Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μυοκαρδίτιδα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μυοκαρδίτιδα
Παθολογοανατομικό παρασκεύασμα μυοκαρδίτιδας
ΕιδικότηταΚαρδιολογία
Ταξινόμηση
ICD-10I09.0, I51.4
ICD-9391.2, 422, 429.0
DiseasesDB8716
MedlinePlus000149
MeSHD009205

Η μυοκαρδίτιδα, γνωστή και ως φλεγμονώδης μυοκαρδιοπάθεια, είναι φλεγμονή του καρδιακού μυός. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν δύσπνοια, πόνο στο στήθος, μειωμένη ικανότητα άσκησης και ακανόνιστο καρδιακό παλμό.[1] Η διάρκεια των προβλημάτων μπορεί να ποικίλει από ώρες έως μήνες. Οι επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν καρδιακή ανεπάρκεια λόγω διατατικής μυοκαρδιοπάθειας ή καρδιακή ανακοπή.[1]

Η μυοκαρδίτιδα οφείλεται συχνότερα σε ιογενή λοίμωξη.[1] Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν βακτηριακές λοιμώξεις, ορισμένα φάρμακα, τοξίνες και αυτοάνοσες διαταραχές.[1][2] Η διάγνωση μπορεί να υποστηριχθεί με ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ), αυξημένη τροπονίνη, μαγνητική τομογραφία καρδιάς και περιστασιακά βιοψία καρδιάς.[1][2] Ο υπέρηχος καρδιάς είναι σημαντικός για να αποκλειστούν άλλες πιθανές αιτίες, όπως προβλήματα των καρδιακών βαλβίδων.[2]

Η θεραπεία εξαρτάται τόσο από τη σοβαρότητα όσο και από την αιτία.[1][2] Συχνά χρησιμοποιούνται φάρμακα όπως αναστολείς ΜΕΑ, βήτα αναστολείς και διουρητικά.[1][2] Κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης συνιστάται συνήθως μια περίοδος χωρίς άσκηση.[1][2] Τα κορτικοστεροειδή ή η ενδοφλέβια ανοσοσφαιρίνη (IVIG) μπορεί να είναι χρήσιμα σε ορισμένες περιπτώσεις.[1][2] Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να συνιστάται η τοποθέτηση εμφυτεύσιμου καρδιακού απινιδωτή ή μεταμόσχευση καρδιάς.[1][2]

Το 2013, καταγράφηκαν περίπου 1,5 εκατομμύρια περιπτώσεις οξείας μυοκαρδίτιδας.[3] Ενώ οι άνθρωποι όλων των ηλικιών επηρεάζονται, οι νέοι επηρεάζονται συχνότερα.[4] Είναι ελαφρώς πιο συχνή στους άρρενες παρά στις γυναίκες.[1] Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ήπιες.[2] Το 2015 η καρδιομυοπάθεια, συμπεριλαμβανομένης της μυοκαρδίτιδας, είχε ως αποτέλεσμα 354.000 θανάτους από 294.000 το 1990.[5][6] Οι αρχικές περιγραφές της κατάστασης είναι από τα μέσα του 1800.[7]

Σημεία και συμπτώματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα σημεία και συμπτώματα που σχετίζονται με τη μυοκαρδίτιδα είναι ποικίλα και σχετίζονται είτε με την φλεγμονή του μυοκαρδίου είτε με αδυναμία του καρδιακού μυός, αποτέλεσμα της φλεγμονής. Τα σημεία και συμπτώματα της μυοκαρδίτιδας περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:[8]

  • Πόνος στο στήθος (συχνά περιγράφεται ως "μαχαίρωμα")
  • Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια (που οδηγεί σε οίδημα, δύσπνοια και συμφόρηση του ήπατος)
  • Αίσθημα παλμών (λόγω μη φυσιολογικών καρδιακών ρυθμών )
  • Βύθιους καρδιακούς ήχους
  • Ξαφνικός θάνατος (σε νεαρούς ενήλικες, η μυοκαρδίτιδα προκαλεί έως και 20% όλων των περιπτώσεων αιφνίδιου θανάτου)[9]
  • Πυρετός (ειδικά όταν είναι λοιμώδης, π.χ. σε ρευματικό πυρετό )
  • Τα συμπτώματα στα μικρά παιδιά τείνουν να είναι πιο μη ειδικά, με γενικευμένη αδιαθεσία, ανορεξία, κοιλιακό άλγος και χρόνιο βήχα. Σε μεταγενέστερα στάδια της νόσου παρατηρούνται αναπνευστικά συμπτώματα με αυξημένο αναπνευστικό έργο και συχνά συγχέονται με άσθμα.

Αιτίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έχει εντοπιστεί μεγάλος αριθμός αιτιών μυοκαρδίτιδας, αλλά συχνά η αιτία δεν μπορεί να βρεθεί. Στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, οι ιοί είναι συνήθεις ένοχοι. Σε παγκόσμιο επίπεδο, ωστόσο, η πιο κοινή αιτία είναι η νόσος Τσάγκας, μια ασθένεια ενδημική στην Κεντρική και Νότια Αμερική που οφείλεται σε μόλυνση από το πρωτόζωο Trypanosoma cruzi.[8] Στη ιογενή μυοκαρδίτιδα, η οικογένεια Κοξάκι B μονόκλωνων ιών RNA, ιδιαίτερα οι ιοί Κοξάκι B3 και B5 είναι η πιο συχνή αιτία.[10] Πολλές από τις αιτίες που αναφέρονται παρακάτω, ιδιαίτερα αυτές που αφορούν πρωτόζωα, μύκητες, παράσιτα, αλλεργίες, αυτοάνοσες διαταραχές και φάρμακα είναι επίσης αιτίες ηωσινοφιλικής μυοκαρδίτιδας. 

Λοιμώξεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τοξίνες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανοσολογικές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Φυσικοί παράγοντες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μηχανισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι περισσότερες μορφές μυοκαρδίτιδας περιλαμβάνουν τη διήθηση των καρδιακών ιστών από έναν ή δύο τύπους προ-φλεγμονωδών κυττάρων αίματος, λεμφοκυττάρων και μακροφάγων συν δύο αντίστοιχους απογόνους αυτών των κυττάρων, κύτταρα ΝΚ και μακροφάγα. Η ηωσινοφιλική μυοκαρδίτιδα είναι ένας υπότυπος μυοκαρδίτιδας στον οποίο ο καρδιακός ιστός διηθείται από έναν άλλο τύπο προ-φλεγμονωδών κυττάρων του αίματος, τα ηωσινόφιλα. Η ηωσινοφιλική μυοκαρδίτιδα διακρίνεται περαιτέρω από τη μη ηωσινοφιλική μυοκαρδίτιδα έχοντας διαφορετικό σύνολο αιτιών και προτεινόμενες θεραπείες.[17][18] Οι Coxsackie B, συγκεκριμένα οι Β3 και Β5, έχουν βρεθεί ότι αλληλεπιδρούν με τον υποδοχέα κοξάκι-αδενοϊού (CAR) και τον παράγοντα επιτάχυνσης της αποσύνθεσης (DAF). Ωστόσο, έχουν εντοπιστεί και άλλες πρωτεΐνες που επιτρέπουν στους ιούς Κοξάκι να συνδεθούν με καρδιακά κύτταρα. Η φυσική λειτουργία του CAR και ο μηχανισμός που χρησιμοποιεί ο ιός κοξάκι για να μολύνει τον καρδιακό μυ είναι ακόμα άγνωστος.[10] Ο μηχανισμός με τον οποίο οι ιοί coxsackie B (CBV) πυροδοτούν την φλεγμονή πιστεύεται ότι είναι μέσω της αναγνώρισης των ιοσωμάτων των CBV από υποδοχείς τύπου toll.[10]

Η δέσμευση του ιού SARS-CoV-2 μέσω υποδοχέων ACE2 που υπάρχουν στον καρδιακό ιστό μπορεί να είναι υπεύθυνη για άμεσο ιικό τραυματισμό που οδηγεί σε μυοκαρδίτιδα.[13] Σε μια μελέτη που έγινε κατά τη διάρκεια της επιδημίας του SARS, το RNA του ιού SARS βρέθηκε στην αυτοψία των καρδιακών δειγμάτων στο 35% των ασθενών που πέθαναν λόγω του SARS.[19] Παρατηρήθηκε επίσης ότι μια ήδη άρρωστη καρδιά έχει αυξημένη έκφραση του υποδοχέα ACE2 σε αντίθεση με τα υγιή άτομα. Οι υπερδραστήριες ανοσολογικές αποκρίσεις σε ασθενείς με Covid-19 μπορεί να οδηγήσουν στην έναρξη της καταιγίδας κυτοκινών. Αυτή η υπερβολική απελευθέρωση κυτοκινών μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμό του μυοκαρδίου.[13]

Διάγνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Διάχυτη ανύψωση ST σε νεαρό αρσενικό λόγω μυοκαρδίτιδας και περικαρδίτιδας
Λεμφοκυτταρική μυοκαρδίτιδα (το λευκό βέλος δείχνει ένα λεμφοκύτταρο), που συνήθως εμφανίζει νέκρωση μυοκυττάρων (μαύρο βέλος), που θεωρείται ως υπερηωσινοφιλικό κυτταρόπλασμα με απώλεια ραβδώσεων.

Η μυοκαρδίτιδα αναφέρεται σε μια υποκείμενη διαδικασία που προκαλεί φλεγμονή και τραυματισμό της καρδιάς. Δεν αναφέρεται στη φλεγμονή της καρδιάς ως συνέπεια κάποιας άλλης προσβολής. Πολλές δευτερεύουσες αιτίες, όπως καρδιακό έμφραγμα, μπορούν να οδηγήσουν σε φλεγμονή του μυοκαρδίου και συνεπώς η διάγνωση της μυοκαρδίτιδας δεν μπορεί να τεθεί με στοιχεία φλεγμονής μόνο του μυοκαρδίου.[20][21]

Η υποψία για φλεγμονή του μυοκαρδίου μπορεί να τεθεί βάσει ηλεκτροκαρδιογραφικών (ΗΚΓ) ευρημάτων, αυξημένης C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) και/ή ταχύτητας καθίζησης ερυθροκυττάρων (ΤΚΕ) και αυξημένης IgM έναντι ιών που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν το μυοκάρδιο. Οι δείκτες βλάβης του μυοκαρδίου ( καρδιακά ισοένζυμα τροπονίνης ή κινάσης κρεατίνης ) είναι αυξημένοι.[8]

Τα ευρήματα του ΗΚΓ που παρατηρούνται συχνότερα στη μυοκαρδίτιδα είναι οι διάχυτες αναστροφές κυμάτων Τ. μπορεί να υπάρχουν ανυψώσεις του τμήματος ST σε σχήμα σέλας (αυτές παρατηρούνται επίσης στην περικαρδίτιδα).[8]

Ο χρυσός κανόνας είναι η βιοψία του μυοκαρδίου, που γενικά γίνεται στο πλαίσιο της αγγειογραφίας. Λαμβάνεται και διερευνάται ένα μικρό δείγμα ιστού του ενδοκαρδίου και του μυοκαρδίου. Η αιτία της μυοκαρδίτιδας μπορεί να διαγνωστεί μόνο με βιοψία. Τα δείγματα βιοψίας ενδομυοκαρδίου αξιολογούνται παθολογοανατομικά (πώς μοιάζει ο ιστός κάτω από το μικροσκόπιο: στο διάμεσο χώρο του μυοκαρδίου μπορεί να εμφανίσει άφθονο οίδημα και φλεγμονώδης διήθησης, πλούσια σε λεμφοκύτταρα και μακροφάγα. Η εστιακή καταστροφή των μυοκυττάρων εξηγεί την ανεπάρκεια της αντλίας του μυοκαρδίου.[8] Επιπλέον, τα δείγματα μπορούν να αξιολογηθούν με ανοσοϊστοχημεία για να καθοριστεί ποιοι τύποι ανοσοκυττάρων εμπλέκονται στην αντίδραση και πώς κατανέμονται. Επιπλέον, PCR και/ή RT-PCR μπορεί να πραγματοποιηθούν για την αναγνώριση συγκεκριμένων ιών. Τέλος, μπορούν να εκτελεστούν περαιτέρω διαγνωστικές μέθοδοι όπως προσδιορισμοί microRNA και προφίλ γονιδιακής έκφρασης. 

Η καρδιακή μαγνητική τομογραφιά (cMRI ή CMR) έχει αποδειχθεί ότι είναι πολύ χρήσιμη στη διάγνωση της μυοκαρδίτιδας, οπτικοποιώντας δείκτες φλεγμονής του μυοκαρδίου.[22] Τα κοινά κριτήρια για τη διάγνωση της μυοκαρδίτιδας με CMR δημοσιεύθηκαν το 2009.[23]

Θεραπεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όπως και με τις περισσότερες ιογενείς λοιμώξεις, η συμπτωματική θεραπεία είναι η μόνη μορφή θεραπείας για τις περισσότερες μορφές μυοκαρδίτιδας.[24] Στην οξεία φάση, ενδείκνυται υποστηρικτική θεραπεία, συμπεριλαμβανομένης της ανάπαυσης στο κρεβάτι. 

Σε άτομα με συμπτώματα, η διγοξίνη και τα διουρητικά μπορεί να βοηθήσουν. Για άτομα με μέτρια έως σοβαρή δυσλειτουργία, η καρδιακή λειτουργία μπορεί να υποστηριχθεί με χρήση ινοτρόπων όπως η μιλρινόνη στην οξεία φάση, ακολουθούμενη από στοματική θεραπεία με αναστολείς ΜΕΑ όταν είναι ανεκτή. 

Τα συστηματικά κορτικοστεροειδή μπορεί να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα σε άτομα με αποδεδειγμένη μυοκαρδίτιδα.[25] Ωστόσο, τα δεδομένα για τη χρησιμότητα των κορτικοστεροειδών πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή, καθώς το 58% των ενηλίκων αναρρώνει αυθόρμητα, ενώ οι περισσότερες μελέτες σε παιδιά στερούνται ομάδας ελέγχου.[24]

Μια ανασκόπηση από το Cochrane του 2015 δεν βρήκε όφελος από τη χρήση ενδοφλέβιας ανοσοσφαιρίνης (IVIG) σε ενήλικες και ενδεικτικό όφελος σε ορισμένα παιδιά.[26] Δεν συνιστάται η χορήγηση ως ρουτίνα μέχρι να υπάρξουν καλύτερα στοιχεία.[26]

Οι άνθρωποι που δεν ανταποκρίνονται στη συμβατική θεραπεία μπορεί να είναι υποψήφιοι για θεραπεία γέφυρας με συσκευές υποβοήθησης της αριστερής κοιλίας. Η μεταμόσχευση καρδιάς προορίζεται για άτομα που δεν βελτιώνονται με τη συμβατική θεραπεία.[25]

Η εξωσωματική οξυγόνωση μεμβράνης μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εκείνους που πρόκειται να υποστούν καρδιακή ανακοπή.[27]

Επιδημιολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ακριβής συχνότητα εμφάνισης μυοκαρδίτιδας είναι άγνωστη. Ωστόσο, σε σειρά νεκροψιών ρουτίνας, το 1-9% όλων των ασθενών είχαν ενδείξεις φλεγμονής του μυοκαρδίου. Σε νεαρούς ενήλικες, έως και το 20% όλων των περιπτώσεων αιφνίδιου θανάτου οφείλονται σε μυοκαρδίτιδα.[8]

Μεταξύ των ασθενών με HIV, η μυοκαρδίτιδα είναι το πιο κοινό καρδιοπαθολογικό εύρημα κατά την νεκροψία, με επιπολασμό 50% και άνω.[28]

Η μυοκαρδίτιδα είναι η τρίτη πιο συχνή αιτία θανάτου μεταξύ των νέων ενηλίκων με αθροιστική συχνότητα εμφάνισης παγκοσμίως 1,5 περιστατικών ανά 100.000 άτομα ετησίως.[29] Η μυοκαρδίτιδα αντιπροσωπεύει περίπου το 20% του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε διάφορους πληθυσμούς.[8] Οι πληθυσμοί που αντιμετωπίζουν αυτό το αυξημένο ποσοστό θνησιμότητας περιλαμβάνουν: ενήλικες κάτω των 40 ετών, νέους αθλητές και στρατολογημένους της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ.[8] Ο επιπολασμός της μυοκαρδίτιδας είναι περίπου 22 περιπτώσεις ανά 100.000 άτομα ετησίως.[30] ΓΙα άτομα που αναπτύσσουν μυοκαρδίτιδα, ο πρώτος χρόνος είναι δύσκολος καθώς μια συλλογή περιπτώσεων έδειξε ότι υπάρχει ποσοστό θνησιμότητας 20%.[31]

Μια σπάνια περίπτωση μυοκαρδίτιδας είναι η ιογενής κεραυνοβόλος μυοκαρδίτιδα. Η κεραυνοβόλος μυοκαρδίτιδα περιλαμβάνει ταχεία εμφάνιση καρδιακής φλεγμονής και ποσοστό θνησιμότητας 40-70%.[32] Όταν εξετάζουμε διαφορετικές αιτίες μυοκαρδίτιδας, η ιογενής λοίμωξη είναι η πιο διαδεδομένη, ειδικά στα παιδιά. Ωστόσο, ο επιπολασμός της μυοκαρδίτιδας συχνά υποτιμάται αφού η κατάσταση αγνοείται εύκολα.[30] Η ιογενής μυοκαρδίτιδα ως αποτέλεσμα ιογενούς λοίμωξης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από γενετικούς παράγοντες ξενιστή και την παθογένεια που είναι μοναδική για τον ιό.[33] Μια αξιοσημείωτη περίπτωση ιογενούς μυοκαρδίτιδας είναι η συμμετοχή του ιού SARS-CoV-2. Η κεραυνοβόλος μυοκαρδίτιδα από καρδιακή βλάβη από SARS-CoV-2 έχει συσχετιστεί με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας.[32] Ορισμένα περιστατικά οξείας μυοκαρδίτιδας μπορεί να αποδοθούν σε έκθεση σε φάρμακα ή τοξικές ουσίες και μη φυσιολογική ανοσοαντιδραστικότητα.[34] Οι ακόλουθοι παράγοντες μπορεί να είναι άλλες αιτίες μυοκαρδίτιδας σε διάφορους πληθυσμούς επίσης, όπως επισημάνθηκε προηγουμένως σε προηγούμενη ενότητα: πρωτόζωα, ιοί, βακτήρια, ρικέτσια και μύκητες.[30] Εάν κάποιος βρεθεί θετικός για οξεία ιογενή λοίμωξη, οι κλινικές εξελίξεις έχουν ανακαλύψει ότι το 1% έως 5% του εν λόγω πληθυσμού μπορεί να εμφανίσει κάποια μορφή μυοκαρδίτιδας.[30]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας έχουν τεκμηριωθεί ήδη από τη δεκαετία του 1600[35] αλλά ο όρος "μυοκαρδίτιδα", που υπονοεί μια φλεγμονώδη διαδικασία του μυοκαρδίου, εισήχθη από τον Γερμανό γιατρό Γιόσεφ Φρίντριχ Σομπερνχάιμ το 1837.[36] Ωστόσο, ο όρος συγχεόταν με άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις, όπως η υπέρταση και η ισχαιμική καρδιοπάθεια.[37] Μετά από συστάσεις σχετικά με την αδιάκριτη χρήση της μυοκαρδίτιδας ως διάγνωση από μορφές εξουσίας όπως ο Βρετανός καρδιολόγος Σερ Τόμας Λιούις και ο Αμερικανός καρδιολόγος και συνιδρυτής της Αμερικανικής Καρδιολογικής Ένωσης Πολ Γουάιτ, η μυοκαρδίτιδα υποδιαγνώστηκε.[37]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 «Myocarditis». The New England Journal of Medicine 360 (15): 1526–38. April 2009. doi:10.1056/nejmra0800028. PMID 19357408. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 «Update on myocarditis». Journal of the American College of Cardiology 59 (9): 779–92. February 2012. doi:10.1016/j.jacc.2011.09.074. PMID 22361396. 
  3. ↑ Vos, Theo; Barber, Ryan M.; Bell, Brad; Bertozzi-Villa, Amelia; Biryukov, Stan; Bolliger, Ian; Charlson, Fiona; Davis, Adrian και άλλοι. (August 2015). «Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 301 acute and chronic diseases and injuries in 188 countries, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013». Lancet 386 (9995): 743–800. doi:10.1016/s0140-6736(15)60692-4. PMID 26063472. 
  4. ↑ Willis, Monte· Homeister, Jonathon W. (2013). Cellular and Molecular Pathobiology of Cardiovascular Disease. Academic Press. σελ. 135. ISBN 9780124055254. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2017. 
  5. ↑ GBD 2013 Mortality Causes of Death Collaborators (January 2015). «Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013». Lancet 385 (9963): 117–71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMID 25530442. 
  6. ↑ Wang, Haidong; Naghavi, Mohsen; Allen, Christine; Barber, Ryan M; Bhutta, Zulfiqar A; Carter, Austin; Casey, Daniel C; Charlson, Fiona J και άλλοι. (2016-10). «Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015» (στα αγγλικά). The Lancet 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/S0140-6736(16)31012-1. PMID 27733281. PMC PMC5388903. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140673616310121. 
  7. ↑ Cunha, Burke A. (2009). Infectious Diseases in Critical Care Medicine. CRC Press. σελ. 263. ISBN 9781420019605. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2017. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 «Myocarditis». The New England Journal of Medicine 343 (19): 1388–98. November 2000. doi:10.1056/NEJM200011093431908. PMID 11070105. 
  9. ↑ «Sudden death in young adults: a 25-year review of autopsies in military recruits». Annals of Internal Medicine 141 (11): 829–34. December 2004. doi:10.7326/0003-4819-141-11-200412070-00005. PMID 15583223. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Marín-García, José (2007). Post-Genomic Cardiology. Academic Press. σελ. 416. ISBN 978-0123736987. 
  11. ↑ Bowles NE, Ni J, Kearney DL, Pauschinger M, Schultheiss HP, McCarthy R (2003). «Detection of viruses in myocardial tissues by polymerase chain reaction. evidence of adenovirus as a common cause of myocarditis in children and adults.». J Am Coll Cardiol 42 (3): 466–72. doi:10.1016/s0735-1097(03)00648-x. PMID 12906974. 
  12. ↑ Sheppard, Mary (2011). Practical Cardiovascular Pathology, 2nd edition. CRC Press. σελ. 197. ISBN 9780340981931. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Rathore, Sawai Singh; Rojas, Gianpier Alonzo; Sondhi, Manush; Pothuru, Suveenkrishna; Pydi, Reshma; Kancherla, Neeraj; Singh, Romil; Ahmed, Noman Khurshid και άλλοι. (2021). «Myocarditis associated with Covid-19 disease: A systematic review of published case reports and case series» (στα αγγλικά). International Journal of Clinical Practice n/a (n/a): e14470. doi:10.1111/ijcp.14470. ISSN 1742-1241. PMID 34235815. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/ijcp.14470. 
  14. ↑ «Headshop heartache: acute mephedrone 'meow' myocarditis». Heart 96 (24): 2051–2. December 2010. doi:10.1136/hrt.2010.209338. PMID 21062771. 
  15. ↑ «Eosinophilic Myocarditis: Clinical Case and Literature Review». Arquivos Brasileiros de Cardiologia 110 (6): 597–599. June 2018. doi:10.5935/abc.20180089. PMID 30226920. 
  16. ↑ Nevet, Alon (2021). «Acute myocarditis associated with anti-COVID-19 vaccination». Clinical and Experimental Vaccine Research 10 (2): 196–197. doi:10.7774/cevr.2021.10.2.196. PMID 34222133. 
  17. ↑ «Eosinophilic cardiac disease: Molecular, clinical and imaging aspects». Archives of Cardiovascular Diseases 108 (4): 258–68. April 2015. doi:10.1016/j.acvd.2015.01.006. PMID 25858537. 
  18. ↑ «Viral myocarditis». Current Opinion in Rheumatology 28 (4): 383–9. July 2016. doi:10.1097/BOR.0000000000000303. PMID 27166925. 
  19. ↑ Oudit, G. Y.; Kassiri, Z.; Jiang, C.; Liu, P. P.; Poutanen, S. M.; Penninger, J. M.; Butany, J. (July 2009). «SARS-coronavirus modulation of myocardial ACE2 expression and inflammation in patients with SARS». European Journal of Clinical Investigation 39 (7): 618–625. doi:10.1111/j.1365-2362.2009.02153.x. ISSN 1365-2362. PMID 19453650. 
  20. ↑ Robbins Basic Pathology (8th έκδοση). Saunders Elsevier. 2007. σελίδες 414–416. ISBN 978-1-4160-2973-1. 
  21. ↑ «Diagnosis of myocarditis: death of Dallas criteria». Circulation 113 (4): 593–5. January 2006. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.105.589663. PMID 16449736. 
  22. ↑ «Noninvasive imaging in myocarditis». Journal of the American College of Cardiology 48 (10): 2085–93. November 2006. doi:10.1016/j.jacc.2006.08.017. PMID 17112998. 
  23. ↑ «Cardiovascular magnetic resonance in myocarditis: A JACC White Paper». Journal of the American College of Cardiology 53 (17): 1475–87. April 2009. doi:10.1016/j.jacc.2009.02.007. PMID 19389557. 
  24. ↑ 24,0 24,1 «Immunosuppressive therapy in acute myocarditis: an 18 year systematic review». Archives of Disease in Childhood 89 (6): 580–4. June 2004. doi:10.1136/adc.2003.034686. PMID 15155409. 
  25. ↑ 25,0 25,1 «Acute viral myocarditis: role of immunosuppression: a prospective randomised study». Cardiology in the Young 20 (5): 509–15. October 2010. doi:10.1017/S1047951110000594. PMID 20584348. 
  26. ↑ 26,0 26,1 «Intravenous immunoglobulin for presumed viral myocarditis in children and adults». The Cochrane Database of Systematic Reviews 2020 (8): CD004370. August 2020. doi:10.1002/14651858.CD004370.pub4. PMID 32835416. PMC 8210245. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32835416. 
  27. ↑ «Part 12: Pediatric Advanced Life Support: 2015 American Heart Association Guidelines Update for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care». Circulation 132 (18 Suppl 2): S526-42. November 2015. doi:10.1161/cir.0000000000000266. PMID 26473000. 
  28. ↑ «Myocarditis». The New England Journal of Medicine 360 (15): 1526–38. April 2009. doi:10.1056/NEJMra0800028. PMID 19357408. 
  29. ↑ Kang, Michael· An, Jason (2020). «Viral Myocarditis». StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2020. 
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 30,3 «Myocarditis». Circulation Research 118 (3): 496–514. February 2016. doi:10.1161/CIRCRESAHA.115.306573. PMID 26846643. 
  31. ↑ «Fulminant Myocarditis: Epidemiology, Pathogenesis, Diagnosis, and Management». The American Journal of Cardiology 124 (12): 1954–1960. December 2019. doi:10.1016/j.amjcard.2019.09.017. PMID 31679645. 
  32. ↑ 32,0 32,1 «SARS-CoV-2: a potential novel etiology of fulminant myocarditis». Herz 45 (3): 230–232. May 2020. doi:10.1007/s00059-020-04909-z. PMID 32140732. 
  33. ↑ «Viral myocarditis: from experimental models to molecular diagnosis in patients». Heart Failure Reviews 18 (6): 683–702. November 2013. doi:10.1007/s10741-012-9357-4. PMID 23070541. 
  34. ↑ «Update on acute myocarditis». Trends in Cardiovascular Medicine 31 (6): 370–379. June 2020. doi:10.1016/j.tcm.2020.05.008. PMID 32497572. 
  35. ↑ P. Schölmerich. (1983.) "Myocarditis — Cardiomyopathy Historic Survey and Definition", International Boehringer Mannheim Symposia, 1:5.
  36. ↑ Joseph Friedrich Sobernheim. (1837.) Praktische Diagnostik der inneren Krankheiten mit vorzueglicher Ruecksicht auf pathologische Anatomic. Hirschwald, Berlin, 117.
  37. ↑ 37,0 37,1 «What is myocarditis?». Heart and Vessels 1 (1): S1-3. 1985. doi:10.1007/BF02072348. 

 

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μυοκαρδίτιδα&oldid=9091864"