Μετάβαση στο περιεχόμενο

Woke

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Woke στην αγγλική σημαίνει «στάση επαγρύπνησης ιδίως κατά των φυλετικών προκαταλήψεων και των εξ αυτών διακρίσεων»[1]. Πλέον, στον δυτικό κόσμο, από κοινωνικές δυνάμεις, προσδίδεται αρνητική χροιά και απαξία στην κουλτούρα που συνδέεται με αυτόν τον όρο [2], ενώ οι πολιτικές που προωθούνται βάσει της σχετικής κουλτούρας κατηγορούνται ως υπερβολικές και ότι ένας πολίτης που εμφορείται από αυτήν την κουλτούρα καταλήγει ο ίδιος να παραβιάζει την ίδια την αρχή της ελευθερίας του λόγου[3][4]. Οι ίδιες κοινωνικές δυνάμεις θεωρούν ότι η woke κουλτούρα χρησιμοποιείται από το εκμεταλλευτικό σύστημα του Καπιταλισμού που κυριαρχεί και ως προπέτασμα με σκοπό να προωθήσει νεοφιλελευθερες πολιτικές υπό τον μανδύα δικαιωμάτων διάφορων κοινωνικών ομάδων (όπως ΛΟΑΤΚΙ+, φεμινίστριες, ακτιβιστές του BLM κ.ά.)[5].

Ο όρος προέρχεται από το αφροαμερικανικό ιδίωμα (African-American Vernacular English) και εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2010, περιλαμβάνοντας μια ευρύτερη επίγνωση και επαγρύπνηση εναντίον κοινωνικών ανισοτήτων όπως ο σεξισμός, η ομοφοβία, ενώ έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για να καλύψει ένα φάσμα ιδεών που αφορούν διάφορες πολιτικές που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως "κοινωνικά προοδευτικές". Ο όρος εξαπλώθηκε διεθνώς και προστέθηκε στο Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης το 2017.

Άνθρωποι κυρίως δεξιών και κεντρώων φρονημάτων χρησιμοποιούν τον όρο συχνά με ειρωνικό τρόπο για διάφορα κινήματα, όπως το Black Lives Matter. Με τη σειρά τους, ορισμένοι σχολιαστές τον θεωρούσαν προσβλητικό όρο, με αρνητικούς συσχετισμούς σε όσους προωθούν πολιτικές ιδέες που αφορούν εθνική ταυτότητα και φυλή.[6]

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2010, ο όρος "woke" είχε εισέλθει στα κύρια μέσα ενημέρωσης και χρησιμοποιήθηκε για μάρκετινγκ[7]. Το 2018, ο Αφροαμερικανός δημοσιογράφος Σαμ Σάντερς υποστήριξε ότι η ουσία του woke έχει χαθεί λόγω της υπερβολικής χρήσης από τους φιλελεύθερους και τις διάφορες επιχειρήσεις που προσπαθούσαν να φανούν προοδευτικές[8].

Ο όρος "woke καπιταλισμός" περιγράφει τα εμπορικά σήματα που χρησιμοποιούσαν πολιτικά προοδευτικά μηνύματα ως υποκατάστατο για καπιταλιστική μεταρρύθμιση[9], με πολλά παραδείγματα που περιλαμβάνουν διαφημιστικές εκστρατείες σχεδιασμένες να προσελκύουν τους millennials, οι οποίοι συχνά έχουν πιο φιλελεύθερες κοινωνικές απόψεις από τις προηγούμενες γενιές[10]. Αυτές οι καμπάνιες πολλές φορές έγιναν αντιληπτές από τους πελάτες ως ανειλικρινείς και μη αυθεντικές και προκάλεσαν αντιδράσεις που συνοψίζονται στη φράση "get woke, go broke"[11].

Οι πολιτιστικοί επιστήμονες Ακάνε Κάναϊ και Ρόζαλιντ Τζιλ περιγράφουν τον «woke καπιταλισμό» ως μια δραματικά εντεινόμενη τάση να συμπεριληφθούν ιστορικά περιθωριοποιημένες ομάδες (προς το παρόν κυρίως ως προς τη φυλή, το φύλο και τη θρησκεία) για να προωθήσουν κάποιο προϊόν ή ιδέα στη διαφήμιση, με ένα υποκριτικό μήνυμα ενδυνάμωσης, σηματοδοτώντας προοδευτικές αξίες[5].

  1. Öberg, Dan; Hagström, Linus (2022-11). «Female Nationalist Activism in Japan: Truth-Telling Through Everyday Micro-Practices» (στα αγγλικά). Alternatives: Global, Local, Political 47 (4): 194–208. doi:10.1177/03043754221126279. ISSN 0304-3754. http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/03043754221126279. 
  2. «Μήπως οι Ελληνες είναι υπερβολικά woke; | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». www-kathimerini-gr.cdn.ampproject.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2023. 
  3. «Πώς η woke κουλτούρα έχει επιβάλει διακρίσεις στα πανεπιστήμια της Σουηδίας». www-athensvoice-gr.cdn.ampproject.org. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2023. 
  4. «Qu’est-ce que la pensée « woke » ? Quatre questions pour comprendre le terme et les débats qui l’entourent» (στα γαλλικά). Le Monde.fr. 2021-09-23. https://www.lemonde.fr/les-decodeurs/article/2021/09/23/quatre-questions-pour-cerner-les-debats-autour-du-terme-woke_6095681_4355770.html. Ανακτήθηκε στις 2023-02-25. 
  5. 5,0 5,1 Kanai, A.; Gill, R. (2020). «Woke? Affect, neoliberalism, marginalised identities and consumer culture» (στα αγγλικά). New Formations: a journal of culture/theory/politics 102: 10–27. doi:10.3898/NewF:102.01.2020. ISSN 0950-2378. https://www.lwbooks.co.uk/new-formations. 
  6. McWhorter, John (17 August 2021). «Opinion | How 'Woke' Became an Insult». The New York Times. https://www.nytimes.com/2021/08/17/opinion/woke-politically-correct.html. 
  7. Khan, Abdul Wahid; Pandey, Jatin (2023-01-20). «Consumer psychology for food choices: a systematic review and research directions». European Journal of Marketing. doi:10.1108/ejm-07-2021-0566. ISSN 0309-0566. http://dx.doi.org/10.1108/ejm-07-2021-0566. «"The adverts span from 2015–2018, which reflects the point at which the language of 'woke(ness)' entered mainstream media and marketing spheres"». 
  8. Shariatmadari, David (2019-10-14). «Cancelled for sadfishing: the top 10 words of 2019» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/science/2019/oct/14/cancelled-for-sadfishing-the-top-10-words-of-2019. Ανακτήθηκε στις 2023-02-25. 
  9. Lewis, Helen (14 Ιουλίου 2020). «How Capitalism Drives Cancel Culture». The Atlantic (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2023. 
  10. «Companies can appeal to workers and consumers with liberal messages». The Economist. ISSN 0013-0613. https://www.economist.com/business/2019/01/26/companies-can-appeal-to-workers-and-consumers-with-liberal-messages. Ανακτήθηκε στις 2023-02-25. 
  11. Mirzaei, Abas. «Where 'woke' came from and why marketers should think twice before jumping on the social activism bandwagon». The Conversation (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2023.