Τρίτος διαμελισμός της Πολωνίας
| Τρίτος διαμελισμός της Πολωνίας | |
|---|---|
 Επακόλουθα του Τρίτου Διαμελισμού της Κοινοπολιτείας, με την εξαφάνιση της κυρίαρχης Πολωνίας και Λιθουανίας. | |
| Απώλειες πληθυσμού στον 3ο διαμελισμό | |
| Στην Αυστρία | 1,2 εκ. |
| Στην Πρωσία | 1 εκ. |
| Στη Ρωσία | 1,2 εκ. |
| Τελικές εδαφικές απώλειες | |
| Στην Πρωσία | Βόρεια και Δυτική Πολωνία (Ποντλάχια), Δυτική Λιθουανία (Σουντόβια) |
| Στη Μοναρχία των Αψβούργων | Νότια Πολωνία (Δυτική Γαλικία και Νότια Μασοβία) |
| Στη Ρωσία | Ανατολική Λιθουανία |
Ο τρίτος διαμελισμός της Πολωνίας (1795) ήταν ο τελευταίος από μια σειρά διαμελισμών της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας και της γης της, μεταξύ της Πρωσίας, της Μοναρχίας των Αψβούργων και της Ρωσικής Αυτοκρατορία, ο οποίος ουσιαστικά τερμάτισε την Πολωνική-Λιθουανική εθνική κυριαρχία μέχρι το 1918. Ο διαμελισμός ήταν το αποτέλεσμα της Εξέγερσης του Κοστσιούσκο και ακολούθησε μια σειρά από πολωνικές εξεγέρσεις κατά τη διάρκεια της περιόδου.[1]
Ιστορικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά τον πρώτο διαμελισμό της Πολωνίας το 1772, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει την σημαντικά εξασθενημένη Κοινοπολιτεία, ο Βασιλιάς Στανίσουαφ Αύγουστος Πονιατόφσκι εφάρμοσε μια σειρά μεταρρυθμίσεων για να ενισχύσει το στρατιωτικό και πολιτικό σύστημα, την οικονομία και την κοινωνία της Πολωνίας. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις έφτασαν στο αποκορύφωμά τους με τη θέσπιση του Συντάγματος του Μαΐου το 1791, το οποίο καθιέρωσε μια συνταγματική μοναρχία με χωρισμό σε τρεις κλάδους της κυβέρνησης, ενίσχυσε την αστική τάξη και κατάργησε πολλά από τα προνόμια των ευγενών, καθώς και πολλούς από τους παλιούς νόμους της δουλοπαροικίας. Επιπλέον, για να ενισχύσει τη διεθνή θέση της Πολωνίας, ο Βασιλιάς Στανίσουαφ υπέγραψε το Πολωνο-Πρωσικό Σύμφωνο του 1790, παραχωρώντας περαιτέρω εδάφη στην Πρωσία με αντάλλαγμα μια στρατιωτική συμμαχία. Εξοργισμένη από αυτό που θεωρούνταν επικίνδυνες μεταρρυθμίσεις τύπου Ιακωβίνων, η Ρωσία εισέβαλε στην Πολωνία το 1792, ξεκινώντας τον Πόλεμο για την υπεράσπιση του Συντάγματος. Εγκαταλελειμμένη από τους Πρώσους συμμάχους της και προδομένη από τους Πολωνούς ευγενείς που ήθελαν να αποκαταστήσουν τα προνόμια που είχαν χάσει βάσει του Συντάγματος του Μαΐου, η Πολωνία αναγκάστηκε να υπογράψει το δεύτερο διαμελισμό το 1793, ο οποίος παραχώρησε το Ντόμπσιν, την Κουγιαβία και ένα μεγάλο μέρος της Μείζονος Πολωνίας στην Πρωσία και όλες τις ανατολικές επαρχίες της Πολωνίας από τη Μολδαβία έως τη Λιβονία στη Ρωσία, μειώνοντας την Πολωνία στο ένα τρίτο του αρχικού της μεγέθους πριν από τον πρώτο διαμελισμό.
Εξοργισμένες με την περαιτέρω ταπείνωση της Πολωνίας από τους γείτονές της και την προδοσία από την πολωνική αριστοκρατία και ενθαρρυμένες από τη Γαλλική Επανάσταση που εκτυλίσσοταν στη Γαλλία, οι πολωνικές μάζες στράφηκαν γρήγορα ενάντια στις δυνάμεις κατοχής της Πρωσίας και της Ρωσίας. Μετά από μια σειρά πανεθνικών ταραχών, στις 24 Μαρτίου 1794, ο Πολωνός πατριώτης Ταντέους Κοστσιούσκο, ανέλαβε τη διοίκηση των πολωνικών ενόπλων δυνάμεων και κήρυξε μια εθνική εξέγερση ενάντια στους ξένους κατακτητές της Πολωνίας, σηματοδοτώντας την έναρξη της Εξέγερσης του Κοστσιούσκο. Η Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας και ο Φρειδερίκος Γουλιέλμος Β΄ της Πρωσίας ' έσπευσαν να ανταποκριθούν και, παρά τις αρχικές επιτυχίες των δυνάμεων του Κοστσιούσκο, η εξέγερση καταπνίγηκε τον Νοέμβριο του 1794. Σύμφωνα με το μύθο, όταν ο Κοστσιούσκο έπεσε από το άλογό του στη Μάχη του Ματσιεγιοβίτσε, λίγο πριν αιχμαλωτιστεί, είπε "Finis Poloniae", που σημαίνει στα λατινικά «[Αυτό είναι] το τέλος της Πολωνίας».
Όροι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αντιπρόσωποι της Αυστρίας, της Πρωσίας και της Ρωσίας συναντήθηκαν στις 24 Οκτωβρίου 1795 για να διαλύσουν την Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία, με τις τρεις δυνάμεις διαμελισμού να υπογράφουν μια συνθήκη για το διαμελισμό της περιοχής στις 26 Ιανουαρίου 1797. Αυτό έδωσε στη Μοναρχία των Αψβούργων τον έλεγχο των εδαφών της Δυτικής Γαλικίας και της Νότιας Μασοβίας, με περίπου 1,2 εκατομμύριο κατοίκους. Η Πρωσία έλαβε την Ποντλάχια, το υπόλοιπο της Μασοβίας και τη Βαρσοβία, με 1 εκατομμύριο κατοίκους και η Ρωσία έλαβε τα υπόλοιπα εδάφη, συμπεριλαμβανομένου του Βίλνιους και 1.2 εκατομμύριο κατοίκους. Σε αντίθεση με τους προηγούμενους διαμελισμούς, κανένας Πολωνός εκπρόσωπος δεν ήταν συμβαλλόμενο μέρος στη συνθήκη. Οι Αψβούργοι, η Ρωσία και η Πρωσία ανάγκασαν τον Βασιλιά Στανίσουαφ να παραιτηθεί από το θρόνο και να αποσυρθεί στην Αγία Πετρούπολη, όπου πέθανε ως αιχμάλωτος-τρόπαιο της Αικατερίνης Β΄ το 1798. Οι νικητές συμφώνησαν επίσης να σβήσουν το όνομα της χώρας:
«Εν όψει της ανάγκης να καταργηθούν όλα όσα θα μπορούσαν να αναβιώσουν τη μνήμη της ύπαρξης του Βασιλείου της Πολωνίας, τώρα που έχει πραγματοποιηθεί η ακύρωση αυτού του πολιτικού φορέα... τα υψηλά συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν και δεσμεύονται να μην συμπεριλάβουν ποτέ σε τίτλους ... το όνομα ή την ονομασία του Βασιλείου της Πολωνίας, το οποίο θα παραμείνει απαγορευμένο από σήμερα και για πάντα ...».[2]
Επακόλουθα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο τρίτος διαμελισμός της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας τερμάτισε την ύπαρξη ενός ανεξάρτητου πολωνικού και λιθουανικού κράτους για τα επόμενα 123 χρόνια.[3] Αμέσως μετά τον τρίτο διαμελισμό, οι δυνάμεις κατοχής ανάγκασαν πολλούς Πολωνούς πολιτικούς, διανοούμενους και επαναστάτες να μεταναστεύσουν σε όλη την Ευρώπη, σε αυτό που αργότερα έγινε γνωστό ως η Μεγάλη Μετανάστευση. Αυτοί οι Πολωνοί εθνικιστές συμμετείχαν σε εξεγέρσεις κατά της Αυστρίας, της Πρωσίας και της Ρωσίας σε πρώην πολωνικά εδάφη, και πολλοί θα υπηρετούσαν τη Γαλλία ως μέρος των στρατών του Ναπολέοντα. Επιπλέον, οι Πολωνοί ποιητές και καλλιτέχνες θα έκαναν την επιθυμία για εθνική ελευθερία καθοριστικό χαρακτηριστικό του πολωνικού ρομαντιστικού κινήματος. Η Πολωνία ανέκτησε για λίγο την ημι-αυτονομία το 1807, όταν ο Ναπολέοντας δημιούργησε το Δουκάτο της Βαρσοβίας, αλλά αυτό ουσιαστικά τελείωσε με το Συνέδριο της Βιέννης το 1815. Το Συνέδριο δημιούργησε το Βασίλειο της Πολωνίας, που μερικές φορές ονομάζεται Πολωνία του Συνεδρίου, ως ρωσικό κράτος-μαριονέτα. Ακόμα κι αυτό, ωστόσο, έλαβε τέλος μετά από μια πολωνική εξέγερση το 1831, οπότε η Ρωσία διέλυσε την Πολωνία του Συνεδρίου και επέβαλε πολλαπλά τιμωρητικά μέτρα στον πολωνικό πληθυσμό. Το 1867, η Ρωσία έκανε την Πολωνία επίσημο μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, σε αντίθεση με ένα κράτος-μαριονέτα. Η Πολωνία δεν θα ανακτούσε την πλήρη ανεξαρτησία μέχρι το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η υπογραφή της Συνθήκης των Βερσαλλιών και η κατάρρευση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας επέτρεψαν την ανάσταση της πολωνικής εθνικής κυριαρχίας.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Διοικητικές διαιρέσεις των πολωνικών-λιθουανικών εδαφών μετά τους διαμελισμούς
- Διοικητικές διαιρέσεις της Πολωνικής-Λιθουανίας Κοινοπολιτείας κατά τη διάρκεια των διαμελισμών
- Τέταρτος διαμελισμός της Πολωνίας
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Susan Parman, California State University; Larry Wolff (1994). Inventing Eastern Europe: The Map of Civilization on the Mind of the Enlightenment. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-804-72314-1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2012. https://web.archive.org/web/20120306074642/http://h-net.msu.edu/cgi-bin/logbrowse.pl?trx=vx&list=h-ethnic&month=9606&week=d&msg=PtNsXQsdp9FuZ8KN7uBcCw&user=&pw=.
- ↑ Davies, Norman. God's Playground: A History of Poland. Revised Edition ed. Oxford: Clarendon Press, 2005.
- ↑ «The History Of Poland». www.kasprzyk.demon.co.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2022.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ντέιβις, Νόρμαν. God's Playground: A History of Poland. Αναθεωρημένη Έκδοση ed. Οξφόρδη: Clarendon Press, 2005.
- Χαλέτσκι, Όσκαρ. Μια ιστορία της Πολωνίας. Νέα Υόρκη: D. McKay, 1976.
- Λορντ, Ρόμπερτ. «Ο τρίτος διαμελισμός της Πολωνίας». The Slavonic Review Mar. 1925: 481–498. JSTOR. Ιστός. 16 Δεκεμβρίου 2011.
- Στιντ, Χένρι Ουίκχαμ, W. Alison Phillips και David Hannay. «Μια σύντομη ιστορία της Αυστροουγγαρίας και της Πολωνίας». Λονδίνο: Encyclopædia Britannica, 1914.
- «Η ιστορία της Πολωνίας». Ανακατεύθυνση. . . Ιστός. 02 Δεκ. 2011. http://www.kasprzyk.demon.co.uk/www/history/index.html Αρχειοθετήθηκε 2018-09-12 στο Wayback Machine. .
- «Europa World Online: Συνδεθείτε."Europa World Online: Σπίτι. Np, nd Ιστός. 16 Δεκεμβρίου 2011. http://europaworld.com/entry/pl .
- «Διαμελισμοί της Πολωνίας (Πολωνική ιστορία) – Διαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια Britannica.» Εγκυκλοπαίδεια – Διαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια Britannica. Np, nd Ιστός. 16 Δεκεμβρίου 2011. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/466910/Partitions-of-Poland .