Ρομαντισμός στην Πολωνία
Ο ρομαντισμός στην Πολωνία, μια λογοτεχνική, καλλιτεχνική και πνευματική περίοδος στην εξέλιξη του πολωνικού πολιτισμού, ξεκίνησε γύρω στο 1820, συμπίπτοντας με τη δημοσίευση των πρώτων ποιημάτων του Άνταμ Μιτσκιέβιτς το 1822. Τελείωσε με την καταστολή της Ιανουαριανής Εξέγερσης του 1863 κατά της Ρωσικής Αυτοκρατορίας το 1864. Το τελευταίο γεγονός ανήγγειλε μια νέα εποχή στον πολωνικό πολιτισμό γνωστή ως Θετικισμός.[1]
Ο πολωνικός ρομαντισμός, σε αντίθεση με τον ρομαντισμό σε ορισμένα άλλα μέρη της Ευρώπης, δεν περιοριζόταν σε λογοτεχνικές και καλλιτεχνικές ανησυχίες. Λόγω των ειδικών ιστορικών συνθηκών της Πολωνίας, ιδίως των διαμελισμών της Πολωνίας, ήταν επίσης ένα ιδεολογικό, φιλοσοφικό και πολιτικό κίνημα που εξέφραζε τα ιδανικά και τον τρόπο ζωής μεγάλης μερίδας της πολωνικής κοινωνίας που υπόκειντο σε ξένη κυριαρχία, καθώς και σε εθνοτικές και θρησκευτικές διακρίσεις.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Πολωνικός Ρομαντισμός είχε δύο διακριτές περιόδους ως προς τις λογοτεχνικές του μορφές: 1820–1832 και 1832–1864. Στην πρώτη περίοδο, οι Πολωνοί ρομαντικοί επηρεάστηκαν έντονα από άλλους Ευρωπαίους ρομαντικούς. Η τέχνη τους περιλάμβανε συναισθηματισμό και παραλογισμό, φαντασία, προσωπολατρία, λαογραφία και ζωή στην επαρχία και τη διάδοση των ιδανικών της ελευθερίας. Οι πιο διάσημοι συγγραφείς της περιόδου ήταν οι Άνταμ Μιτσκιέβιτς, Σεβέριν Γκοστσίνσκι, Τόμας Ζαν και Μαουρίτσι Μοχνάτσκι.
Στη δεύτερη περίοδο, πολλοί από τους Πολωνούς ρομαντικούς εργάστηκαν στο εξωτερικό, συχνά εξορισμένοι από την Πολωνία από τις δυνάμεις κατοχής λόγω των πολιτικά ανατρεπτικών τους ιδεών. Το έργο τους κυριαρχούσε όλο και περισσότερο από τα ιδανικά του πολιτικού αγώνα για την ελευθερία και την κυριαρχία της χώρας τους. Στοιχεία μυστικισμού έγιναν πιο εμφανή. Εκεί αναπτύχθηκε η ιδέα του poeta wieszcz (του προφήτη). Ο wieszcz (βάρδος) λειτούργησε ως πνευματικός ηγέτης του έθνους που αγωνιζόταν για την ανεξαρτησία του. Ο πιο αξιοσημείωτος ποιητής που αναγνωρίστηκε ήταν ο Άνταμ Μιτσκιέβιτς. Το διάσημο έπος του, Pan Tadeusz (Κύριος Ταντέους), περιγράφει την αγάπη του για τη διαμελισμένη πατρίδα και τους ανθρώπους της πατρίδας του:
«Ω Λιθουανία, χώρα μου, εσύ
Τέχνη σαν καλή υγεία.
Δεν ήξερα ποτέ μέχρι τώρα
Πόσο πολύτιμη, μέχρι που σε έχασα. Τώρα βλέπω
Η ομορφιά σου ολόκληρη, γιατί σε λαχταρώ».
(— Εναρκτήρια στροφή του Pan Tadeusz)
Άλλοι αξιόλογοι Πολωνοί ρομαντικοί συγγραφείς που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό ήταν οι Γιούλιους Σουοβάτσκι, Ζίγκμουντ Κρασίνσκι και Τσίπριαν Νόρβιντ. Ένας αριθμός ρομαντικών παρέμεινε ενεργός στη διαμελισμένη και κατεχόμενη Πολωνία, συμπεριλαμβανομένων των Γιούζεφ Ιγκνάτσι Κρασέφσκι, Βιντσέντι Πολ, Βουαντίσουαφ Σιροκόμλα και Ναρτσίζα Ζμιχόφσκα. Ένα από τα μοναδικά χαρακτηριστικά του πολωνικού ρομαντισμού ήταν η σχέση του και η έμπνευσή του από την πολωνική ιστορία πριν από την εισβολή. Ο Πολωνικός Ρομαντισμός αναβίωσε τις παλιές «σαρματικές» παραδόσεις της πολωνικής αριστοκρατίας, τη σλάχτα.[2] Παλιές παραδόσεις και έθιμα απεικονίστηκαν ευνοϊκά στο πολωνικό μεσσιανικό κίνημα και στα κορυφαία έργα σχεδόν όλων των Πολωνών εθνικών ποιητών, κυρίως στο Pan Tadeusz, αλλά και στα επικά έργα των πεζογράφων, συμπεριλαμβανομένης της Τριλογίας του Χένρικ Σιενκιέβιτς.[2] Αυτή η στενή σύνδεση μεταξύ του πολωνικού ρομαντισμού και του παρελθόντος έγινε μια από τις καθοριστικές ιδιότητες της λογοτεχνίας της πολωνικής ρομαντικής περιόδου, διαφοροποιώντας την από αυτή άλλων χωρών που δεν υπέστησαν την απώλεια του κράτους όπως συνέβη με την Πολωνία.[2]
Οι ρομαντικές ιδέες ενημέρωσαν όχι μόνο τη λογοτεχνία αλλά και τη ζωγραφική και τη μουσική.[3] Η πολωνική ρομαντική ζωγραφική παρουσιάζεται ως παράδειγμα στο έργο του Άρτουρ Γκρότγκερ, του Χένρικ Ροντακόφσκι ή του Πιοτρ Μιχαουόφσκι (τώρα στο Μουσείο Σουκιενίτσε), και του Γιαν Νεπομούτσεν Γκουοβάτσκι, ο οποίος θεωρείται ο πατέρας της πολωνικής σχολής ζωγραφικής τοπίου, καθώς και του διάσημου ιστορικού ζωγράφου Λεόπολντ Λέφλερ, ο οποίος προσκλήθηκε στην Κρακοβία από τον Γιαν Ματέικο για να διδάξει τους μελλοντικούς διακοσμητές του κινήματος της Νέας Πολωνίας, συμπεριλαμβανομένων των Στανίσουαφ Βισπιάνσκι, Βουοντζίμιες Τετμάγερ, Γιάτσεκ Μαλτσέφσκι και Βόιτσεχ Βάις, μεταξύ άλλων. Η μουσική των Φρεντερίκ Σοπέν και Στανίσουαφ Μονιούσκο ενέπνευσε την ανάπτυξη του πολωνικού ρομαντικού κινήματος σε όλους τους τομείς της δημιουργικής έκφρασης.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Τσέσλαφ Μίλος, The history of Polish literature. IV. Romanticism. σελ. 195–280. Google Books. University of California Press, 1983.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Andrzej Wasko, "Sarmatism or the Enlightenment: The Dilemma of Polish Culture", The Sarmatian Review XVII.2., 1997
- ↑ «Romantyzm w sztukach plastycznych». Malarstwo, Architektura, Rzeźba (στα Πολωνικά). Εγκυκλοπαίδεια WIEM. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2012.
