Κανόνας του Τορίνο
 | |
| Γλώσσα | Αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα |
|---|---|
| Ημερομηνία δημιουργίας | 13ος αιώνας π.Χ. 2η χιλιετία π.Χ.[1] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Κανόνας του Τορίνο είναι πάπυρος με κείμενο ιερατικής γραφής, ο οποίος χρονολογείται στη βασιλεία του Αιγύπτιου βασιλιά (φαραώ) Ραμσή Β΄. Βρίσκεται στο Αιγυπτιακό Μουσείο του Τορίνο. Αρχικά ο πάπυρος περιείχε φορολογικά κατάστιχα, όμως στο πίσω μέρος του αναγράφεται κατάλογος των φαραώ, περιλαμβάνοντας θεούς, ημίθεους, πνεύματα και ανθρώπους.
Ανακάλυψη και αποκατάσταση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πάπυρος ανακαλύφθηκε από τον Ιταλό περιηγητή Bernardino Drovetti, το 1820, στο Λούξορ (αρχαίες Θήβες) της Αιγύπτου. Το 1824, αποκτήθηκε από το Αιγυπτιακό Μουσείο του Τορίνο. Όταν ανοίχτηκε η συσκευασία με την οποία μεταφέρθηκε στην Ιταλία, έγινε φανερό ότι ο πάπυρος είχε αποσυντεθεί σε μικρά κομμάτια (σπαράγματα). Ο Ζαν-Φρανσουά Σαμπολιόν (γνωστός από την τελική ανάγνωση της στήλης της Ροζέτας), εξέτασε τον πάπυρο και κατάφερε να διαβάσει μόνο μερικά από τα μεγάλα σπαράγματα. Ο Γερμανός ερευνητής Gustav Seyffarth επανεξέτασε τα σπαράγματα, μερικά από τα οποία είχαν επιφάνεια μόλις 1 τετρ. εκ., και δημιούργησε μια πιο ολοκληρωμένη αποκατάσταση του παπύρου, βασιζόμενος στις ίνες του υλικού, καθώς δεν ήταν σε θέση να κατανοήσει τη σημασία των ιερογλυφικών. Αργότερα, ο Γερμανός αιγυπτιολόγος Jens Peter Lauth δούλεψε κι αυτός με τα σπαράγματα, επιβεβαιώνοντας σε μεγάλο βαθμό την ορθότητα της ανακατασκευής από τον Seyffarth. Όμως, περίπου το 50% της επιφάνειας του παπύρου λείπει από την ανακατασκευή, η οποία έχει μήκος 1,7 μ. και πλάτος 0,41 μ., είναι δε διασπασμένη σε 160 κομμάτια.
Εξαιτίας της κατάστασης του παπύρου, η αρχή και το τέλος του καταλόγου έχουν χαθεί. Επίσης, δεν υπάρχει εισαγωγή και ο κατάλογος δεν συνεχίζει μετά τη 17η Δυναστεία. Έτσι, η σύνθεση του καταλόγου μπορεί να αναχθεί σε οποιαδήποτε μεταγενέστερη εποχή από αυτή της 17ης Δυναστείας, ξεκινώντας από τη βασιλεία του Ραμσή Β΄ μέχρι και, το αργότερο, την 20ή δυναστεία. Τέλος, η χρήση της πίσω όψης ενός παλαιότερου παπύρου μπορεί να είναι ενδεικτική της μικρής σπουδαιότητας που είχε ο κατάλογος για τον συγγραφέα του.
Το 2009 ανακαλύφθηκαν, σε αποθήκη του Αιγυπτιακού Μουσείου, επιπλέον σπαράγματα σε καλή κατάσταση. Αυτά τα σπαράγματα είχαν δημοσιευτεί το 1959 αλλά δεν χρησιμοποιήθηκαν στην τελευταία αποκατάσταση. Χάρη σε αυτά υπάρχουν ενδείξεις ότι η έως τώρα αποκατάσταση δεν είναι εντελώς σωστή. Αναμένεται, λοιπόν, με τη βοήθεια και της σύγχρονης τεχνολογίας, βελτιωμένη έκδοση του Κανόνα, η οποία μπορεί να επιφέρει αλλαγές στις χρονολογήσεις των δυναστειών ή να προσθέσει νέα ονόματα βασιλέων.[2][3]
Περιεχόμενα του Κανόνα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Κανόνας παραθέτει τα ονόματα των βασιλέων, τη διάρκεια των βασιλειών σε χρόνια, καθώς και μήνες και ημέρες, για κάποιους από αυτούς. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα ονόματα είναι ομαδοποιημένα ανά οικογένεια, συμπίπτοντας κατά προσέγγιση με την ομαδοποίηση του Μανέθωνα. Ο κατάλογος συμπεριλαμβάνει και ονόματα εφήμερων βασιλέων ή αυτών που είχαν εξουσία σε περιορισμένη περιοχή της χώρας και οι οποίοι μπορεί να μην αναφέρονται σε άλλες πηγές. Περιλαμβάνει επίσης τους βασιλείς Υξώς (οι οποίοι συχνά παραλείπονται από άλλους βασιλικούς καταλόγους) αν και χωρίς τα αντίστοιχα περιγράμματα (σενού)που δηλώνουν τη βασιλική ιδιότητα, ενώ έχει προστεθεί ένδειξη ότι ήταν ξένοι.
Ο πάπυρος του Κανόνα είναι διαιρεμένος σε 11 στήλες, κατανεμημένες όπως φαίνεται παρακάτω. Τα ονόματα και οι θέσεις μερικών βασιλέων είναι ακόμη αμφισβητούμενα, εξαιτίας της κακής κατάστασης του παπύρου.
- Στήλη 1 — Θεοί της Αρχαίας Αιγύπτου
- Στήλη 2 — Σειρές 1-10 Πνεύματα και μυθικοί βασιλείς
- Στήλη 2 — Σειρές 11-25 (Δυναστείες 1-2)
- Στήλη 3 — Σειρές 1-25 (Δυναστείες 2-5)
- Στήλη 4 — Σειρές 1-26 (Δυναστείες 6-8/9/10)
- Στήλη 5 — Σειρές 12-25 (Δυναστείες 11-12)
- Στήλη 6 — Σειρές 1-2 (Δυναστείες 12-13)
- Στήλη 7 — Σειρές 1-23 (Δυναστείες 13)
- Στήλη 8 — Σειρές 1-27 (Δυναστείες 13-14)
- Στήλη 9 — Σειρές 1-30 (Δυναστείες 14)
- Στήλη 10 — Σειρές 1-30 (Δυναστείες 14-15)
- Στήλη 11 — Σειρές 1-17 (Δυναστείες 16-17)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Museo Egizio Collection.
- ↑ I faraoni scomparsi nel buco Αρχειοθετήθηκε 2012-02-23 στο Wayback Machine., La Stampa, 19/02/2009.
- ↑ 3.000 years old papyrus found, NBC News, 27/02/2009.
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Gardiner, Alan (editor). Royal Canon of Turin. Griffith Institute, 1959. (Ανατύπωση 1988. ISBN 0-900416-48-3)
- Ryholt, K.S.B. The Political Situation in Egypt during the Second Intermediate Period. Carsten Niebuhr Institute Publications, vol. 20. Copenhagen: Museum Tusculanum Press, 1997. ISBN 87-7289-421-0.
- Smith, George Adam . Chaldean Account of Genesis (Whittingham & Wilkins, London, 1872) (Ανατύπωση 2005. Adamant Media Corporation, ISBN 1-4021-8590-1) σ.290. Περιέχει διαφορετική μετάφραση του Κανόνα, σε κατάλογο "θεϊκής δυναστείας".
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Περιγραφή και μετάφραση του καταλόγου των βασιλέων (Αγγλικά).
- Σύγκριση του Κανόνα με τον Σωθικό Κατάλογο Βασιλέων (Αγγλικά).