Χικικομόρι

Νεαρός Ιάπωνας που ζούσε ως hikikomori το 2004

Στην Ιαπωνία, οι χικικομόρι (hikikomori) είναι μοναχικοί εφήβοι ή ενήλικες που αποσύρονται από την κοινωνία, επιλέγοντας την απόλυτη απομόνωση και τον εγκλεισμό. Ο όρος Hikikomori αναφέρεται τόσο στο φαινόμενο γενικά όσο και στους ίδιους τους απομονωμένους. Οι Hikikomori έχουν περιγραφεί ως μοναχοί ή "σύγχρονοι ερημίτες ". Οι εκτιμήσεις υπολογίζουν ότι μισό εκατομμύριο νεαροί Ιάπωνες έχουν απομονωθεί κοινωνικά, όπως επίσης και περισσότεροι από μισό εκατομμύριο μεσήλικες.

Ορισμός

Το Ιαπωνικό Υπουργείο Υγείας, Εργασίας και Πρόνοιας ορίζει το hikikomori ως μια κατάσταση στην οποία τα εν λόγω άτομα αρνούνται να εγκαταλείψουν το σπίτι των γονέων τους, δεν εργάζονται ή δεν πηγαίνουν στο σχολείο και απομονώνονται από την κοινωνία και την οικογένεια, παραμένοντας κλεισμένοι σε ένα δωμάτιο για περίοδο που υπερβαίνει τους έξι μήνες. Ο ψυχίατρος Tamaki Saitō ορίζει το hikikomori ως "μία κατάσταση που έχει εκδηλωθεί ως πρόβλημα πριν το άτομο φτάσει την ηλικία των 30 ετών, που περιλαμβάνει εγκλεισμό στο σπίτι και κοινωνική απομόνωση για έξι μήνες ή περισσότερο, χωρίς όμως να φαίνεται πως οφείλεται σε κάποιο άλλο ψυχολογικό πρόβλημα".

Πιο πρόσφατα, οι ερευνητές έχουν διασαφηνίσει περαιτέρω τα κριτήρια για την ακριβέστερη διάγνωση του hikikomori. Κατά τη διάρκεια μιας διαγνωστικής συνέντευξης, εκπαιδευμένοι κλινικοί λαμβάνουν υπ' όψιν εάν οι ασθενείς:

1. περνούν καθημερινά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας κλεισμένοι στο σπίτι,
2. παρουσιάζουν έντονη και επίμονη αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων και συναναστροφών,
3. επιδεικνύουν συμπτώματα κοινωνικής απόσυρσης που προκαλούν σημαντική δυσλειτουργικότητα,
4. παρουσιάζουν τα παραπάνω συμπτώματα για τουλάχιστον έξι μήνες, και
5. δεν υπάρχει φαινομενική σωματική ή διανοητική αιτιολογία για τα συμπτώματα κοινωνικής απόσυρσης.

Ο ψυχίατρος Alan Teo χαρακτήρισε πρώτος τους hikikomori στην Ιαπωνία ως σύγχρονους ερημίτες, ενώ ο Καθηγητής Λογοτεχνίας και Επικοινωνίας Flavio Rizzo περιγράφει με τη σειρά του τους hikikomori ως "μεταμοντέρνους ερημίτες", των οποίων η μοναχικότητα προέρχεται από την αρχέγονη επιθυμία για απόσυρση.

Ενώ ο βαθμός εκδήλωσης του φαινομένου ποικίλλει σε ατομικό επίπεδο, στις πιο ακραίες περιπτώσεις μερικοί άνθρωποι παραμένουν απομονωμένοι για χρόνια ή και δεκαετίες. Συχνά, οι hikikomori ξεκινούν ως αρνητές του σχολείου, ή futōkō στα ιαπωνικά (ένας παλαιότερος όρος είναι tōkōkyohi).