πραξικοπήματος 2007

Η κυβέρνηση της Ζιμπάμπουε απέτρεψε φερόμενη ως απόπειρα πραξικοπήματος, η οποία θα εκδηλωνόταν στις 2 ή στις 15 Ιουνίου 2007. Στην απόπειρα έλαβαν μέρος σχεδόν 400 στρατιώτες και υψηλά ιστάμενα στελέχη του στρατού. Όλοι οι φερόμενοι ως επικεφαλής του εγχειρήματος συνελήφθησαν και παραπέμφθηκαν σε δίκη με την κατηγορία της προδοσίας. Οι συλληφθέντες ήτσν ο απόστρατος Άλμπερτ Ματάπο, ο εκπρόσωπος του στρατού Μπεν Ενκιούμπ, ο ταγματάρχης Ένγκελμπερτ Ρουγκέτζε και ο αξιωματικός της αεροπορίας Έλσον Μόγιο.

Σύμφωνα με τις αρχές, οι επίδοξοι πραξικοπηματίες σχεδίαζαν να ανατρέψουν τον πρόεδρο Ρόμπερτ Μουγκάμπε και να ζητήσουν από τον υπουργό Έμερσον Μανανγκάγκουα να σχηματίσει νέα κυβέρνηση, υπό τις ευλογίες των αρχηγών του στρατού. Σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές στη Χαράρε, οι επικεφαλής του πραξικοπήματος είχαν έρθει σε επαφή με κυβερνήσεις χωρών της Δύσης, ζητώντας τους να υποστηρίξουν το πραξικόπημα.

Διακυβέρνηση

Πολίτευμα στη χώρα είναι η Προεδρική Δημοκρατία. Έτσι, Αρχηγός Κράτους είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με τη νομοθετική εξουσία να ασκείται από τη Βουλή, η οποία αποτελείται από 150 μέλη με εξαετή θητεία. Από αυτά, τα 120 εκλέγονται απευθείας από το λαό, τα 12 ορίζονται από τον Πρόεδρο, τα 10 είναι οι αρχηγοί των εθνοτικών ομάδων και τα 8 είναι οι κυβερνήτες των επαρχιών.

Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Το 2013 εγκρίθηκε με δημοψήφισμα ένα νέο Σύνταγμα που τέθηκε σε ισχύ στις 22 Μαΐου.

Διοικητική διαίρεση

Η Ζιμπάμπουε διαιρείται διοικητικά σε 8 επαρχίες και 2 διαμερίσματα πόλεων.

Οι επαρχίες είναι:

• Ανατολική Μασοναλάνδη
• Βόρεια Ματαμπελελάνδη
• Δυτική Μασοναλάνδη
• Κεντρική Μασοναλάνδη
• Μανικαλάνδη
• Μασβίνγκο
• Μίντλαντς
• Νότια Ματαμπελελάνδη

Τα διαμερίσματα πόλεων είναι:

• Μπουλαουάγιο
• Χαράρε

Δημογραφία

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 60,7 χρόνια (57,5 χρόνια οι άνδρες και 63,6 οι γυναίκες).

Οικονομία

Η Ζιμπάμπουε είναι κυρίως ορεινή (οροπέδιο με υψόμετρο 1700 - 2300 μ.) και η οικονομία της στηρίζεται στις πωλήσεις ελεφαντόδοντου. Σημαντική συνεισφορά έχουν και τα ορυχεία της, από τα οποία εξάγονται μεταλλεύματα χρωμίου, νικελίου, μολύβδου και σπάνιων γαιών. Συνολικά αναφέρονται 195 τύποι ορυκτών.

Υγεία

Σε επιδημία χολέρας, που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2008 έχασαν τη ζωή τους 3.759 άτομα, σύμφωνα με απολογισμό τον Φεβρουάριο του 2009.

Μεταφορές

Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ζιμπάμπουε στο Curlie