Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης

Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης
Είδος	εκπαιδευτικό ίδρυμα και θεολογική σχολή
Γεωγραφικές συντεταγμένες	40°52′56″N 29°5′42″E
Διοικητική υπαγωγή	Χάλκη
Χώρα	Τουρκία
Έναρξη κατασκευής	1844
Κατεδάφιση	1971
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Πρόσοψη του κτηρίου

Πανοραμική λήψη εσωτερικού εισόδου του κτηρίου

Η Σχολή στην κορυφή του λόφου της Ελπίδας

Εσωτερικός χώρος στο ισόγειο

Το ισόγειο της Σχολής

Η Ιερά Θεολογικὴ Σχολή της Χάλκης ήταν η κύρια θεολογική σχολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης, μέχρι το έτος 1971, όταν το Τουρκικό κράτος αποφάσισε με νόμο να σταματήσει η λειτουργία της. Οι εγκαταστάσεις της σχολής βρίσκονται στο νησί Χάλκη, ένα από τα Πριγκηπονήσια.

Ιστορία

Η σχολή στεγαζόταν αρχικά στη σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας Τριάδας, στη Χάλκη, η οποία είχε ιδρυθεί από τον Πατριάρχη Φώτιο Α΄ της Κωνσταντινούπολης (858-861 και 878-886). Το 1844, ο Πατριάρχης Γερμανός Δ΄ κατά την πρώτη του πατριαρχεία (1842-1845), ίδρυσε το 1843 θεολογική Σχολή στις εγκαταστάσεις της μονής της Αγίας Τριάδας, την οποία και εγκαινίασε το αμέσως επόμενο έτος στις 13 Σεπτεμβρίου 1844. Όλα τα κτήρια εκτός από ένα παρεκκλήσι καταστράφηκαν στον μεγάλο σεισμό που συνέβη στην Κωνσταντινούπολη στις 28 Ιουνίου του 1894 με συνέπεια να διακοπεί η λειτουργία της. Μετά από εκτεταμένες επισκευές και αναστηλώσεις από τον αρχιτέκτονα Περικλή Φωτιάδη, διάρκειας 17 μηνών, η σχολή με νέο πλέον κτίριο εγκαινιάστηκε στις 1 Οκτωβρίου του 1896. Σημαντική ανακαίνιση έγινε στη δεκαετία του '50.

Πολλοί Ορθόδοξοι θεολόγοι, ιερείς, επίσκοποι και πατριάρχες φοίτησαν στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, συμπεριλαμβανομένου και του Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Οι φοιτητές στη Χάλκη περιλάμβαναν όχι μόνο γηγενείς Έλληνες, αλλά και Ορθόδοξους Χριστιανούς από όλο τον κόσμο, προσδίδοντας στη σχολή έναν διεθνή χαρακτήρα. Επίσης, πολλοί πατριάρχες, επίσκοποι και πρώην δάσκαλοι έχουν ταφεί σε ειδική περιοχή του κήπου.

Οι θεολογικές εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν το Παρεκκλήσιo της Αγίας Τριάδoς, κοιτώνες, αναρρωτήριο, γραφεία, εργαστήριο φυσικής και χημείας με πλούσια συλλογή επιστημονικών οργάνων και την πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη η οποία κατέχει σημαντική ιστορική συλλογή βιβλίων, περιοδικών και χειρογράφων.

Το 1971 η σχολή έκλεισε εξαιτίας ενός τουρκικού νόμου που απαγόρευε τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Το 1998 η επιτροπή ιδιοκτητών της σχολής διατάχθηκε να διαλυθεί, αλλά διεθνής κριτική έπεισε την Άγκυρα να ακυρώσει τη διαταγή.

Η Χάλκη έχει λάβει διεθνή προσοχή τα τελευταία χρόνια. Τον Οκτώβριο του 1998, το Κογκρέσο των ΗΠΑ υποστήριξε την επαναλειτουργία της Χάλκης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναφέρει επίσης το ζήτημα στις διαπραγματεύσεις για την τουρκική προσχώρηση στην ΕΕ. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον επισκέφτηκε τη Χάλκη στην επίσκεψή του στην Τουρκία το 1999 και ζήτησε από τον Τούρκο Πρόεδρο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ να επιτρέψει την επαναλειτουργία της σχολής.

Τον Αύγουστο του 2011, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ερντογάν αποφάσισε με διάταγμα ότι τα ακίνητα και τα θρησκευτικά κτίρια του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης, τα οποία κατασχέθηκαν στο παρελθόν πρέπει να επιστραφούν προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Τον Σεπτέμβριο του 2011 ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Προύσης Ελπιδοφόρος διορίστηκε Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Χάλκης.

Τον Ιανουάριο του 2013, ανέφερε η τουρκική εφημερίδα Today's Zaman ότι το τουρκικό Συμβούλιο Ιδρυματων επέστρεψε 190 εκτάρια γης πρός το ίδρυμα της Μονής της Αγίας Τριάδος. Το εν λόγω ίδρυμα είναι ο ιδιοκτήτης της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της γης βρίσκεται στον χώρο της Θεολογικής Σχολής.

Έτσι το Οικουμενικό Πατριαρχείο ελπίζει ότι οι υποσχέσεις από την τουρκική κυβέρνηση ότι θα επιτραπεί η επαναλειτουργία της Χάλκης θα τηρηθούν.

Τον Φεβρουάριο του 2019 επισκέφθηκε τη Θεολογική Σχολή για πρώτη φορά εν ενεργεία Έλληνας πρωθυπουργός, ο Αλέξης Τσίπρας, στο πλαίσιο επίσημης επίσκεψής του στην Τουρκία. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως παρόντος του εκπροσώπου της Προεδρίας της Τουρκικής Δημοκρατίας, Ιμπραήμ Καλίν, υπενθύμισε ότι η Θεολογική Σχολή της Χάλκης ιδρύθηκε επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ζήτησε την αποκατάσταση της αδικίας που υπέστη το Οικουμενικό Πατριαρχείο. «Είναι απαράδεκτο ένα ίδρυμα τέτοιο, που λειτούργησε επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να είναι κλειστό επί Τουρκικής Δημοκρατίας» σημείωσε.

Από το Σεπτέμβριο του 2023 εκτελούνται έργα αναστήλωσης και επέκτασης της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Ήδη μέσα σε έναν χρόνο, έχει υλοποιηθεί περίπου το 40% του συνολικού πρότζεκτ, ενώ -σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα- οι εργασίες θα έχουν ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2026.

Απόφοιτοι

Πολλές σημαντικές προσωπικότητες της Εκκλησίας έχουν αποφοιτήσει από τη Σχολή μεταξύ των οποίων:

• ο Αιμιλιανός Λαζαρίδης, Μητροπολίτης Γρεβενών με σημαντική δράση για τον Ελληνισμό της Μακεδονίας που μαρτύρησε το 1911.
• ο άγιος Προκόπιος Μητροπολίτης Ικονίου, που μαρτύρησε στη Μικρά Ασία το 1923.
• ο άγιος Χρυσόστομος Μητροπολίτης Δράμας και Σμύρνης, που μαρτύρησε στη Σμύρνη το 1922.
• ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β' Αθηνών & Πάσης Ελλάδος, Χατζησταύρου (1880-1968).

Στη Σχολή σπούδασε το έτος 1872-73 και ο μετέπειτα σπουδαίος λογοτέχνης Γεώργιος Βιζυηνός.

-Άγιος Χρυσόστομος Καβουρίδης, πρώην Μητροπολίτης Φλωρίνης και Α' Αρχιεπίσκοπος των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών Ελλάδος.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Οικουμενικόν Πατριαρχείον: Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης Αρχειοθετήθηκε 2007-09-30 στο Wayback Machine.
• Σχολή Χάλκης από Ομογένεια Κων/πολη: Χάλκη